Basit Yargılama Usulü (CMK m251)

CMK usul ve esaslarında bazı hal ve durumlarda başvurulan basit yargılama usulüne, suç ve suçlularla ilgili olarak iddianamenin kabulü sonrası karar verilir. İddianame kabul edildikten sonra başvurulacak olan basit yargılama usulünde, mahkeme para cezası ya da hapis cezası suçları için üst sınırı iki yıl ya da daha az olmak üzere basit yargılama kararı verebilir.
Davanın görüldüğü mahkeme, basit yargılama usulüne karar verdiyse; sanık, kusurlu ve şikayetçiler on beş gün içinde yazılı olarak bilgilendirilir. Bu kişilerden açıklama ve savunma talep edilir. Duyuruda, duruşma yapılmadan bir kararın verilebileceği de belirtilir. Yetkili kurum ve kuruluşlardan dava ile alakalı olarak her türlü bilgi ve belge talep edilir.
Basit Yargılama Usulünde Amaç Nedir?
Mahkemeler tarafından belli şartların ortaya çıkması halinde verilecek olan basit yargılama usulünün bir takım amaçları bulunur. Duruşmaya gerek kalmadan gerçekleştirilen söz konusu basit yargılama yönteminin temel amacı, belli boyutu aşmayan cezalarla sonuçlanması gereken davaların yargılama sürecinin kısaltılmasıdır.
Bu uygulama sayesinde mahkemelerin iş yükünün azaltılması ve yoğunluğun en aza indirilmesi sağlanır. Buna uygun yargılama davalarında en önemli unsurlardan biri, duruşmanın kapalı yapılması ve davaya taraf olanların mahkemede bulunmamasıdır.
Hangi Suçlar Basit Yargılama Usulüne Tabi Olur?
CMK’nın 251. maddesinde hangi suçlar için basit usul ile yargılama sürecinin uygulanabileceği hakkında açıkça bilgi verir. Bu madde kapsamında; üst sınır iki yıl ya da daha az olmak üzere para cezası ya da hapis cezası gerektiren ceza davalarında basit yargı yoluna başvurulur.
Sadece mahkeme kararı gerektiren suçlarda; iki yıl ya da daha az hapis cezası gerektiren suçlar, İsteğe bağlı olarak ya da para cezasına ek olarak para cezası verilen hapis cezalarında üst sınır iki yıl ya da daha az hapis cezası gerektiriyorsa, basit yargılama yolu kullanılabilir.
Basit yargılama usulünde genellikle iki yıl ya da daha az bir süre hapis cezasına uyan suçlar için uygulama yapılır. CMK 251. maddeye göre, adli para cezası da uygulanabilen basit yargılama sürecinin işletilebileceği suçlar şu şekildedir.
- Kasten adam yaralama suçları,
- Yaralama olayının ihmal sonucunda ortaya çıkması halinde,
- Taksirle işlenen suç sonucu yaralanma,
- Bildirim gibi yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde,
- Tehdit ve hakaret suçu,
- Çocuk olmamak kaydıyla basit cinsel suçlar,
- Kişinin konut dokunulmazlığını ihlal ediyor olması,
- Çalışma ve iş görme hürriyetinin kısıtlanması,
- İbadethanelere ve kabirlere zarar verilmesi suçlarında
- Kasıtlı olarak ya da taksirle trafik güvenliğini tehlikeye sokmak,
- Çevre kirliliği ile noçlanacak suça karışma,
Söz konusu suçların yargılanması esnasında hâkim, basit yargılama usulünü kullanır ve duruşma olmaksızın karar alabilir.
Basit Yargılama Usulü Şartları Nelerdir?
İşlenen suç sonrası görülen davanın basit yargılama usulü ile yapılması için yasal düzenlemeler bulunur. Söz konusu yasal düzenlemelere göre davanın basit yargılama süreci olarak değerlendirilmesi için birtakım şartlar dikkate alınır. Basit yargılama kararı için gerekli olan şartlar şu şekildedir.
- İlk derece ceza mahkemesi konusu bir suç söz konusu olmalıdır.
- Davaya dair hazırlanan iddianamenin mutlaka kabul edilmesi şartı aranır.
- Hukuk davası ve basit usul yargılama süreci için yeterli delillerin bulunması gerekir.
- Söz konusu davanın para cezası ya da en fazla iki yıl ya da daha az hapis cezası ile cezalandırılan suçlardan olmalıdır.
- Davanın başlamasıyla mahkeme tarafından basit yargılama usulüne karar verilmiş olmalıdır.
- Suçun soruşturulması izne ya da talebe bağlı olmamalıdır.
- Davaya konu olan kişinin 18 yaşından büyük ve akıl sağlığı yerinde, konuşma ve duyma yeteneği olan bir kişi olması gerekir.
- Davanın basit yargılama usulüne tabi olması için basit yargılama konusu olmayan bir başka suçla birlikte işlenmemiş olması şartı aranır.
Basit Yargılama Süreci ve Hüküm Verilmesi
Bir davanın basit yargılama usulüne tabi olması için karar verildikten sonra davaya taraf olan her bir bireyin yazılı olarak bilgilendirilmesi gerekir. Yazılı olarak bildirilen dava taraflarının savunmaları ve açıklamaları yazılı olarak talep edilir. Suçu kabul süresinin dolmasıyla, mahkeme duruşma yapılmaksızın ve Cumhuriyet Savcısının görüşüne gerek kalmadan Türk Ceza Kanunun 61’inci maddesi dikkate alarak karar verebilir.
Mahkeme şart arıyorsa; sanığın yazılı olarak infazına karşı çıkmaması halinde kısa süreli hapis cezaları alternatif olarak ceza tedbirlerine dönüştürülebilir. Verilen hapis cezası ertelenebilir ya da infazın ertelenmesine karar verilebilir.
Basit Yargılama Usulü Davasında Hangi Mahkeme Yetkilidir?
Kanunda basit yargılama usulünün uygulanabileceği görevli mahkeme asliye ceza mahkemeleridir. Basit Yargılama Usulü CMK Madde 251, ceza avukatı ile yürütülmesi gereken davalardandır. Böylece olası hatalar ortadan kalkmış olur.
Sıkça Sorulan Sorular
Basit yargılama usulü nedir?
Basit yargılama usulü bir suç kapsamında yürütülen ceza muhakemesi sürecinin kovuşturma aşamasında mahkemece duruşma yapılmaması ve evrak üzerinde yürütülmesidir.
Basit yargılama usulü davası ne kadar sürer?
Basit yargılama usulü ile davalar suçun niteliğine ve somut olaya göre değişiklik gösterir. Bu davalar yaklaşık olarak 4 ile 5 ay içerisinde karara bağlanır.
Basit yargılama usulünün kapsamına giren suçlar nelerdir?
Basit yargılama usulü, kanunda açıkça belirtilen suçlar kapsamında uygulanabilir. Tehdit, konut dokunulmazlığı ihlali, güveni kötüye kullanma gibi pek çok suç bu kapsama girer.
Basit yargılama usulünde hangi davalar söz konusudur
Kanunda basit yargılama usulünün uygulanabileceği suçlar ile ilgili olarak asliye ceza mahkemeleri görevlendirilmiştir. Bu nedenle basit yargılama usulü asliye ceza mahkemeleri davaları kapsamında uygulanır.
Basit yargılama usulü davası için avukat şart mı?
Basit yargılama sürecinde ceza avukatı ile iletişimde olmak hata ihtimalini ortadan kaldırır. Alanında uzman bir avukat sizin yerinize süreci titizlikle takip eder.