Askeri Suçlar ve Yargılama Süreçleri Güncel 2025

Askeri suçlar, yalnızca asker kişiler tarafından askeri hizmetin ya da görevin ihlal edilmesi suretiyle işlenen özel nitelikli suçlardır. Bu suçlar, askeri disiplini ve askeri düzeni korumayı amaçlayan yasal düzenlemelerle belirlenmiştir. Asker kişiler dışında, bazı askeri suçlar, askeri bir yararı korumak amacıyla, askeri sıfatı olmayan bireyler tarafından da işlenebilir. Bu tür suçların yargılama süreçlerinde, askeri ceza avukatı tarafından sağlanan hukuki destek, adil bir yargılama için önemli bir unsurdur.

Askeri Suçların Özellikleri ve Çeşitleri

Askeri suçlar kapsamında değerlendirilen birçok eylem, Askeri Ceza Kanunu’nda ve Türk Ceza Kanunu’nda özel olarak düzenlenmiştir. Bu suçların yargılaması, askeri disiplini sağlama ve koruma amacını taşır. Askeri ceza hukuku, kendine özgü kurallara ve yargılama usullerine sahip olduğundan, askeri suçlara ilişkin davalarda uzmanlık önem taşır. Askeri suçların bazıları şunlardır:

• Yoklama kaçağı, bakaya, saklı, firar: Askeri hizmete çağrılan kişinin belirlenen süre içinde birliğe katılmaması suçudur.
• Askerlikten kurtulmak için hile yapmak: Askerlikten muafiyet sağlamak amacıyla sahtecilik veya yanıltıcı beyanlarda bulunma durumu.
• Amire saygısızlık ve hakaret: Üst rütbeli komutanlara karşı yapılan saygısızlık veya hakaret içerikli eylemler.
• Emre itaatsizlikte ısrar: Verilen emrin tekrar edilmesine rağmen yerine getirilmemesi durumu.
• Silahlı iken itaatsizlik: Silah başında emre uymama veya itaatsizlik eylemlerini içerir.

Bu suçlar, askeri disiplin ve düzenin sağlanması için ceza yaptırımları ile karşılanır.

Askeri Suçların Yargılanması ve Görevli Mahkemeler

Askeri suçların yargılanması, 2017 yılında yapılan anayasa değişiklikleri ile değişikliğe uğramıştır. Bu düzenlemeler kapsamında, askeri mahkemeler kaldırılmış ve askeri suçlara ilişkin yargılamalar, sivil yargı organlarına devredilmiştir. 30.6.2021 tarihli Askeri Ceza Kanunu ve bazı kanunlarda yapılan değişikliklerle, askeri suçların yargılaması için görevli mahkemeler belirlenmiştir.

1. Askeri Suçlarda Görevli Mahkemeler:
   • Asliye Ceza Mahkemeleri: Hafif nitelikteki askeri suçların yargılaması için görevlidir.
   • Ağır Ceza Mahkemeleri: Daha ağır ve ciddi askeri suçlar bu mahkemelerde yargılanır.
   • Asker kişiler tarafından T.C. sınırları dışında işlenen suçlar ise, Ankara Mahkemeleri tarafından görülmektedir.

Bu mahkemeler, askeri suçların niteliğine ve suçun işlendiği yerin özelliklerine göre yetkilendirilmiştir. Bu düzenlemeler, adil yargılamanın sağlanması ve askeri suçlara ilişkin davaların doğru mahkemelerde görülmesi açısından büyük önem taşır.

Önemli Askeri Suçlar ve Yaptırımları

Askeri suçlar, askeri hizmetin aksamasına neden olan ciddi disiplin ihlallerini kapsar. Her biri farklı yaptırımlara tabi olan bu suçların bazıları, askeri düzeni doğrudan etkiler:

• Firar ve İtaatsizlik: Bu suçların cezaları, 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’nda ayrıntılı olarak belirtilmiştir. Örneğin, firar suçu için ceza alt sınırı genellikle 3 aydan başlar ve ağırlaştırıcı sebeplerle artırılabilir.
• Kendini askerliğe yaramayacak hale getirmek: Bilerek kendini yaralayarak veya sağlık sorunları oluşturacak şekilde davranarak askerlik görevinden kaçmaya çalışma durumu.
• Askerlikten kurtulmak için hile yapmak: Askerlikten kaçınmak amacıyla hileli işlemler yapmak suçtur ve ciddi hapis cezaları öngörülmüştür.

Bu suçlar, askeri disiplinin temelini oluşturur ve cezai yaptırımlar, askerlik görevinin devamlılığını sağlamaya yöneliktir.

Askeri Suçlarda Yargılama ve Ceza Yaptırımları

2017 yılında yapılan anayasa değişiklikleriyle birlikte, askeri mahkemelerin ilga edilmesi ve askeri suçların yargılamasında sivil yargı organlarının yetkili kılınması, önemli bir değişikliktir. Artık askeri suçlar, sivil yargı tarafından adil ve şeffaf bir şekilde değerlendirilmekte ve askeri disiplini bozan eylemler yargılamaya konu olmaktadır. Yargılama süreçlerinde, askeri ceza avukatları, askeri suçlar üzerinde uzmanlaşmış profesyoneller olarak önemli rol oynar.

Bu düzenlemeler kapsamında, sivil mahkemeler tarafından verilen kararlar, asker kişiler için cezaların infazı sürecinde büyük önem taşır. Suçun işlenme şartlarına göre cezanın türü ve süresi belirlenir.

Askeri Ceza Hukuku Kimlere Uygulanır?

Askeri ceza hukuku, asker kişilere özgü suçlar ve disiplin ihlalleri nedeniyle uygulanan özel bir ceza hukukudur. Bu hukuk dalı, yalnızca belirli kişilere ve durumlara uygulanmak üzere düzenlenmiştir. Askeri ceza hukuku kapsamında değerlendirilen kişiler şu şekildedir:

• Subaylar: Türk Silahlı Kuvvetleri’nde (TSK) görev yapan rütbeli subaylar.
• Astsubaylar: Subayların altında görev yapan ve askeri hizmetleri yerine getiren astsubaylar.
• Uzman Jandarma: Jandarma Genel Komutanlığı’nda görev yapan uzmanlaşmış jandarmalar.
• Uzman Erbaşlar: TSK bünyesinde uzman olarak görev yapan erbaşlar.
• Erbaş ve Erler: Zorunlu askerlik hizmetini yerine getiren ve askeri disiplin kurallarına tabi olan kişiler.
• Askeri Öğrenciler: Askeri okullarda eğitim gören ve askerlik hizmeti yükümlülüğü taşıyan öğrenciler.
• Yedek Asker Kişiler: Yedek subaylar, astsubaylar ve diğer yedek personel.
• Sivil Personel: Askeri birliklerde görev yapan sivil memur veya işçiler.
• Duruma Göre Siviller: Özel kanunlar veya savaş durumu gibi özel koşullarda askeri suç işleyen siviller.
• Yabancı Asker Kişiler: Türkiye’de görevli olan veya Türk Silahlı Kuvvetleri’ne bağlı olarak görev yapan yabancı asker kişiler.

Bu kişilere yönelik askeri ceza hukuku uygulamaları, askeri disiplinin ve askeri düzenin korunması amacıyla yürütülür. Askeri suçlar, yalnızca asker kişilere özgü değil, belirli durumlarda sivilleri de kapsayabilir.

Askeri Cezalar Nelerdir?

Askeri ceza hukuku kapsamında uygulanan askeri cezalar, kişinin yaptığı disiplin ihlaline veya suçun ağırlığına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Askeri cezalar üç ana başlık altında incelenir:

1. Asli Cezalar

Asli cezalar, bir kişinin doğrudan özgürlüğünü ve mesleki durumunu etkileyen temel cezalardır. Askeri ceza kanununda tanımlanan asli cezalar şunlardır:

• Süreli Hapis Cezası: 1 aydan 20 yıla kadar süreyle özgürlüğün kısıtlanması.
• Müebbet Hapis Cezası: Ömür boyu hapis cezasını ifade eder.
• Ağırlaştırılmış Müebbet Hapis Cezası: Daha ağır suçlar için öngörülen, sıkı güvenlik önlemleri altında infaz edilen ömür boyu hapis cezası.

2. Feri Cezalar

Feri cezalar, asli cezaların yanında ek olarak verilen cezalardır ve genellikle mesleki hakları kısıtlamaya yöneliktir. Bu cezalar şunlardır:

• Türk Silahlı Kuvvetleri’nden Çıkarma: Askeri personelin TSK ile ilişiğinin kesilmesi.
• Rütbenin Geri Alınması: Rütbeli personelin rütbesinin düşürülmesi.
• Askeri Öğrencilikten Çıkarma: Askeri okullarda eğitim gören öğrencilerin okulla ilişiğinin kesilmesi.

3. Askeri Kabahatler

Askeri kabahatler, daha hafif nitelikteki disiplin ihlallerini kapsar. Askeri kabahatler kapsamında verilen cezalar şunlardır:

• Göz Hapsi: Kısa süreli olarak belirli bir bölgede gözetim altında tutulma.
• Oda Hapsi: Birlik içinde belirlenen bir odada hapis cezasının çekilmesi.
• Adli Para Cezası: Türk Ceza Kanunu’na atıf yapılarak askeri kabahatlere uygulanan para cezası. Askeri Ceza Kanunu’nda adli para cezası özel olarak düzenlenmemiştir, ancak atıf yoluyla uygulanabilir.

Askeri suçlar, askeri düzeni ve disiplini korumak amacıyla kanunlarla düzenlenmiş özel suç tipleridir. Bu suçlar arasında firar, emre itaatsizlik, izin süresini aşma gibi eylemler yer alır ve bu suçlar, askerî mahkemeler tarafından yargılanır. Askerî suçlardan yargılanan bireylerin haklarını en iyi şekilde savunabilmeleri için deneyimli bir ceza avukatının desteğine ihtiyaçları vardır. Ceza avukatı, müvekkilinin savunma sürecinde askeri kanunların doğru şekilde uygulanmasını sağlar ve yargılama sırasında hukuki haklarının korunmasını gözetir.

Yargılama süreci, askeri mahkemelerin kendine özgü kurallarına göre ilerler ve bu süreçte bir ceza avukatının rehberliği, adil bir yargılama sağlamak açısından kritik öneme sahiptir. Askeri suçların karmaşıklığı ve yaptırımların ağırlığı göz önüne alındığında, ceza avukatının uzmanlığı, müvekkilin hak kaybı yaşamadan savunulmasını ve cezai sürecin adaletli bir şekilde yürütülmesini sağlar. Bu sayede, bireylerin askeri suçlardan doğan yargılamalarda adil bir yargılama süreci geçirmesi mümkün olur.

Sıkça Sorulan Sorular

Hangi Suçlar Askeri Suç Kapsamında Değerlendirilir?

Askeri suçlar, asker kişilerin askeri disiplin ve hizmetlere karşı işledikleri suçları ifade eder. Bunlara firar, emre itaatsizlikte ısrar, kendini askerliğe yaramayacak hale getirmek gibi suçlar örnek olarak verilebilir.

Askeri Ceza Avukatı Kimdir?

Askeri ceza avukatı, askeri suçlar ve disiplin ihlalleri ile ilgili davalarda uzmanlaşmış avukattır. Askeri yargılama süreçlerinde, müvekkilinin haklarını savunur ve ceza hukuku çerçevesinde müvekkilini en iyi şekilde temsil eder.

Askeri Suçlarda Görev ve Yetkili Mahkeme Hangisidir?

Askeri suçların yargılanmasında görevli mahkemeler, Asliye Ceza Mahkemeleri ve Ağır Ceza Mahkemeleridir. Askeri mahkemeler 2017’de kaldırıldığı için bu suçlar artık sivil mahkemelerde yargılanmaktadır.

Askeri Suçlarda Zamanaşımı Süresi Nedir?

Askeri suçlar için zamanaşımı süreleri, işlenen suçun türüne ve ağırlığına göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak 8 yıl olan zamanaşımı süresi, bazı ağır suçlar için daha uzun olabilir.

Askeri Ceza Kanunu’na Göre Disiplin Suçları Nasıl Değerlendirilir?

Disiplin suçları, askeri düzeni bozucu nitelikteki hafif ihlalleri kapsar. Bu tür ihlaller, askeri hiyerarşi içinde değerlendirilir ve birlik komutanları tarafından doğrudan ceza verilebilir.