Mahkumiyet Nedir?

Mahkumiyet, sanığa isnat edilen suçun ispatlanmamış olması sebebi ile verilen bir hükümdür. Mahkumiyet hükmü, sanığın hapis ya da adli para cezasıyla cezalandırılmasıdır. Duruşmanın sona ermesi ile hüküm verilir. Mahkumiyet kararı, duruşmanın sona ermesiyle sanığın suçu sabit görüldüğü zaman verilen bir hükümdür.

Mahkumiyet kararı, kanunlar kapsamında “Yüklenen suçu işlediğinin sabit olması halinde, sanık hakkında mahkûmiyet kararı verilir.” şeklinde düzenlenmiştir. Bir kişini suç işlediği sabit olduğunda, hiçbir şüpheye mahal vermeden suçun o kişi tarafından işlendiğinin kanıtlanmış olması anlamını taşır. Yargılama sonucuna göre suçun fail tarafından işlendiğine dair bir kesinliğe ulaşılması ile birlikte ortaya mahkumiyet kararı çıkmış olur.

Mahkumiyet Kararı Nasıl Olabilir?

Mahkumiyet kararının gerekçeli olarak yazılması gerekir. Gerekçeli karar; mahkemelerin yargılamanın konusu olan iddia ve savunmayı, delil ve talepleri değerlendirmesi sonucunda, hangi yasal sebeplere dayanarak hüküm kurduğunu açıklamak üzere yazdığı karara verilen addır. Mahkûmiyet kararının gerekçesinde şu huşular geçerlidir.

İddia ve Savunmada İleri Sürülen Görüşler

İddia ve savunma tüm yargılama süresince iddianame ile yargılama konusu yapılan cezai uyuşmazlık ile ilgili görüşlerini ifade ederler. Mahkumiyet kararında iddia ve savunmayı yapan tarafın ceza davasının konusu uyuşmazlık hakkında görüşlerine ana hatlarıyla yer verilmelidir. Böylece yargılamaya dair tez, antitez ve sentez diyalektiğine uygun olacak şekilde yürüyüp yürümediği de denetlenmiş olur.

Delillerin Tartışılması ve Değerlendirilmesi

Mahkumiyet kararının en önemli aşamasını delillerin tartışılması ve değerlendirilmesi oluşturur. Mahkeme, yargılamaya konusu olan suçun ispatına yarayan her çeşit delili tartışmalı ve önemini belirterek değerlendirmek durumundadır. Mahkumiyet kararı gerekçesine göre hükmün esasları olan ve reddedilen delillerin belirtilmesi şarttır. Hükme konu olan tüm deliller, hüküm fıkrasını ispatlamalı, hükmün beraat, mahkumiyet gibi yönünde oluşmasını sağlayan delillerden oluşur. Mahkemece reddedilmiş olan deliller de mahkumiyet kararında ayrıca gösterilmek zorundadır. Duruşmada tartışılacak deliller şu hallerde reddedilir.

• Deliller, kanun hükümlerine aykırı olarak elde edilmişse,
• Deliller ile ispat edilmek istenen olayın karara etkisi yoksa,
• Talep, yalnız davayı uzatmak amacı ile yapılmışsa.

Mahkumiyet kararı dosyasının içinde yer alan ve hukuka aykırı yöntemlerle sağlanan delillerin ayrıca ve açıkça gösterilmesi gerekir.

Ulaşılmış Kanaat

Yargılama sonunda mahkemenin vardığı kanaat, sanığın suçunun sabit görülen fiili ve bunun nitelendirilmesi mahkumiyet kararında belirtilmelidir. Tarafların talepleri de dikkate alınır ve kanunlardaki sıralamaya ve esaslara göre cezanın belirlenmesi gerekir.

Kişiselleştirme Kurumları ile Ek Güvenlik Tedbirlerine İlişkin Kararın Dayanakları

Ceza ertelemesinde, hapis cezasının adlî para cezası ya da tedbirlerden birine çevrilmesine, ek güvenlik tedbirleri uygulamalarına ya da bu konularla ilgili taleplerin kabul ya da reddine ait dayanaklar mahkumiyet kararının gerekçesinde ekli olmalıdır.

Adli para cezası, işlenmiş olan bir suça karşılık hapis cezası ile beraber ya da tek başına uygulanabilen bir yaptırım olarak değerlendirilir.

Cezanın ertelenmesi, mahkeme tarafından belirlenen cezanın cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesi durumudur.

Mahkumiyet Kararı Cezası Nasıl Belirlenir?

Mahkeme sanığın cezasını verirken belli aşamaları takip eder. Dosyaya göre bir suç işlenmiş ve hâkim bu suç ile ilgili eza hükmü verecekse, şu sıralama ile vereceği cezayı tayin ve takdir eder.

• Sabit olduğu kabul edilen eylemin netleştirilmesi,
• Hukuki nitelendirmenin yapılması ve suçun düzenlendiği kanun maddesine karar verilmesi,
• Kanun maddesinde ilgili suça dair birden fazla ceza çeşidi öngörülmüşse, ceza çeşidine karar verilmesi,
• Kanunda belirtilen miktarlar içinde temel cezanın belirlenmesi,
• Olası kasıt ya da bilinçli taksir hükümlerinin uygulanması,
• İşlenmiş olan suçun temel şeklinden daha ağır ya da daha az cezayı gerektiren birden fazla hal görülmüşse, önce artırım sebepleri, ardından indirim sebeplerinin uygulanması,
• En son gözetilmesi gereken hususu dikkate alıp, sayılan artırım ve indirimleri uygulayarak cezanın son halinin belirlenmesi aşamalarından oluşur.

Mahkumiyet Ne Zaman Kesinleşir?

Mahkumiyet kararı temyiz ya da istinaf kanun yolları bittikten sonra kesinleşir. Kesinleşmiş olan kararın infaz edilmesi için mahkeme tarafından infaz savcılığına gönderilir. İnfaz savcılığı da kesinleşmiş olan ceza kararının içeriğine göre hükmü uygular. Bu andan itibaren mahkumiyet kararı kesinleşmiş olan kişi için cezanın infaz süresi işlemeye başlar. Özellikle mahkumiyet kararlarında kişiselleştirme kurumları varsa, cezanın dışarda infazı gerçekleştirilir. Ceza mahkumiyet kararı hapis cezası olarak belirlenen bir kişi için ceza ertelenir ya da para cezası ile değerlendirilirse, kişinin cezaevinde kalmasına gerek kalmaz. Bu durumda hükümlünün cezası dışarda infaz edilebilir.

Mahkumiyet Kararına İtiraz Nasıl Yapılabilir?

Kanunların ilgili maddelerine göre ceza mahkemesinin sabit saydığı vakalar üzerine verdiği ve kesinleşen mahkumiyet kararı hukuk hakiminin kararları kapsamındadır. Davalının eylemi suç niteliğinde bulunduysa ve ceza mahkemesinde görevi kötüye kullanma suçu sebebi ile hüküm alınmıştır. Hükmün denetlenmesi istinaf ya da temyiz kanun yolu ile yapılabilir. İstinaf, mahkumiyet kararını maddi olay yönünden ve hukuki yönden denetleyen kanun yoludur. İstinaf denetimi, üst dereceli mahkeme olan istinaf mahkemesi yani bölge adliye mahkemesi tarafından gerçekleştirilebilir. Ceza hukuku avukatı danışmanlığı ile süreç takibi yapılabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Hapis cezası kesinleştiğinde ne olur?

Hükmedilmiş olan hapis cezası kararı, olağan kanun yollarının bitmiş olması ile beraber kesinleşmiş olur. Kesinleşmiş olan hüküm bundan sonraki aşamada infaz edilmek üzere infaz savcılığına gönderilir. İnfaz savcılığı, kesinleşmiş hükmün muhtevasına göre hükmü infaz etmekle görevlidir.

Kesinleşen hapis cezası bozulabilir mi?

Kesinleşen hapis cezasına itiraz etme hakkı vardır. İtiraz hakkında, ileri hukuk tekniği ve bilgisine ihtiyaç vardır. Bu nedenle, itirazın ceza avukatı aracılığı ile yapılması ve sürecin takip edilmesi en doğru yaklaşımdır.

Kesinleşen mahkumiyeti kim uygular?

Cumhuriyet Başsavcılığınca hükümlü hakkında çağrı kâğıdı ya da yakalama emri çıkarılır. Hükümlüye, Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ceza infaz kurumuna alındığı ve salıverileceği tarih ile ceza süresini belirten bir belge iletilir.