Kaçakçılık Suçu ve Cezası

Yurda girişi ve çıkışı gümrüğe tabi olan eşyaların ülkeye gümrük işlemleri yapılmadan sokulması durumunda suç oluşur. Kaçakçılık suçu gümrüğe tabi olan eşyaların yurt dışına çıkarılması halinde de vücut bulur. Bu suç, gümrüğe tabi olan eşyaların ülkeye sokulması veya çıkarılması sırasında gümrük işlemlerinin yapılmaması neticesinde oluşmaktadır.

Kamu zararına sebep olan kaçakçılık suçu bu sebeple gümrük kaçakçılığı olarak da adlandırılmaktadır. Eşya gümrüğe tabi olduğunda devletin bundan mali bir takım kazançları olurken aynı zamanda da gümrükten geçen eşyanın da standardı tespit edilebilir.

Yurt dışına çıkışı ve yurda girişi sırasında mali yükümlülüklere aykırı hareket edilen her eşya kaçakçılık suçunun konusu olabilir. Kaçakçılık suçu tanımlanırken alkol kaçakçılığı, sigara veya petrol kaçakçılığı gibi adlandırmalar yapılabilmektedir.

Kaçakçılık Suçu Nedir?

Kaçakçılık suçu için uygulanan Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu söz konusu olduğunda bazı kaçakçılık suçları için farklı kanunların devreye girdiği görülür. Silah kaçakçılığı suçu işlendiğinde ateşli silahlar ve bıçaklar ile diğer aletler hakkında kanun uyarınca hüküm verilir.

Uyuşturucu kaçakçılığı suçu için de TCK 188 uyarınca hareket edilerek uyuşturucu kaçakçılığı suçu kapsamında cezalandırma yapılır. Bu suç için Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında karar verilmez.

Kaçak tütün ve alkol üretme suçu sebebi ile yargılama yapılacağı zaman da tütün ve alkol piyasası düzenleme kurumu teşkilat görevleri hakkında kanun uyarınca karar verilir. Kültür ve tarihi eser kaçakçılığı suçu işlenmiş ise kültür ve tabiat varlıklarını koruma kanununa göre karar verilmektedir. Görüldüğü gibi bazı kaçakçılık suçları için bu suçlarla ilgili olarak düzenlenmiş olan kanunlar uyarınca cezalandırma yapılmaktadır.

Gümrük Kaçakçılığı Suçu ve Cezası

Gümrük kaçakçılığı suçu iki biçimde işlenebilen bir suç tipidir. İthalat kaçakçılığı ve ihracat kaçakçılığı şeklinde işlenebilen bu suç basit ve nitelikli haller söz konusu olduğunda farklı yaptırımlara tabidir.

Gümrüğe tabi tutulmadan eşyanın ithal edilmesi halinde eşya yurt dışından Türkiye’ye gümrüğe tabi olmadan giriş yapmış demektir. Basit hali ile işlendiğinde eşya fail tarafından gümrük işlemleri yapılmadan ülkeye sokulur.

Belirlenen gümrük kapıları haricinde farklı yollardan eşyanın fail tarafından Türkiye’ye sokulması ise nitelikli gümrük kaçakçılığı suçudur. İthalat kaçakçılığı biçiminde şekillenen gümrük kaçakçılığı suçu için verilen ceza 1-5 yıl aralığında hapis ve 10.000 güne kadar da adli para cezasıdır. Bu suç nitelikli olarak işlenmişse verilen cezada 1/3’ten yarısına kadar değişen oranda artış görülür.

İthalat kaçakçılığı suçu için aranan unsurlardan biri de ithal edilen eşyanın ithali yasak olmayan eşyalar arasında bulunması gerekliliğidir. İthal edilmesi yasak olan bir eşya ülkeye sokulursa ithali yasak eşyayı yurda sokma suçu işlenmiş olur.

Gümrük kaçakçılığı suçu işlenirken sahte belgeler kullanılması veya başka aldatıcı işlemler yapılarak gümrük vergisinin ödenmemesi ya da bir kısmının ödenmesi durumunda ise oluşan suç; aldatıcı işlem ve davranışlar ile eşyayı ithal etme suçudur. Fail, eşyayı ülkeye sokarken aldatıcı işlemler yaparak gümrük vergisinin tamamını ya da bir kısmını ödememek sureti ile hareket etmiş ise 2-5 yıl arasında değişen sürede hapis cezası ve 10.000 güne kadar da adli para cezası alır.

Transit rejimine tabi eşyanın gümrük bölgesine bırakılması da suç teşkil eder. Bir eşya transit rejim kapsamında taşınıyor ise ve gümrük bölgesine bırakılması söz konusu olursa serbest dolaşıma girmesi gündeme gelir. Hiçbir işlem yapmamak sureti ile eşya gümrük bölgesine bırakıldığında suç tamamlanmış sayılır. Fail, bu tür bir suç işlediği takdirde 1-3 yıl arasında değişen sürede hapis cezasına ilaveten 5000 güne kadar da adli para cezası alır.

Belli bir amaç için getirilmiş olan eşyanın yurtdışına çıkarılmış gibi işleme tabi tutulması suçu ise 1-3 yıl arasında değişen sürelerde hapis cezasına konu olan bir suçtur. Ayrıca fail, bu suç sebebi ile 5000 güne kadar adli para cezası ile cezalandırılmaktadır.

İthalat kaçakçılığına konu olan eşyanın bilerek yurt içinde satılması, satışa arz edilmesi, satın alınması taşınması ya da saklanması suçu sebebi ile de ceza verilir. Bu fiillerin bir özelliği de kaçakçılık suçunun tamamlanmasının ardından bu suçtan bağımsız bir biçimde yurt içinde işlenmeleridir. Bu tür hukuka aykırı bir eylem gerçekleştiren kişilere bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ve 5000 güne kadar da adli para cezası uygulanmaktadır.

İthal edilmesi yasak eşyanın ithali, satılması, taşınması, satın alınması ya da saklanması da kanun tarafından cezalandırılan davranışlar arasında yer alır. İthal edilmesi yasak olan bir eşya bu özelliği bilinmek sureti ile satın alındığında, satışa arz edildiğinde, satıldığında veya taşınıp saklandığında 2-6 yıl aralığında hapis cezasına ilaveten 20.000 güne kadar da adli para cezası uygulanmaktadır.

Bu suçun cezalandırılabilmesi için kanunun mutlaka eşyanın ithal edilmesini yasaklamış olması gerekir. Kişi ithali yasak bir eşyayı ülkeye sokmuş ise verilecek ceza 2-6 yıl aralığında değişen sürede hapis cezası ve 20.000 güne kadar adli para cezası olmaktadır.

Sonuçları bakımından ciddi ve ağır sonuçlara neden olan kaçakçılık suçuna ilişkin kovuşturmalarda ceza avukatı tarafından hukuki yardım almak, ilgili kişi adına son derece faydalı olacaktır.

İhracat Kaçakçılığı Suçu

İhracat kaçakçılığı suçu da kanunun ihracını yasaklamış olduğu eşyalar üzerinde işlenebilen bir suç tipidir. İhracı yasaklanmış olan eşya Türkiye Gümrük Bölgesi’nden çıkarıldığında suç vücut bulmuş olur. Bu durumda kişiye 1-3 yıla kadar hapis cezası verildiği gibi 5000 güne kadar da adli para cezası uygulanmaktadır.

Hayali ihracat suçu olarak adlandırılan ve usulüne uygun biçimde gerçekleştirilmeyen eşya ihracı da yaptırıma tabi olan eylemler arasında yer alır. Devlet ticari faaliyetler sırasında bir takım politikalar belirler. İhracat işlemleri sırasında bu politikalara riayet edilmesi gerekir. Devletin belirlemiş olduğu ihracat politikalarına uymayan kişiler hayali ihracat kapsamında cezalandırılır.

Hayali ihracat sırasında fail, gerçekleştirmediği halde ihracat yapmış gibi göstererek seçimlik bir hareketle bu suçu işleyebilir. Bunun yanı sıra fail, ihracata konu malın niteliği, cinsi, miktarı gibi değerler üzerinde oynayarak bunları farklı gösterebilir. Bu davranış da seçimlik hareketler arasında yer alır. Bu tür hukuka aykırı fiiller karşısında verilen ceza ise 1-5 yıl aralığında hapis ve 10.000 güne kadar da adli para cezası olmaktadır.

Kaçakçılık Suçlarında Teşebbüs

Kaçakçılık suçları işlenirken suça teşebbüs hükümlerinden de söz edilmesi gerekir. Fail, icra hareketlerine başlamasına rağmen birtakım elinde olmayan sebeplerle hareketlerini tamamlayamazsa teşebbüs halinden söz edilebilir.

Kaçakçılık suçunda suça teşebbüs ile suçun tamamlanması arasında ayrım gözetilmeksizin cezalandırma yapıldığından her iki durumda da ceza verilir. Bu noktada önemli olan ise failin gümrük hattını geçmesine rağmen gümrük işlemlerinin yapıldığı yere varıp varmadan yakalanıp yakalanmadığıdır. Bu alana varmadan yakalanacak fail için suçla ilgili olarak yargılama yapılamamaktadır.

Tütün, Alkol, Sigara Kaçakçılığı

Tütün, alkol, sigara kaçakçılığı sebebi ile de faile belirli yaptırımlar uygulanır. Bu ürünler gümrüğe tabi tutulmadan mali yükümlülükler ihlal edilmek sureti ile ülkeye sokulur ya da ülkeden çıkarılırsa kanun uyarınca cezalandırılır.

Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu uyarınca düzenlenmiş olan tütün, alkol, sigara kaçakçılığı suçu için 5607 sayılı kanun uyarınca yargılama yapılarak 3/10 maddesi uyarınca karar verilmektedir.

Petrol ve Akaryakıt Kaçakçılığı

Petrol ve akaryakıt kaçakçılığı suçunu işleyen fail de 5607 sayılı kanun kapsamında yaptırıma tabi olmaktadır. Bazı maddelerin akaryakıt olarak kullanımı mümkünse ve bunların akaryakıt olarak kullanılma ihtimali tespit edildiği takdirde bu petrol ürünleri de akaryakıt kaçakçılığı suçu kapsamına alınmaktadır.

Madeni yağ, solvent, baz yağ gibi petrol ürünlerinin akaryakıt olarak kullanılabilmesi mümkün olduğundan bu ürünler de akaryakıt olarak kullanılma ihtimali söz konusu ise verilecek ceza sırasında dikkate alınmaktadır.

Örgütlü Kaçakçılık Suçları ve Ceza Artışına veya İndirimine Sebep Olan Durumlar

Bir suç işlenirken örgütlü olarak hareket edilmesi suçun nitelikli hale gelmesinde etken olur. 3  ya da daha fazla kişinin bir araya gelerek suç işlemesi suçun örgütlü olarak işlendiğinin kabulü için yeterlidir.

5607 sayılı kanun uyarınca kaçakçılık suçu işlenirken bir örgüt faaliyeti etrafında hareket edilmesi halinde verilen cezada artışla gidilir. Bu durumda da temel ceza 2 katına kadar artar. Suç 3 veya daha fazla kişi ile işlenmiş ise fakat örgüt faaliyeti çerçevesinde değilse bu durumda da temel cezanın yarı oranda artışı söz konusu olmaktadır.

Buna ilaveten kaçakçılık suçuna konu olan eşyanın maddi değerinin de önemi bulunmaktadır. Bu eşyanın maddi değeri yüksekse faile uygulanacak cezanın da artması söz konusu olur. Eşyanın değeri yüksekse verilen cezanın yarıdan bir katına kadar artması gündeme gelirken eşyanın değeri az ise ceza yarı oranda iner. Eşya çok az bir değere sahip olduğunda ise cezada 1/3 oranına kadar indirim yapılabilmektedir.

Kaçakçılık Suçu ve Etkin Pişmanlık Hükümleri

Suç işleyen fail pişman olduğunda ve ortaya çıkan zararı tazmin ettiği takdirde etkin pişmanlık hükümleri gündeme gelir. Bu hükümlerin uygulanmasına imkan tanıyan suçlarda verilen cezada indirime gidilebilmektedir. Maddi ceza hukuku kurumu olan etkin pişmanlık müessesesi sayesinde fail cezada indirim alabilir.

Kaçakçılık suçu için etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilmektedir. Failin resmi makamlar haber almadan önce kaçak eşyanın saklanmış olduğu yeri haber vermesi durumunda ya da faillerin yakalanması, kaçak eşyanın ele geçirilmesi yönünde katkısı olduğunda kendisine ceza verilmemektedir.

İlgili makamların olayı haber almasının ardından fiili tamamı ile ortaya çıkaran ve yardım eden faile verilen ceza 2/3 oranında indirilir. Buna ilaveten kaçakçılık suçu işleyen kişinin etkin pişmanlık göstermesi durumunda ve suça konu eşyanın gümrük değerinin iki katı miktardaki parayı devlet hazinesine ödemesi halinde de kendisine verilecek cezada yarı oranda indirim yapılmaktadır. Bu indirim failin soruşturma evresindeyken etkin pişmanlığı yerine getirmesi durumunda yapılmaktadır.

Fail, kovuşturma evresindeyken ve hüküm verilene dek geçen sürede bu ödemeyi yaparsa hakkındaki cezadan 1/3 oranında indirime gidilebilmesi mümkündür. Suç bir örgüt faaliyeti kapsamında işlendiğinde ise bu hükümler geçerli olmamaktadır.

Kaçakçılık Suçu ve Müsadere

Kaçakçılık suçu ve müsadere bazı durumlarda uygulanabilmektedir. Müsadere uygulandığında bir suç işlenmiş ise ve bu suça istinaden bazı eşya ve kazançlar elde edilmişse bunların mülkiyetinin devlete aktarılması söz konusu olur.

Petrol kaçakçılığı suçunun işlenmesi durumunda bu suç işlenirken kullanılan tanker, kamyon ve benzeri araçlar müsadere edilebilmektedir. Akaryakıt kaçakçılığı suçu işlenmiş ise ve bu suçta kullanılan aracın müsaderesi yapılacaksa aracın niteliğine bakılması gerekir. Aracın müsadere edilmesi durumunda işlenen suça kıyasla daha ağır neticeler ortaya çıkacaksa ve hakkaniyete aykırılık söz konusu olacağı zaman müsadere kararı alınamamaktadır.

Kaçakçılık Suçu Cezasında Adli Para Cezasına Çevirme

Bir suç işleyen kişi kanun uyarınca cezalandırılır. Suça bağlı olarak değişen sürelerde hapis cezası, adli para cezası ya da her ikisi birlikte faile verilebilir. Adli para cezası hapis cezası ile veya kendi başına uygulanabilen yaptırım türlerinden biridir.

Kaçakçılık suçunu işleyen fail için bazı koşulların sağlanması durumunda verilen cezanın adli para cezasına çevrilebilmesi mümkün olmaktadır.

Ceza Erteleme

Kanun hukuka aykırı davranışlar için bazı yaptırımlar uygular. Bunlar hapis cezası, adli para cezası gibi yaptırımlardır. Mahkeme fail hakkında hüküm verdiğinde ve hapis cezası uygulanacak ise cezanın cezaevinde infazından şartlı biçimde vaz geçebilir.

Bu durumda failin sosyal yaşamın içindeyken cezasını çekmesi sağlanır. Buna mukabil fail, denetim süresi içinde olur ve kendisine yüklenen yükümlülükleri yerine getirir. Bu koşulları sağlayan failin cezası ertelenebilmektedir. Türk Ceza Kanunu 51. Madde kapsamında fail, daha önce kasıtlı bir suçtan ceza almamışsa, yeni suç sebebi ile verilen ceza sınırına uygunluk söz konusu olduğunda ve mahkemece failin bir daha suç işlemeyeceği kanaati hasıl olduğunda erteleme kararı verilebilmektedir.

HAGB

Kaçakçılık suçu HAGB kararı verilebilen suçlardan biridir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması anlamına gelen HAGB kararı verildiğinde sanık hakkında hükmolunmuş olan ceza belirli bir denetim süresi içindeyken bazı koşullar yerine getirildiği takdirde ceza kararı sonuç doğurmayacak biçimde ortadan kalkar.

Kaçakçılık suçunda HAGB kararı verilebilir. Sanık bu karara uygun davrandığında ve koşulları yerine getirdiği takdirde de hakkında hükmolunan ceza sonuç doğurmayacak biçimde ortadan kalkar ve dava düşer.

Şikayet Süresi

Kaçakçılık suçunun şikayete tabi olmadığı görülmektedir. Şikayete tabi olmayan suçlarda savcılık makamı olayı haber alır almaz kendiliğinden soruşturma başlatma yetkisine sahip olur. Bu durumda da yeterli suç şüphesi oluşturacak delil elde ederse iddianame hazırlamak sureti ile dava açar. Kamu davasını açan savcılık dava sonuçlanana kadar da iddia makamı sıfatı ile davaya müdahil olmaktadır.

Kaçakçılık suçu şikayete tabi bir suç olmadığından herhangi bir şikayet süresi bulunmamaktadır. Bu suç için dava zamanaşımı süresi içerisinde iken her zaman soruşturma başlatılabilir. Kaçakçılık suçlarında dava zamanaşımı süresi 8 yıl olarak belirlenmiştir.

Kaçakçılık Suçu Zamanaşımı, Görevli Mahkeme

Kaçakçılık suçu işlendiğinde dava zamanaşımı süresi içindeyken her zaman soruşturma başlatılabilir. Savcılık bu süre zarfında kendiliğinden soruşturma başlatma yetkisine sahiptir. Dava zamanaşımı olarak adlandırılan süre içerisinde iken soruşturma başlatılmadığı takdirde dava açma hakkı ortadan kalkar.

Dava açılmasına rağmen kanuni süresi içerisinde iken sonuçlandırılmadığında da dava zamanaşımı süresi işlemiş olur. Her iki durumda da 8 yıllık dava zamanaşımı süreleri geçerlidir. Kaçakçılık suçu işlendiğinde görevli mahkemede dava açılması gerekir.

Kaçakçılık suçu görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi olmaktadır. Ceza davası kapsamında ele alınmasının sebebi ise bu suçun kamu zararına sebep olmasıdır. Kaçakçılık suçu işlendiğinde ortaya çıkan zarar devlet hazinesine karşı olur. Bu sebeple de kaçakçılık suçu kamunun zararına olan bir suç tipidir. Kamunun haklarını korumakla görevli olan savcılık makamı ise re ’sen devletin yetkilendirdiği ilgili birimdir.

Sıkça Sorulan Sorular

Kaçakçılık Suçunda Şikayet Koşulu Var mı?

Kaçakçılık suçu şikayete bağlı olmayan suçlar arasında yer alır. Bu sebeple de savcılık makamı kaçakçılık suçuna ilişkin bir haber aldığında re ‘sen harekete geçme yetkisine sahiptir. Şikayet koşulu olmadığından bu suç dava zamanaşımı süresi olan 8 yıl içinde her zaman soruşturulabilmektedir.

Kaçakçılık Suçu Hangi Mahkemede Görülür?

Kaçakçılık suçunun yol açacağı zarar devleti ilgilendirir. Devlet hazinesinin zarara uğratılması da kamuyu ilgilendiren bir durumdur. Bu sebeple kaçakçılık suçu kamu davası niteliğine sahiptir ve Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılama yapılır.

Kaçakçılık Suçu Dava Zamanaşımı Süresi Ne Kadar?

Kaçakçılık suçu işlendiğinde dava zamanaşımı süresi içindeyken soruşturma başlatılabilir. Dava zamanaşımı süresi bu suç için 8 yıldır.