Akaryakıt Kaçakçılığı Ve Petrol Kaçakçılığı Suçu
Akaryakıt kaçakçılığı suçu petrol kaçakçılığı suçu olarak da bilinen bir suç tipidir. Bu suç işlendiğinde belirli bir seviyenin altında marker içeren ya da içermeyen akaryakıt gümrük işlemlerine maruz kalmadan yurda sokulur. Buna ilaveten yukarıda sayılan özellikteki akaryakıtın yurt içinde ticari maksatla kaçak olarak üretilmesi, nakli, depolanması ya da satılması da suç kapsamında kabul edilir.
Ulusal marker uygulaması akaryakıtın kaçak olup olmadığını anlamaya yarar. Türkiye’de dolaşımda olan akaryakıtın içine enjekte edilen bir çeşit kimyasal madde olan ulusal marker sayesinde bu piyasa denetlenebilir.
Türkiye’de dolaşıma sokulan motorin türleri, benzin ve biyodizel akaryakıt kapsamındadır. Buna ilaveten madeni yağ, solvent gibi maddeler de akaryakıt olarak kullanılmaya müsaittir ve bu amaçla kullanılacağı tespit edildiğinde koşullar varsa petrol kaçakçılığı suçu kapsamında değerlendirilir.
Akaryakıt Kaçakçılığı Ve Petrol Kaçakçılığı Suçu
Türkiye’ye kaçak olarak akaryakıt sokulması durumunda 3-10 yıl aralığında hapis cezası uygulanır. Ayrıca 20 bin güne kadar verilen adli para cezası da bu durumda geçerli olur. Ülkeye sokulan akaryakıt gümrük kapıları dışından girmiş ise bu durumda verilen cezada artışa gidilmektedir.
Ceza artış oranı ise 1/3’ten yarı orana kadar olabilir. Bir kimse aldatıcı davranışlar ve işlemler gerçekleştirmek sureti ile gümrük vergilerini tamamen ya da kısmen ödemez ise ve kaçak akaryakıtı bu biçimde ülkeye soktuğunda 4-10 yıl aralığında hapis cezası uygulanır. 20 bin güne kadar adli para cezası da suçu işleyene verilir.
Faile verilen cezanın yarısından bir katına kadar artmasına sebep olan durum ise kaçak akaryakıtın fiyatının fahiş olmasıdır. Petrol kaçakçılığı suçu teşebbüs aşamasında kalmış olsa dahi faile verilen cezada indirime gidilmez. Ticari maksatla kaçak akaryakıt üreten, nakleden ya da bulunduran kişi 2-5 yıl aralığında hapis cezası ve 20 bin güne kadar da adli para cezası alır.
Ayrıca fail kaçak akaryakıtı satışa arz ettiğinde aynı sürede ceza verilir. Kaçak akaryakıtın bu özelliğini bilerek ticari maksatla satın alan için de aynı ceza uygulanır. Fail, petrol ürünlerini dönüştürmek sureti ile kaçak akaryakıt üreterek piyasaya sürerse ya da bu ürünler satın alınırsa 2-5 yıl aralığında hapis cezası ve 20 bin güne kadar da adli para cezası verilir.
Müsadere
Müsadere olarak adlandırılan durum bir suç işlendiğinde bu suçla ilgili bazı eşyaların ya da kazançların mülkiyetini devlete aktarma anlamına gelir. Akaryakıt kaçakçılığı suçu müsadere için uygun bir suç tipidir. Petrol kaçakçılığı suçu müsadere yapılacağı zaman suçta kullanılan kamyon, otomobil, tanker ve benzeri araçlar konu edinilebilir. Müsadere uygulanırken ise suça konu olan aracın nitelikleri dikkate alınır. Buna ilaveten kaçak petrolün miktarı bakımından da aracın özellikleri değerlendirilmelidir.
Akaryakıt Kaçakçılığı Ve Petrol Kaçakçılığı Suçu Ceza Artış ve İndirme Sebepleri
Akaryakıt kaçakçılığı suçu ceza indirimi söz konusu ise eşyanın değerinin hafif olmasına göre karar verilir. Bu tür bir durumda ise ceza miktarı eşyanın değeri hafifse yarı oranda pek hafif ise 1/3 oranında indirilebilir. Petrol kaçakçılığı suçu ceza artışı eşyanın değerindeki fahiş artışa bağlı olarak değişir. Eşyanın değeri fahiş ise faile verilen ceza yarı orandan bir katına kadar artabilmektedir.
Akaryakıt Kaçakçılığı Ve Petrol Kaçakçılığı Suçu Etkin Pişmanlık
Etkin pişmanlık hükümleri uygulandığında failin işlediği fiilden dolayı pişman olup ortaya çıkan zararı gidermesi gerekir. Failin koşulları sağlaması halinde uygulanabilen etkin pişmanlık hükümleri kapsamında fail hakkında ceza indirimine gidilmiş olur. Akaryakıt kaçakçılığı suçu resmi makamların haber almasından önce suça iştirak eden tarafından bildirildiğinde ve bu bilgi kapsamında failler yakalanırsa bildiren kişi ceza almaz.
Bildirim yapıldıktan sonra eylem bütünü ile ortaya çıktığı takdirde yardım edene verilen cezada 2/3 oranında indirim yapılır. Bir kimse kaçakçılık suçlarından birini işlediği takdirde ve etkin pişmanlık kapsamında suça konu eşyanın gümrük değerinin iki katını devlet hazinesine soruşturma evresi sonuna kadar öderse hakkında verilen ceza yarı oranda iner. Kovuşturma evresine geçildiğinde bu parayı devlet hazinesine ödeyen kişi hakkında 1/3 oranında ceza indirimi yapılır.
Akaryakıt Kaçakçılığı Ve Petrol Kaçakçılığı Suçu HAGB, Erteleme
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması HAGB kararı olarak adlandırılır. Bu karar verildiğinde sanık hakkında hükmolunan ceza belirli bir denetim süresine tabi olmak koşulu ile sonuç doğurmaz. Bu süre içerisinde sanığın koşulları yerine getirmesi ise zorunludur. Akaryakıt kaçakçılığı suçu HAGB kararı verilebilmesi için etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanmış olması gerekir.
Aksi durumda bu karar verilememektedir. Mahkeme belirlenmiş cezayı cezaevinde infaz etmekten şartlı olarak vaz geçtiğinde erteleme kararından söz edilebilir. Petrol kaçakçılığı suçu erteleme kararı verilebilmesi için etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanmış olması gerekir. Etkin pişmanlık hükümleri uygulanmamış ise erteleme hükümleri de uygulanamaz.
Adli Para Cezası
Akaryakıt kaçakçılığı suçu adli para cezası uygulanamayan bir suç tipidir. Adli para cezası bir suç işleyen sanığa hapis cezası ile verilebileceği gibi tek başına da uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Petrol kaçakçılığı suçu adli para cezası için verilen hapis cezası, ceza süresinden dolayı adli para cezasına çevrilmek için uygun değildir.
Görevli Mahkeme
Akaryakıt kaçakçılığı ve petrol kaçakçılığı suçu şikayet koşulu aranmayan bir suç tipidir. Şikayet koşulu olan suçlarda şikayetin ardından şikayet şartı olmayan suçlarda ise olayı haber alır almaz savcılık harekete geçer. Bu suç tipinde savcılık suçun işlendiğini öğrendiğinde kendiliğinden harekete geçer. Yeterli suç şüphesi tespit eden savcılık iddianame hazırlayarak kamu davasını açar.
Akaryakıt kaçakçılığı suçu için Asliye Ceza Mahkemesi görevli mahkemedir. Suçun soruşturulabilmesi için şikayet süresi olmamakla beraber dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Dava zamanaşımı süresi içindeyken her zaman soruşturma başlatılabilir.
Akaryakıt Kaçakçılığı ve Petrol Kaçakçılığı Suçu Hakkında Yargıtay Kararları
Yargıtay 7. Ceza Dairesinin konu hakkında vermiş olduğu 18.02.2019 tarihli kararı şu şekildedir:
Yerel mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle; başvurunun nitelik, ceza türü, süresi ve suç tarihine göre dosya okunduktan sonra Türk Milleti adına gereği görüşülüp düşünüldü;
- a) 5607 sayılı Kanunun 3/1. fıkrasının 1. cümlesinde, “eşyayı gümrük işlemlerine tabi tutmaksızın Türkiye’ye ithal etmek” hali suç olarak düzenlenmiştir. Bu suç tipinde 4458 sayılı Yasanın 33. ve Gümrük Yönetmeliği’nin 72. maddelerinde öngörülen şekilde faaliyet gösteren gümrük bölgesi giriş çıkış ile gümrük işlemlerinin yapıldığı kapılar kullanılmasına rağmen eşyanın gümrük işlemleri yaptırılmaksızın Türkiye Cumhuriyeti gümrük bölgesinde serbest dolaşıma sokulması hali suç olarak düzenlenmiştir.
- b) 5607 sayılı Yasanın 3/1. fıkrasının 2. cümlesinde ise, “eşyanın, belirlenen gümrük kapıları dışından Türkiye’ye ithal etmek” hali suç olarak düzenlenmiştir. Bu cümlede öngörülen suç tipinde, 4458 sayılı Yasanın 33 ve Gümrük Yönetmeliği’nin 72. maddelerinde öngörülen şekilde faaliyet gösteren gümrük bölgesi giriş çıkış ile gümrük işlemlerinin yapıldığı kapılar dışından Türkiye’ye ithal edilmesi halinde uygulanacak yaptırımlar düzenlenmiştir. Böylece Türkiye’nin gümrük kapıları kullanılarak ancak gümrük işlemi yaptırılmadan eşyanın yurda sokulması halinde 3/1-birinci cümlede düzenlenen suç, Türkiye’nin gümrük kapıları kullanılmadan eşyanın yurda sokulması halinde ise, 3/1 -ikinci cümlesinde belirtilen suç oluşacaktır.
Kaçak petrol, 5015 sayılı Kanunun 5576 sayılı Yasa ile değişik 2/21. fıkrasında ise;
- a) Kuramca belirlenen seviyede ulusal marker içermeyen akaryakıtı,
- b) Yasal yollarla Türkiye’de serbest dolaşıma girdiği belgelendirilemeyen veya menşei belli olmayan petrolü ve petrol ürünlerini,
- c) Kurumdan izin alınmadan; akaryakıt haricinde kalan solvent, madeni ve baz yağ, asfalt, solvent nafta ve benzeri petrol ürünlerinden elde edilen akaryakıtı ya da akaryakıta dönüştürmek maksadıyla kullanılan veya bulundurulan akaryakıt haricinde kalan solvent, madeni ve baz yağ, asfalt, solvent nafta ve benzeri petrol ürünlerini,
- d) 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’na göre kaçak olan petrolü ve petrol ürünleri olarak tanımlanmıştır.
Bu bağlamda;
Kaçağa konu eşyanın, gümrük kapısından veya sınırdan yurda sokulmak istenirken ya da hemen sonrasında veya bu eylemlerin kesintiye uğramadan devamı yakalanması halinde, sanığın eyleminin 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında değerlendirilmesi gerektiği,
Bu açıklamalar ışığında;
Sanığın suç tarihinde İran sınırından atlarla kaçak mazot getirdiği sınır gözetleme kulesince yapılan gözetleme neticesinde kolluk kuvvetince yakalandığı ve jelikanlar içerisinde 1750 litre kaçak akaryakıt ele geçirildiği gözetildiğinde eşyanın, kaçakçılık suçunun kesintisiz devamı sırasında yakalandığı ve 5607 sayılı Kanunun 3/1-ikinci cümlesinin uygulama alanı bulabileceği nazara alınarak, suçtan doğrudan zarar gören ve katılma hakkı bulunan Gümrük Müdürlüğü duruşmadan haberdar edilmeden yargılama sonlandırıldığı gibi adı geçen kuruma kararın tebliğ edilmediği anlaşıldığından, gıyabi kararın Gümrük Müdürlüğü’ne usulüne uygun olarak tebliğinden, temyiz edilmesi halinde temyiz dilekçesi eklendikten ve bu temyize ilişkin ek tebliğname de düzenlendikten sonra iadesi için dosyanın mahalline gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na TEVDİİNE, 18.02.2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
Yargıtay 23. Ceza Dairesinin konuyla ilişkili olarak vermiş olduğu 04.05.2016 tarihli kararı şöyledir:
HÜKÜM : 1-Sanık …’ın:
a)Petrol kaçakçılığı suçundan 5015 sayılı Kanunun ek 5/1, 62, 52, 53 maddeleri uyarınca 2 yıl 6 ay hapis ve 2000 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına
b)Suç eşyasını satın almak suçundan TCK’nın 165/1, 43/1, 62, 52, 53 maddeleri uyarınca 2 yıl 1 ay hapis ve 2080 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına,
2-Sanık …’nın:
a)Katılan … ne karşı emniyeti suistimal suçundan TCK’nın 155/2, 62, 52, 53 maddeleri uyarınca 2 yıl 1 ay hapis ve 2000 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına
b)Müşteki …’e karşı emniyeti suistimal suçundan TCK’nın 155/2, 62, 52, 53, 54 maddeleri uyarınca 2 yıl 1 ay hapis ve 2000 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına, 35 TT 160 plakalı suçta kullanılan aracın müsaderesine,
3-Sanık …’ın:
Petrol kaçakçılığı suçundan 5015 sayılı Kanun’un ek 5/1, 62, 52, 53 maddeleri uyarınca 2 yıl 6 ay hapis ve 2000 TL adli para cezası ile cezalandırılmasına dair
Dosya incelenerek gereği düşünüldü:
Sanıkların petrol kaçakçılığı, güveni kötüye kullanma ve suç eşyasını kabul etmek suçlarından cezalandırılmalarına karar verilmiş ise de;
1-Suç ve hüküm tarihlerinde yürürlükte bulunan 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun ek 5. maddesinde kaçakçılığın özel bir türü olarak petrol kaçakçılığı suçu düzenlenmiş, anılan Kanun’un ek 3. maddesinde ise kaçak petrole ilişkin olarak bu kanunda yer almayan hususlarda, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümlerinin uygulanacağı öngörülmüştür.
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nda davaya bakmakla görevli mahkemelerin belirlenmesi ve yapılan atıf nedeniyle, bu davalara bakacak mahkemelerin görevleri ile ilgili olarak Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’ndaki düzenlemenin uygulanması gerekmektedir.
Suç ve karar tarihlerinde yürürlükte bulunan 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 17. maddesinin 2. fıkrasında “Bu kanun kapsamına giren suçlar dolayısıyla açılan davalar, Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenen Asliye Ceza Mahkemelerinde görülür. Ancak bu suçlarla bağlantılı olarak resmi belgede sahtecilik suçunun işlenmesi halinde, görevli mahkeme Ağır Ceza Mahkemesidir.” hükmü bulunmaktadır.
Bu kurala göre kaçakçılık davalarının uzman mahkemelerde görülmesinin amaçlandığı açıktır. Nitekim, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 17/2. maddesi uyarınca, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, 24.07.2007 gün ve 346 sayılı kararı ile, kaçakçılık suçlarına, “yargılama yapacak yerde birden fazla Asliye Ceza veya Ağır Ceza Mahkemeleri varsa 1 numaralı Asliye Ceza veya Ağır Ceza Mahkemelerinin bakmasını….” kararlaştırmıştır.
Bu durum karşısında, 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun ek 5. maddesi uyarınca açılan kamu davasına bakma görevinin 1 no’lu Asliye Ceza Mahkemesine ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmesi gerekirken, duruşmaya devamla yazılı şekilde hüküm tesisi,
2-Kaçakçılık suçlarına ilişkin davalara ihtisas mahkemesi sıfatıyla bakılması gerektiğinden Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 2007/10-85 Esas, 2007/109 sayılı kararında belirtildiği gibi 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 17. maddesindeki gibi özel bir düzenleme bulunmayan hallerde aralarında bağlantı bulunsa dahi, ihtisas mahkemelerince yargılanması amaçlanan suçlar ile diğer suçların yargılamalarının birleştirilemeyeceği gözetilmeden kaçakçılığın özel bir türü olan petrol kaçakçılığı suçunun yargılamasının 5237 sayılı TCK’nın 155/2. maddesinde düzenlenen hizmet nedeniyle emniyeti suiistimal ve TCK’nın 165/1. maddesinde düzenlenen suç eşyasını kabul etmek suçlarıyla birlikte yapılması,
Bozmayı gerektirmiş, sanıklar müdafiilerinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan sair yönleri incelenmeyen hükmün bu sebepten dolayı 5320 sayılı Kanun’un 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK’nın 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA, 04/05/2016 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
Sıkça Sorulan Sorular
- Akaryakıt Kaçakçılığı Ve Petrol Kaçakçılığı Suçu Şikayete Tabi mi?
Akaryakıt kaçakçılığı suçu için şikayet koşulu yoktur. Bu suç işlendiğinde savcılık olayı haber alır almaz re ’sen soruşturma başlatır.
- Akaryakıt Kaçakçılığı Ve Petrol Kaçakçılığı Suçu Dava Zamanaşımı Süresi Ne Kadar?
Petrol kaçakçılığı suçu dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Şikayete tabi olmayan bu suç için 8 yıllık dava zamanaşımı süresi içinde soruşturma başlatılabilir.
- Akaryakıt Kaçakçılığı Ve Petrol Kaçakçılığı Suçu HAGB Kararı İçin Uygun mudur?
Akaryakıt kaçakçılığı suçu için etkin pişmanlık hükümleri uygulandığı takdirde sanık hakkında HAGB kararı verilebilir. Aksi halde HAGB kararı uygulanamamaktadır.
