Uzlaştırmaya Tabi Suçlar (CMK 253. Madde)

Uzlaştırmaya tabi suçlar ayrı ayrı kanunlarda düzenlenmiştir. Uzlaştırma; toplumsal barışın hızlıca sağlanması, mağdurun bir an önce mağduriyetinin giderilmesi için getirilmiş alternatif bir çözüm yoludur. Uzlaştırma Türk ceza hukukunda yeni bir sistemdir. Bu sayede fail cezanın infazından kurtulurken mağdurun da mağduriyeti hızlı bir şekilde giderilmiş olur. Bunlar dışında devletin de yaptırım uygulamadaki masrafları azalır. Uzlaştırma, onarıcı adalet sisteminin bir yansımasıdır. Özel hukuktaki arabuluculuk sistemi ile benzerdir. Alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinden biridir. İlgili kanunlarda kapsamına aldığı suçlar açısından şüpheli ya da sanık ile mağdur, uzlaştırmacı olarak adlandırılan kişiler tarafından aralarında anlaşma sağlanması üzerine iletişimde kalır. Uzlaştırmacılar Cumhuriyet Savcısının onayı ile görevlendirilir. Suçların kabul edilmesi halinde mahkemeye yansıtılmaksızın taraflar arasında uzlaştırmacı aracılığı ile kısa zamanda, barışçıl yollar ile çözümlenir.

Uzlaşma Kapsamındaki Suçlar Nelerdir?

Uzlaştırma konuları uygulamada en çok araştırılan başlıklardan biridir. Ceza soruşturma ve kovuşturma aşamasında bazı suçlar için kişiler uzlaştırma görüşmelerine çağrılır. Bu noktada uzlaştırma görüşmelerinin nasıl olacağı ve ne gibi sonuçlar doğabileceği soruları akılları karıştırır. Uzlaşma kapsamında suçlar, detaylı olarak bir genel hukuk avukatı ile görüşülebilir. Uzlaşma kapsamındaki suçlar şu şekildedir.

• Şikayete tabi suçlar.
• Kasten yaralama,
• Taksirle yaralama,
• Tehdit,
• Konut dokunulmazlığı ihlali,
• İş ve çalışma hürriyetinin ihlali,
• Hırsızlık,
• Güveni kötüye kullanma,
• Dolandırıcılık,
• Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi,
• Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması,
• Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması, uzlaşma kapsamında olan ve şikayete tabi olmayan suçlardır.

Uzlaşma Kapsamında Olmayan Suçlar Nelerdir?

Kanunlara göre belirlenen şartları taşısın ya da taşımasın veya şikayete bağlı olsun olmasın cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlarda uzlaşma hükümleri devreye girmez. Cinsel suçlar Türk Ceza Kanunlarında şu şekilde düzenlenmiştir.

• Cinsel saldırı,
• Çocuğun cinsel istismarı,
• Reşit olmayanla cinsel ilişki,
• Cinsel taciz,

Uzlaştırma Süreci Nasıl İşler?

Ceza yargılama aşamasına geçmek üzere yeterli şüpheye sahip olan cumhuriyet savcısı uzlaştırmaya tabi bir suçta dosyayı uzlaştırma bürosuna gönderir. Büro o dosyaya özel bir uzlaştırmacı görevlendirir. Uzlaştırmacı ise şüpheli ve mağdura ya da bahsi geçen suçtan zarar gören kişiye uzlaşma teklifinde bulunur.

Uzlaştırmaya Davet Mektubu: Uzlaştırmacı bu teklifi tebligat veya istinabe yollarından birini kullanmak suretiyle yapabilir. Kendilerine uzlaşma teklifi yapılan kişiler 3 gün olarak belirlenen süre içinde bu teklifi kabul etmez ise reddedilmiş olur. Tebligat vasıtası ile yapılan bildirim uygulamada ‘uzlaştırma davet mektubu’ olarak ifade edilir.

Taraflar aralarında anlaşırsa, savcılık aşamasında KYOK kararı, dava aşamasında düşme kararı verilir.

Taraflar aralarında anlaşma sağlayamazsa, savcılık aşamasında iddianame düzenlenir ve yargılama aşamasına geçilir. Mahkeme aşamasında ise dosya yargılamaya bulunduğu aşamadan devam edilir.

Cezası Kesilenler Hakkında Uzlaştırma Yasası Nasıl Uygulanır?

Hükümlüler, yani yapılan yargılama sonucuna göre cezası kesinleşen kişilerde uzlaştırma yasası hükümleri devreye girer. Yasadan yararlanmak için hükümlünün cezaevinde olması şartı aranmaz. Mahkeme mahkumiyet kararını kesinleştirdikten sonra hükümlünün cezası cezaevinde infaz edilsin ya da edilmesin, dava dosyası uzlaştırma yasası prosedürünün uygulanması için uzlaştırma bürosuna gönderilir. Ancak, uzlaştırmaya tabi suçlar ile hüküm giymiş olan kişilere daha önce uzlaşma teklifi yapılmış ve uzlaşmaya gidilmemiş ise yeniden uzlaştırma prosedürü devreye girmez. İstinaf ya da temyiz sürecinde, davalarda yerel mahkeme aşamasında uzlaşma teklif edilmiş ve uzlaşma sağlanmamışsa, yeniden uzlaştırma girişiminde bulunulmaz. Uzlaştırma suçlarına tabi suçlardan olduğu anlaşıldığı zaman, hükümlüler açısından uzlaştırma prosedürü uygulanır. Bu durumda, mahkeme hükümlü hakkındaki ilamın infazını durdurur. Bütün evrakların infaz edilmeden mahkemeye iade edilmesine ve hükümlünün tahliyesi kararı verilir.

Hükümlünün tahliyesinden sonra ilamat evrakları dosyaya geri gelir. Bu aşamadan sonra uzlaştırma işlemlerinin yürütülmesi üzerine dosya uzlaştırma bürosuna iletilir. Uzlaştırma bürosu taraflar arasındaki, uzlaşmayı sağlayabilmek için gerekli çalışmalar yapar. Uzlaşma sağlandığı zaman ilgili makamlarca kamu davasının düşmesine karar verilir. Uzlaşma sağlanmadığı zaman ise hükmün aynı şekilde infaz edilmesi kararı verilir. Uygulamada birçok unsur bulunur. Bu konuda detaylı bilgilere sahip olmak için genel hukuk avukatı ile görüşebilirsiniz.

Uzlaştırmada Zamanaşımı Nedir?

Soruşturma zamanaşımı, taraflardan birine ilk uzlaşma teklifinde bulunduğu tarih itibari ile uzlaştırma girişiminin sonuçlanmadığı ve en geç uzlaştırmacının raporunu düzenleyerek Cumhuriyet savcısına verilen tarihe kadar durur. Aynı durumda, kovuşturma koşulu olan dava süresi de işlemeye devam etmez.

Uzlaşma, olumlu şekilde sonuca ulaşırsa, soruşturma aşamasında kovuşturmaya yer olmadığı, kovuşturma aşamasında ise düşme sebebi sayılması sebebi ile soruşturma ve dava şartı olarak kabul edilebilir. Bu sebeple usul kanununda düzenlenmiş olsa da tıpkı hükmün açıklanmasının geri bırakılması düzenlemesinde yer aldığı gibi maddi ceza hukukundaki lehe kanun uygulaması yapılır.

Uzlaştırma Sonucu Verilen Kararlar Adli Sicil ve Sabıka Kaydına İşler Mi?

Uzlaştırma sonucu verilen kovuşturmaya yer olmadığı ya da düşme kararı, bunlara mahsus sisteme kaydedilir. Bu kayıtlar ancak, bir soruşturma ya da kovuşturmayla ilgili olacak şekilde Cumhuriyet savcısı, hâkim ya da mahkeme tarafından yapılır. İş başvurusu için sabıka kaydı istendiğinde bu bilgiler hiçbir şekilde alınan sabıka kaydında görülmez. Genel hukuk avukatı bu süreçle ilgili tüm işlemleri profesyonel bir şekilde takip eder.

Sıkça Sorulan Sorular

Uzlaştırma Nedir?

Uzlaştırma; soruşturma ve kovuşturmada devletin belirlediği uzlaştırıcının uyuşmazlığın çözülmesi için suçun mağduru ve failinin iletişim kurduğu süreci ifade eder.

Uzlaştırma Süreci Nasıl İşler?

Uzlaştırma süreci; bir uzlaştırıcı atanması ile başlar. Devamında taraflar davet edilir ve teklif formu düzenlenir, dosya da kapanır.

Uzlaştırma tabi suçlarda avukat şart mı?

Uzlaşmaya tabi suçlarda, eksiksiz işlemler yapmak için bir genel hukuk avukatı ile çalışmasında yarar vardır.