İftira Davası Nasıl Açılır?

İftira suçu işlendiğinde mağdura isnat edilen hukuka aykırı bir fiil söz konusu olur. Mağdur gerçekte bu hukuka aykırı fiili gerçekleştirmemiş olsa da failin amacı mağdurun hakkında savcılık soruşturması açılmasını veya idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamaktır.

Mağdur gerçekte suçsuzdur. Fail bu durumu bilmesine rağmen mağdura hukuka aykırı bir fiil isnat ederek iftira suçunu işler. Bu tür bir durumda ise Türk Ceza Kanunu uyarınca iftira atan faile ceza verilir.

Buna ilaveten bir kimse başkasına ait kimlik bilgilerini ve kimliği kullandığında ve hakkında soruşturma yapılmasını engellemek istediğinde de iftira suçu hükümleri uyarınca yargılama yapılır. İftira suçu sebebi ile zarar gören mağdur, iftira davasına ek olarak  faile yönelik olarak maddi ve manevi tazminat davası da açabilir.

TCK 267 İftira Suçu

Türk Ceza Kanunu 267. Madde kapsamında iftira suçu cezalandırılır. İftira suçunu işleyen fail bir kimseye işlemediği halde hukuka aykırı bir fiili isnat eder. Ani hareketli suçlar arasında yer alan iftira suçu, aynı zamanda şekli bir suçtur.

Bu suç işlendiği takdirde bir zarar oluşup oluşmamasının önemi bulunmamaktadır. Suçun oluşması için gerekli olan şartlardan biri fail tarafından mağdurun işlemediği hukuka aykırı fiilin mağdura isnadıdır.

Fail mağdura isnat edilen fiili mağdurun işlemediğini bilmelidir. Ayrıca bu hukuka aykırı fiilin başka bir kimse tarafından işlenip işlenmediğinin de önemi yoktur. Mağdurun bu fiili işlememiş olması yeterlidir.

Ayrıca fail, mağdura hukuka aykırı bir fiili isnat ettiğinde savcılık ya da idarenin harekete geçmesi zorunlu değildir. Mağdura isnat edilen fiil kamu makamlarını harekete geçirebilecek özellikte ise iftira suçu oluşur.

Namusa İftira Davası

Namusa iftira davasının hukuki dayanağı, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 267’nci maddesidir. Buna göre, yetkili mercilere ihbar veya şikayette bulunmak ya da basın ve yayın kanalıyla, işlemediğini bilmesine rağmen, hakkında soruşturma ve kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygulanmasını sağlamak amacıyla bir kimseye hukuka aykırı bir fiil isnat edilmesi halinde, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası söz konusu olur.

İftira suçu sebebiyle açılacak ceza davasının yanı sıra bir de tazminat davası açılabilir. İftira suçunun mağduru, maruz kaldığı iftira suçu dolayısıyla ayrı bir dava açmak suretiyle tazminat isteminde bulunabilir.

İftira Suçu Özellikleri

İftira suçu özellikleri bakımından incelendiğinde şekli bir suç olduğu görülür. Bu suç işlenirken belirli bazı hareketler yapılması yeterli olur. Kamu makamları mağdura isnat edilen hukuka aykırı fiili haber aldığında suç tamamlanmış olur.

Bu suç özel kast ile işlenebilmesi bakımından da önemlidir. İftira atan failin amacı mağdurun soruşturma ya da idari yaptırıma maruz kalmasıdır. İftira suçu çeşitli biçimlerde işlenebilme özelliğine de sahiptir. Şikayet yolu, ihbar yolu ve basın yayın kanalları yolu ile iftira suçu işlenebilir.

İftira Suçu Nasıl İşlenir?

İftira suçu işlenme biçimleri bakımından şikayet yolu, ihbar yolu ve basın yayın yolu yer alır. Şikayet yolu ile iftira suçu işleneceği zaman, şikayetin idari yaptırım veya soruşturma yapma yetkisi olan makama yapılması gerekir.

İhbar yolu ile iftira suçu içinse soruşturma yetkisine sahip mercie ya da idari yaptırım uygulayabilecek makama ihbar yapılması gerekir. Her vatandaş dilekçe verme hakkına sahip olduğundan dilekçe vermek sureti ile ihbar hakkını kullanabilir.

Basın yayın araçlarının kullanılması halinde de iftira suçu oluşabilir. Fail, basın yayın araçlarını kullanarak görsel, yazılı ya da sözlü olarak mağdura hukuka aykırı bir fiili işlemediği halde işlemiş gibi isnatta bulunabilir.

Basit ve Nitelikli İftira Suçu

İftira suçu basit ve nitelikli hali ile işlendiğinde cezalandırılan bir suçtur. Nitelikli olarak işlenmiş olan bir suça basit hale kıyasla daha fazla ceza verilir. Nitelikli iftira suçunda fail, maddi delilleri ve eserleri üretir.

Basit iftira suçu cezası 1-4 yıl aralığında değişen sürede hapis olurken nitelikli iftira suçunu işleyen faile verilen ceza basit hale kıyasla yarı oranda artar. Nitelikli iftira suçu işleyen fail mağdura hem iftira atar hem de bu iftiranın delil ve eserlerini kendisi üretir.

İftira Davası Açma

Mağdur işlemediği hukuka aykırı bir fiil sebebi ile iftiraya uğradığında fail hakkında iftira davası açabilir. İftira davası açmak isteyen mağdurun Asliye Ceza Mahkemesine müracaatı gerekir. İftira davasını açmak isteyen mağdurun iftiraya uğradığına dair delilleri mahkemeye sunması da iddianın ispatı açısından önemlidir.

İftira davası dilekçesi hazırlandıktan sonra Asliye Ceza Mahkemesine bu dilekçenin verilmesi gerekir. Dava dilekçesinde ise yer verilmesi gereken hususlar vardır. Dilekçe hazırlandığında dikkate alınması gerekenlerden biri de incelenmesi istenen konunun açık ve net biçimde ifade edilmesidir.

İftiraya uğrayan kişinin şikayet hakkı da bulunur. İftira suçu şikayete tabi olmayan bir suç tipidir. Bununla birlikte mağdur şikayet hakkını kullanarak soruşturma yapılması için savcılığa başvurabilir. Kolluk kuvvetlerine de müracaat edilebilmektedir.

İftira suçunun ispatı sırasında delil beyanı oldukça önemlidir. Deliller sunulurken ise belirli bir sınırlama olmadığı görülmektedir. Mağdur kişinin haklılığının ispatı açısından deliller önem arz eder. İftira suçu sebebi ile zarar gören mağdurun faile karşı maddi ve manevi tazminat davası açma hakkı da bulunmaktadır.

Bu durumda Asliye Hukuk Mahkemesine dava açılmalıdır. Maddi tazminat talebi mağdurun iftira sebebi ile malvarlığı değerlerinde bir azalma söz konusu olduğunda açılır. Manevi tazminat davası ise mağdurda oluşan iftiraya bağlı elem ve üzüntünün yaratacağı psikolojik zararın telafisi içindir.

İftira Davası Ne Zaman Açılır?

İftira davası açılacağı zaman mağdurun bir zarara uğramış olup olmamasının önemi bulunmaz. Bu suç işlendiğinde mağdurun işlemediği halde hukuka aykırı bir fiille isnat edilmesi dava açılması için yeterli bir nedendir.

Failin iftira suçunu işlerken amacı mağdurun işlemediği hukuka aykırı bir fiil sebebi ile soruşturmaya ya da kovuşturmaya maruz kalmasıdır. Fail bunların dışında mağdurun idari bir yaptırıma uğramasını isteyebilir.

İftiraya konu olan hukuka aykırı fiilin; ihbar edilerek, şikayet yolu ile ya da basın yayın araçları kullanılarak duyurulması suçun oluşması için yeterlidir. Bu durumda kalan ve mağdur edilen kişi hakkını aramak istediğinde mahkeme kanalı ile dava açabilir. İftira davasını açan mağdurun delillerini de mahkemeye sunması önemlidir.

İftira Suçu ve Cezası

İftira suçu işleyen fail TCK 267 uyarınca cezalandırılır. İftira suçunun basit halde işlendiği durumlarda 1-4 yıl aralığında hapis cezası verilebilir. Buna ilaveten nitelikli iftira suçunda verilecek cezada artışa gidilecektir.

İftira suçu işleyen failin cezasının yarı oranda artmasına yol açan durumlardan biri mağdur hakkında yargılama yapılarak hakkında beraat kararı verilmesidir. Mağdurun bu süreçte tutuklama veya gözaltı tedbirleri gibi bir uygulamaya da maruz kalmamış olması gerekir.

Mağdur iftira suçuna bağlı olarak yargılanmışsa ve hakkında verilen karar kovuşturmaya yer olmadığı ya da beraat ise aynı zamanda mağdur yargılama sürecinde tutuklanmış ya da gözaltına alınmış ise faile verilecek ceza kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu sebebi ile olur.

Mağdurun müebbet hapis cezası ya da ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası aldığı iftira suçunda faile 20-30 yıl arasında değişecek sürede hapis cezası verilir. Mağdura süreli bir hapis cezası uğradığı iftira sebebi ile verilmişse iftira atana mağdurun aldığı cezanın 2/3’ü oranında ceza verilir. Mağdurun cezası infaz edilmeye başlanmış ise bu defa faile verilen cezanın yarı oranda artması gerekir.

Mağdur iftiraya uğraması nedeni ile adli ya da idari yaptırıma maruz kaldığında iftira atana 3-7 yıl arasında değişen sürede hapis cezası uygulanır. Başkasının kimlik bilgilerinin kullanılması suçu için de yukarıda sayılan koşullar geçerlidir.

Şikayet

İftira suçu şikayet koşulu aranmayan bir suç tipidir. Şikayete tabi olmayan suçlar arasında yer alan iftira suçu için savcılık olayı haber aldığı anda harekete geçer. Savcılık iftira suçuna ilişkin bir haber aldıktan sonra soruşturma başlatır.

Şikayete bağlı olmayan iftira suçu için şikayet süresi de bulunmaz. Dava zamanaşımı süresi aşılmadığı takdirde her zaman bu suça yönelik soruşturma başlatılabilmesi mümkündür. Şikayet şartı aranmayan suçlar için geçerli olan bir diğer husus ise şikayetten vaz geçilmesi durumunda kamu davasının düşmemesidir.

Şikayetten vaz geçilmiş olsa dahi savcılığın açacağı kamu davası sonuçlanana kadar devam eder. İddia makamı sıfatı ile savcılık bu tür kamu davalarında dava sonuna kadar konuya müdahil olur.

Soruşturma kapsamında yeterli oranda suça yönelik delil toplanmış ise iddia makamı olarak savcılığın bir iddianame hazırlaması ve ardından da kamu davasını açması gerekir. Müşteki dava zamanaşımı süresi içerisinde iken her zaman şikayet hakkını kullanabilir.

Dava zamanaşımı süresi iftira suçu için 8 yıldır. Bu zaman aralığında dava açılmaz veya açılan dava hukuki süresi içeresinde sonuçlandırılmaz ise dava zamanaşımı süresi geçerli olur. Bu süre aşıldığı takdirde dava açılması mümkün olmaz.

İftira Davasında Uzlaşma, Adli Para Cezası

İftira davası uzlaşma kapsamında yer almaz. Uzlaştırmacı aracılığı ile suçun faili ve mağdurunun bir araya getirilerek anlaşma sağlandığı uzlaşma müessesesi her suç için geçerli değildir. İftira suçunun da uzlaşmaya tabi olmadığı görülmektedir.

İftira suçu adli para cezasına çevrilebilir. İftira suçu için öngörülen hapis cezasının süresi bakımından uygun olması durumunda ve koşulların varlığı halinde adli para cezasına çevrilmesi mümkündür. Adli para cezası kendi başına veya hapis cezası ile uygulanabilen yaptırım türlerinden biridir.

İftira Suçunda HAGB Kararı ve Etkin Pişmanlık

İftira suçu HAGB kararı uygulanabilen suçlar arasındadır. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verildiğinde sanık hakkında mahkemece hükmedilen ceza sonuç doğurmayacak biçimde sonlanır. Bunun için sanığın koşulları sağlaması zorunludur. Denetime tabi olan sanık bu sürede koşulları yerine getirmekle yükümlü olur.

• İftira suçu etkin pişmanlık hükümleri uyarınca hareket edileceği zaman failin mağdura yönelik soruşturma açılmadan önce iftiradan dönmesi halinde alacağı ceza 4/5 nispetinde inmektedir.
• İftiradan dönme mağdur hakkında soruşturma başladıktan ve dava açılmadan önce olursa faile 3/4 oranında daha az ceza verilir.
• Dava açıldıktan ve hüküm verilmeden önce iftiradan dönülmesi 2/3 oranında ceza indirimine tabidir.
• Hüküm verildikten ve cezanın infazından önce iftiradan dönen faile 1/2 oranında ceza indirimi yapılır.
• Mağdurun ceza alması durumunda ve ceza infazı başladığında iftiradan dönen faile 1/3 oranında daha az ceza verilir.
• Mağdurun iftira sebebi  ile idari yaptırıma tabi olması halinde idari yaptırım kararından önce iftiradan dönen faile 1/2 oranında ceza indirimi uygulanır.
• Mağdurun idari yaptırıma uğraması halinde fail, iftiradan dönerse kendisine verilen ceza 1/3 oranında düşer.

İftira Suçu Sebebiyle Tazminat Davası

İftira suçu sebebi ile faile karşı maddi ve manevi tazminat davası açılabilir. Mağdur, iftiraya uğradığında mal varlığında oluşabilecek azalma sebebi ile maddi tazminat davası açabileceği gibi psikolojisi bozulacağı, elem ve kedere uğrayacağı gerekçesi ile de manevi tazminat davası açabilir. Fakat bu süreçte uzman bir ceza avukatı desteği alınması, gerek ceza gerekse hukuk davası sürecinde hak kayıplarının önüne geçilmesi adına faydalı olacaktır.

Maddi ve manevi tazminat davasını açmak isteyen mağdurun Asliye Hukuk Mahkemesine bir dilekçe vermek sureti ile başvuru yapması gerekir. Maddi ve manevi tazminat davasında mağdurun alacağı tazminat miktarı somut olayın durumuna, olayın taşıdığı özelliklere ve tarafların ekonomik yönden durumlarına bakılarak belirlenir.

Sıkça Sorulan Sorular

İftira Atılan Mağdur Bunu Nasıl Kanıtlar?

İftira suçu sebebi ile zarar gören mağdur dava açmak sureti ile hareket edebilir. İftira suçu re ’sen soruşturulmakla beraber mağdurun şikayeti ile de soruşturma başlatılır. Mahkemede mağdurun delillere ihtiyacı olur. Yazılı belgeler, tutanaklar, fotoğraf ve tanık beyanları dava sırasında delil olarak kullanılabilir.

İftiraya Uğrayanın Yapması Gerekenler Nelerdir?

İftira suçunu haber alan savcılık makamı kendiliğinden harekete geçer ve soruşturma başlatır. İftiraya uğrayan mağdurun da savcılığa ya da kolluk kuvvetlerine şikayet etme hakkı bulunur. Şikayetin ardından savcılık soruşturma başlatır ve yeterli suç şüphesi oluşturan delil bulursa iddianame düzenleyerek kamu davası açar.

İftira Davası Nasıl Neticelenir?

Basit şekilde işlenen iftira suçuna verilecek ceza 1-4 yıl aralığında hapis cezası olur. Nitelikli iftira suçunda ise fail, delil ve eserleri üreterek iftira attığı için basit hale kıyasla daha fazla hapis cezası alır. Mağdur iftira sebebi ile hapis cezası dışında adli ve idari bir yaptırıma maruz kaldığında iftira atana 3-7 yıl aralığında hapis cezası verilir.

İftira Atılan Tazminat Talep edebilir mi?

İftira sebebi ile mal varlığı değerlerinde azalma olan ya da elem ve kedere maruz kalan mağdurun faile karşı maddi ve manevi tazminat talebi ile dava açabilmesi mümkündür. Bu durumda Asliye Hukuk Mahkemesine maddi ve manevi tazminat talebi ile dava açılabilir.