Hangi Suçlar Adli Para Cezasına Çevrilir?

Hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesinde mahkeme tarafından bazı durumların gözlemlenmesi gerekir. Suçlunun karakter özellikleri, sosyal ve ekonomik hali, yargılama sürecinde duyduğu pişmanlık ve suçun işlenmesinin nedenleri mahkeme tarafından tek tek incelenir. Suçu işlediği için hiçbir pişmanlığı olmayan, saldırgan tavırlar sergileyen ve hakkında suçu tekrarlama hükümleri uygulanan bir mahkumun hapis cezası mahkeme tarafından para cezasına çevrilemez. 1 yılın altındaki suçlar sebebi ile hapis cezası alan suçlar, para cezasına çevrilebilir.

Para Cezasına Çevrilen Suçlar Nelerdir?

Kanunlarca belirlenen bazı hapis cezaları para cezasına çevrilebilir. Bunlar şu şekildedir.

• Kasten işlenmiş suçlar: Bu suçlarda hükmedilen hapis cezası 1 yıl ya da 6 ay ise hapis cezası olarak verilmişse, adli para cezasına çevrilebilir. Bunlar kasten yaralama, hırsızlık, basit dolandırıcılık gibi suçlardır.
• Taksirle işlemiş suçlar: Bu suçlarda hapis cezasının paraya çevrilmesi için bir ceza sınırı bulunmaz. Trafik kazası ya da iş kazası sonucunda ölümle sonuçlanan suçlarda, mahkemelerce verilen cezanın miktarına bakılmaksızın her zaman para cezasına çevrilme ihtimali olabilir. Taksirle işlenen bir suç sebebi ile 5 yıl hapis cezası verilse de adli para cezasına çevrilebilir. Suç taksirle işlenen suçlardan kaynaklanmıyorsa; 2 yıl, 3 yıl ya da 4 yıl gibi hapis cezalarının adli para cezasına çevrilemez.
• Bilinçli taksirle işlenmiş suçlar: Bu suçlar sebebi ile hükmedilen hapis cezaları 1 yıl ya da 1 yılın altında ise para cezasına çevrilebilir. Taksirli suçlar ile ilgili hapis cezası miktarının dikkate alınmaması kuralı “bilinçli taksir” durumunda uygulanamaz.

Bahsi geçen hapis cezalarının paraya çevrilmesi hakimin kararıdır. Ancak, bazı durumlarda hakimin takdir hakkı olmaz. Hükmedilen ceza 30 gün ve altında bir hapis cezası ise hakim, bu cezayı adli para cezasına ya da seçenek yaptırımlara çevirir.

18 Yaşın Altındakiler İçin Hapis Cezasının Adli Para Cezasına Çevrilmesi

Hapis cezası ile yargılanan kişinin yaşı 18’den küçük ya da 65 yaşından büyük ise hakim 1 yıl ya da 6 ay hapis cezasını adli para cezasına çevirir. Bunun dışında seçenek yaptırımlara da çevirebilir.

• 65 yaşında büyük kişiler için hapis cezasının para cezasına çevrilmesi,
• Hapis cezası ile adli para cezasının beraber yaptırım olarak öngörülmesi,

Hapis cezası ile adli para cezasının beraber yaptırım olarak öngörüldüğü suçlarda, verilen hapis cezası da adli para cezası olarak yeniden değerlendirilebilir. Kanunlarda sanık için “1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve 30 günden 100 güne kadar adli para cezası” ile ceza hükmedilebilir. Mahkeme aynı zamanda seçenek yaptırım olan adli para cezasını da hükmedebilir. Aynı zamanda sanık hakkında 1 yıl hapis cezası verildiğinde, bu hapis cezası adli para cezasına çevirebilir.

Adli Para Cezaları Nelerdir?

Adli para cezasıyla idari para cezası birbirinden farklıdır. Adli para cezası, idari para cezasından farklı olarak ödenmediği zaman hapis cezasına dönebilir. İdari para cezası ödenmediğinde, hapis cezasına çevrilemez. Adli para cezası genel hukuk konusudur. Genel hukuk avukatı bu konuda detaylı bir bilgilendirme yapabilir. Türk Ceza Yasası’na göre 4 farklı yöntemle adli para cezası verilebilir. 

Doğrudan Hükmedilen Adli Para Cezası

Kanunlarda herhangi bir suçun karşılığı doğrudan adli para cezası olarak düzenlenebilir. Bu durumda hakim hapis cezası değil, doğrudan adli para cezası vermekle yükümlüdür. TCK 288/1 maddesi gereği “Adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs” doğrudan adli para cezasına hükmedilir. Buna göre “Görülmekte olan bir davada veya yapılmakta olan bir soruşturmada, hukuka aykırı bir karar vermesi veya bir işlem tesis etmesi ya da gerçeğe aykırı beyanda bulunması için, yargı görevi yapanı, bilirkişiyi veya tanığı hukuka aykırı olarak etkilemek amacıyla alenen sözlü veya yazılı beyanda bulunan kişi, elli günden az olmamak üzere adli para cezası ile cezalandırılır.”

Seçenek Yaptırım Olan Adli Para Cezası

Kanunlarda herhangi bir suçun karşılığı olarak hapis cezası ya da adli para cezasından sadece birinin uygulanması seçenek olarak öngörülebilir. Hükmedilen ceza, seçenek yaptırım olan para cezasıdır. Ceza hakimi hapis cezası ya da adli para cezası verebilir. TCK 89/1 maddesi gereği “Taksirle yaralama” hapis cezası ya da adli para cezasını gerektirir. Bu maddeye göre “Taksirle başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.”

Hapis Cezası ile Birlikte Hükmedilen Adli Para Cezası

Kanunlarda bazı suçlar hapis ve adli para cezasının birlikte uygulanması öngörür. Burada kişinin ekonomik kazanç elde etme amacı ile hareket ettiği düşünüldüğünden hapis cezası ve adli para cezası birlikte verilir. TCK 188/1 maddesi gereği “Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti” hapis cezası ve adli para cezasını birlikte uygulanmasını gerektirir. Bu maddeye göre  “Uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri ruhsatsız veya ruhsata aykırı olarak imal, ithal veya ihraç eden kişi, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis ve iki bin günden yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.”

Hapis Cezasından Çevrilen Adli Para Cezası

Kasten işlenen suçlarda bir yıl ve bir yılın altında hapis cezaları, adli para cezasına çevrilebilir. Taksirle işlenen suçlarda ise bu durum ceza miktarı dikkate alınmadan tüm cezaların adli para cezasına çevrilmesi ile neticelenir. Kasten işlenen yaralama suçunda 1 yıldan az ceza hükmedilirse, adli para cezasına çevrilir. Taksirle işlenen yaralama suçundan kaynaklı 2 yıl 9 ay hapis cezası verilirse, bu ceza adli para cezasına çevrilebilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Adli para cezası nedir?

Adli para cezası bir suç işlendiğinde kanunda belirtilen paranın, Devletin Hazinesine ödenmesi olarak düzenlenmiştir. Adli para cezası bir suçun cezası olarak yalnız ceza mahkemesince verilir.

Para cezasına çevrilen suçlar nelerdir?

1 yılın altındaki dolandırıcılık, hırsızlık, tehdit, şantaj gibi suçlar gerekli incelemeler yapıldıktan sonra para cezasına çevrilebilir.

Para cezasına çevrilen suçlar için avukat şart mı?

1 yılın altındaki hapis cezalarının para cezasına çevrilmesi için yapacağınız başvuruda genel hukuk avukatı ile görüşmenizde yarar var.