Uyuşturucu Suçlarında Denetimli Serbestlik
Uyuşturucu kullanma ya da bulundurma suçu işlendiğinde kanun koyucu çeşitli yaptırımlar uygular. Şüpheli veya sanık için uygun görülen yaptırımlar sırasında ise denetimli serbestlik tedbiri de bulunur. Denetimli serbestlik hizmetleri yönetmeliği kapsamında uyuşturucu madde kullanma ya da bulundurma suçlarında şüpheli ya da sanığın topluma kazandırılabilmesi amacı ile denetimli serbestlik uygulanır.
Bu uygulama ile sanık ya da şüpheli cezalandırılmaktansa bazı yükümlülükleri yerine getirmek sureti ile toplum içinde yer alır. Denetim süresi içindeyken de takibi yapılır. Denetimli serbestlik uygulaması yalnızca uyuşturucu madde kullanma ve bulundurma suçları için geçerlidir.
TCK 191 uyarınca başvurulabilen denetimli serbestlik; uyuşturucu madde ticareti, uyuşturucunun kullanılmasını kolaylaştırma suçu söz konusu olduğunda uygulanmamaktadır. Soruşturma aşamasında iken uygulanacağı zaman savcılık kamu davasının açılmasını erteleme kararı aldığında uygulanabilir.
Kovuşturma aşamasında olan bir suç için ise HAGB kararı söz konusu olduğunda uygulanabilir. Şüpheli veya sanık denetimli serbestlik kararının uygulanması halinde kendisine uyması gereken yükümlükler bildirilir. Ayrıca hangi yasakların ihlal edilmeyeceği hakkında da bilgilendirilir.
Uyuşturucu Kullanma ve Bulundurma Suçu TCK 191
TCK 191 uyarınca uyuşturucu kullanma ve bulundurma suçunu işleyen şüpheli veya sanık için 2-5 yıl aralığında hapis cezası verilir. Suç işlendiğinde ceza artışına sebep olan durumlar ise uyuşturucu kullanma ve bulundurma suçunun kamusal alanlara yakın yerlerde ve 200 metreden daha az mesafede işlenmesidir.
Uyuşturucu kullanma ve bulundurma suçu ile ilgili savcılığın soruşturma başlatmasının ardından suçu ispata yarayan yeterli delil toplaması ile kamu davası açılmadan önce 5 yıl süre ile kamu davasının açılması ertelenir. Bu süre içinde de şüpheli veya sanık hakkında denetimli serbestlik hükümleri uyarınca hareket edilmektedir.
Uyuşturucu Madde Suçlarında Denetimli Serbestlik Uygulanması
Uyuşturucu madde suçlarında denetimli serbestlik uygulanacağı zaman sadece uyuşturucu madde kullanma ya da bulundurma suçları için bu durum geçerli olur. Diğer uyuşturucu madde suçları söz konusu olduğunda örneğin uyuşturucu madde ticaretinde denetimli serbestlik uygulanmaz.
Uyuşturucu kullanma veya bulundurma suçu için soruşturma aşamasında kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı alan savcılık denetimli serbestlik uygulaması ile şüpheli ya da sanığın denetim süresi içinde takip edilmesini uygun görür.
Soruşturma Aşaması ve Denetimli Serbestlik
Soruşturma aşaması ve denetimli serbestlik uygulaması söz konusu olduğunda savcılığın kamu davası açmadan önce 5 yıl süre ile erteleme kararı alması gerekir. Erteleme hükümleri söz konusu olduğunda da sanık bazı yükümlülükleri yerine getirmek zorundadır. Kendisine uyması gereken yasaklar ve yerine getirmesi icap eden yükümlülükler hakkında bilgilendirme yapılır.
Erteleme hükümleri uyarınca şüpheli veya sanığın en az 1 yıl süreyle denetim altında olması gerekir. Bu süre uzatılabilir. Denetimli Serbestlik Müdürlüğü veya Cumhuriyet savcısı gereklilik halinde denetimli serbestlik süresini uzatabilmektedir.
Denetimli serbestliğin uzama süresi en fazla iki yıl olabilir. Altışar aylık periyotlarla uzatılabilen denetimli serbestlik süresi içinde şüpheli veya sanık için gerekli görülmesi halinde tedavi de uygulanır. Savcılık şüpheli veya sanığı yılda iki defa ilgili kuruma sevk etmek sureti ile uyuşturucu madde kullanıp kullanmadığı ile ilgili kontrolleri yaptırır.
Şüpheli veya sanık, hakkında kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı alındığında buna itiraz edebilir. Bu karar kendisine tebliğ edildikten sonra 15 günlük yasal süre içinde kararı alan Cumhuriyet savcısının yargı çevresindeki görev yeri olan Ağır Ceza Mahkemesinin olduğu yer Sulh Ceza Hakimliğine itiraz yapılabilir.
Soruşturma Aşamasında Denetimli Serbestlik İhlali ve Kamu Davası
Soruşturma aşamasında hakkında erteleme kararı alınan şüpheli veya sanık koşulları yerine getirmekle yükümlüdür. Bu süreçte yükümlülüklere uymayan, tedaviyi reddeden, yeniden uyuşturucu madde kullanan veya bulunduran kişi hakkında erteleme kararı ortadan kaldırılır ve hakkında kamu davasının açılması yönünde karar alınır. Erteleme hükümlerinin ortadan kalkmasına yol açan fiiller ise şu şekilde sıralanabilir:
- Şüpheli ya da sanığın tedaviyi reddetmesi,
- Şüpheli veya sanığın kendisine yüklenen yükümlülüklere uymaması,
- Kullanmak amacı ile uyuşturucu bulundurması,
- Yeniden uyuşturucu madde kullanması.
Şüpheli veya sanığın uyuşturucu madde satın alması halinde hakkında verilen erteleme kararı ortadan kalkar ve kamu davası açılmak üzere dosyası ilgili birime gönderilir. Şüpheli veya sanık denetimli serbestlik hükümleri uyarınca denetime tabi olduğunda Denetimli Serbestlik Şube Müdürlüğünün düzenleyeceği programa uymak zorundadır.
Bu programın 2 kez ihlal edilmesi halinde dosyası kapatılır ve savcılığa geri gönderilir. Dosyanın savcılığa iadesi ise kamu davasının açılmasına yol açar. Şüpheli veya sanık denetim süresi içerisinde iken yasalara uygun hareket ettiğinde, kendisinden talep edilenleri yerine getirmesi durumunda hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar alınır.
Kovuşturma Aşaması ve Denetimli Serbestlik
Savcılık makamının ceza davasını açtığı aşama kovuşturma aşamasıdır. Uyuşturucu madde kullanmak veya bulundurmak suçu sebebi ile sanık veya şüpheli hakkında soruşturma başlatıldığında savcılık 5 yıl süre ile kamu davasının açılmasını erteleme kararı alır. Bu süre içinde de denetimli serbestlik hükümleri uyarınca hareket edilir.
Uyuşturucu madde ticareti ve imali suçu ya da uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu ile ilgili yargılama yapılırken suç vasfı değişip uyuşturucu madde kullanma veya bulundurma suçu söz konusu olduğunda mahkemenin alması gereken karar HAGB kararıdır. Bu karar uyarınca hükmün açıklanması geri bırakılır.
HAGB kararı verildiğinde sanık belirli bir denetim süresine tabi olurken kendisine yüklenen yükümlülüklere de uymak zorundadır. Bunların ihlali söz konusu olduğunda sanık veya şüpheli hakkında verilen karar açıklanır.
Son olarak, uyuşturucu suçlarında denetimli serbestlik müessesine dair hukuki iş ve süreçlerde hak, menfaat veya zaman kaybı yaşamamak için tecrübeli bir ceza avukatı desteği alınması sağlık bir yaklaşım olacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular
Uyuşturucu Madde Kullanma veya Bulundurma Suçunda Denetimli Serbestlik Nedir?
Uyuşturucu madde kullanma ve bulundurma suçu için geçerli olan denetimli serbestlik, şüpheli veya sanığın sosyal yaşamın içindeyken kendisine yüklenen sorumlulukları yerine getirmesi ve yasak olan davranışları sergilememesi sureti ile uygulanır. Bu süre içinde şüpheli veya sanık denetim altında izlenir gerekli ise tedavisi uygulanır.
Uyuşturucu Suçlarında Denetimli Serbestlik Süresi Kaç Yıldır?
Uyuşturucu madde kullanma veya bulundurma suçu ile ilgili soruşturma başlatan savcılık 5 yıl süre ile sanık veya şüpheli hakkında kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararını alır. Bu süre içinde de asgari bir yıl süre denetimli serbestlik hükümleri uyarınca hareket edilir. Süre en fazla iki yıl uzatılabilir.
Uyuşturucu Suçlarında Denetimli Serbestlik İhlali Yapılırsa Ne Olur?
Uyuşturucu madde kullanma veya bulundurma suçu sebebi ile hakkında denetimli serbestlik uygulanan kişi yükümlülük ihlali yaptığında, gerekli olmasına rağmen tedaviyi reddettiğinde hakkında verilen erteleme kararı ortadan kalkar ve dosyası kamu davası açılmak üzere savcılığa geri gönderilir.
