Hırsızlık Suçu ve Cezası

Türk Ceza Kanunu çeşitli suçlara verilecek cezaları ve bu suçların şartlarını belirlerken hırsızlık suçu için TCK 141-142 uyarınca hareket edilir. Hırsızlık suçunun bir özelliği de basit ve nitelikli olarak işlenebilmesidir.

Başkasının zilyedinde olan taşınır bir mal, zilyedin rızası dışında failin kendisi veya bir başkasına menfaat temini için alındığında hırsızlık suçu oluşur. Suçun nitelikli halinde ise taşınır mal özel bir beceri gösterilerek bulunduğu kapalı bir mekandan alınır.

Kamu malı üzerinde gerçekleşen hırsızlık suçu nitelikli olarak işlenmiş kabul edilir. Suç işlenirken teknolojiden yararlanılması da suçun nitelikli hale gelmesine yol açar. Malvarlığı değerlerini ilgilendiren bu suç, ekonomik menfaat temini amacı ile işlenir.

Hırsızlık Suçu Unsurları ve Şartları

Hırsızlık suçu unsurları ve şartları bakımından ele alındığında konusunun taşınır malları ilgilendirdiği görülür. Türk Ceza Kanunu uyarınca sadece taşınır mallar üzerinde hırsızlık suçu işlenebilir.

Taşınmaz mallar söz konusu ise bu mallar üzerinde hırsızlık suçunun işlenebilmesi mümkün değildir. Taşınmaz mallara örnek verilebilecekler arasında gayrimenkuller, arsa ve benzeri mallar yer alır.

Bir gayrimenkul sahte evraklar düzenlenerek başka bir kişiye devredilmiş olursa oluşan suç hırsızlık olarak adlandırılmaz. Nitelikli dolandırıcılık veya resmi evrakta sahtecilik suçu bu tür bir durumda işlenmiş olur.

Mal olarak adlandırılan eşyalar niteliği bakımından belirli bir ekonomik değere sahip olur. Bu sebeple ekonomik değere sahip bir eşyanın çalınması hırsızlık suçunun oluşabilmesi için gereklidir. Bir eşya ekonomik değere sahip değilse çalınmış olması halinde hırsızlık suçundan söz edilebilmesi mümkün değildir.

Hırsızlık suçunda korunan hukuki yarar mülkiyet ve zilyetlik haklarıdır. Malın bir kimsenin fiilen hakimiyetinde olması zilyetlik olarak adlandırılmaktadır. Zilyed aynı zamanda malın sahibi olmak zorunda değildir.

Zilyetlik kanuna aykırı yollardan elde edilmiş olsa bile bunun bir önemi olmaz. Örneğin bir hırsızın çalmış olduğu araba başka bir hırsız tarafından çalındığında da hırsızlık suçu işlenmiş kabul edilmektedir.

Mal zilyedin egemenlik alanından çıkarıldığında hırsızlık suçu oluşabilir. Ayrıca malın üzerinde failin fiil hakimiyet kurmak sureti ile malın zilyedliğini ele geçirmesi gerekir. Ayrıca failin suçu işlerken kesinti olması durumunda suça teşebbüs hükümlerine göre hareket edilmesi gerekir.

Basit Hırsızlık Suçu TCK 141

Basit hırsızlık suçu TCK 141 uyarınca cezalandırılan bir suç tipidir. Basit hali ile işlenen hırsızlık suçu açıkta bırakılmış olan eşyaları ilgilendirmektedir. Eşyanın açıkta bırakılması ise park, bahçe, sokak gibi alanlarda bir eşyanın bırakılmasını ifade eder.

Mağdur ekonomik değere sahip olan taşınabilir eşyasını özel alanı dışında herhangi bir yere bırakmış ise ve bu eşya çalındığında basit hırsızlık suçundan söz edilebilir. Mağdurun taşınabilir eşyası parkta, sokakta caddede, sahil kenarında bir yerde bırakılmışsa ve bu eşya çalınmış ise basit hırsızlık suçu sebebi ile yargılama yapılması gerekir.

Bazı eşyalar kullanımı icabı dışarıda bırakılır. Örneğin tarlada bırakılan tarım aletleri için bu durum geçerlidir. Hırsızlık suçu kullanımı gereği açıkta bırakılmış bir eşya üzerinde işlenmiş ise nitelikli hırsızlık suçu için yargılama yapılması gerekir.

Basit hırsızlık suçu ile nitelikli hırsızlık suçu arasında işleniş biçimi bakımından ve uygulanacak ceza açısından bir takım farklar bulunur. Basit hırsızlık suçuna verilen ceza ile nitelikli hırsızlık suçuna uygulanan ceza süre yönünden daha azdır. Suçu nitelikli hale getiren unsurların tespit edildiği durumlarda daha uzun süre hapis cezası ile karşılaşılmaktadır.

Basit Hırsızlık Suçu Cezası

Basit hırsızlık suçu cezası verileceği zaman somut olaya göre hareket edilir. Basit hırsızlık suçunda 1-3 yıl arasında değişen sürelerde hapis cezası verilmektedir. Türk Ceza Kanunu 141 kapsamında belirlenmiş olan bu ceza, nitelikli olarak işlenen hırsızlık suçunda artar.

Basit hırsızlık suçunun açıkta bırakılmış olan eşyaları ilgilendirdiği görülürken bu eşyaların kullanımı icabı ya da adet gereği dışarıda bırakılmış olması ve bu tür bir eşya üzerinden suçun işlenmesi durumunda suç nitelikli hale gelir.

Kişi hakkında özgürlüğü sınırlama altına alan cezası sebebiyle son derece önemli olan hırsızlık suçu yargılamalarında uzman ceza avukatı tarafından müdafaa edilmek, hak kayıpları yaşanmaması noktasında önem arz eder.

Nitelikli Hırsızlık Suçu ve Cezası TCK 142

Nitelikli hırsızlık suçu TCK 142 uyarınca düzenlenen bir suç tipidir. Bu suç işlenirken hangi fiillerin yapıldığına bağlı olarak verilecek ceza belirlenir. Nitelikli şekilde işlenecek olan hırsızlık suçu, toplu taşıma araçlarında, duraklarında, varış ya da kalkış noktalarında işlendiğinde verilen ceza 3-7 yıl hapis olur.

Kamu kurumlarındaki bir kimsenin eşyasına karşı işlendiğinde veya kamu hizmetine özgülenmiş bir eşya çalındığında da nitelikli halden dolayı 3-7 yıl hapis cezası verilmektedir. Kullanımı gereği dışarıda bırakılan eşya ile ilgili olarak işlenen veya afetlerin etkisini azaltmak ya da önlemek için hazırlanan mallara yönelik bu suçu işlemek de 3-7 yıl aralığında ceza verilmesini gerekli kılar.

Bazı durumlarda nitelikli hırsızlık suçu için verilen hapis cezası ise 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası olur. Bu haller aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Kişi malını koruyamayacak durumda ise ya da ölmüşse hırsızlık suçunu işleyene 5-10 yıl arasında değişecek sürede hapis cezası verilir.
• Doğal bir afet sebebi le oluşan korku ve kargaşadan istifade edilerek işlenen hırsızlık suçu için de verilecek ceza 5-10 yıl arasında hapis olmaktadır.
• Suç işlerken bilişim sistemlerinin kullanılması ceza süresini 5-10 yıl aralığında değiştirebilmektedir.
• Kişinin elinden ya da üstünden çekip alınmak sureti ile hırsızlık yapılması durumunda faile 5-10 arasında değişen sürede hapis cezası verilir.
• Tanınmamak maksadı ile tedbir alarak suçun işlenmesi de suç için verilen hapis cezası süresinin 5 yıldan 10 yıla kadar değişmesine yol açar.
• Yetkisi olmamasına rağmen resmi sıfat takınmak sureti ile suç işleyen kişiye 5-10 arasında değişen sürede hapis cezası verilir.
• Büyük ve küçükbaş hayvanlar hakkında suçun işlenmesi durumunda da verilen hapis cezası 5 yıldan 10 yıla kadar değişir.
• Herkesin gidebileceği bir yerde kilitli tutulan eşyanın çalınması halinde verilen ceza 5 yıldan 10 yıla kadar hapis olmaktadır.

Ayrıca nitelikli hırsızlık suçu işlenirken kişinin kendisini savunamayacak beden ve ruh yapısında olması durumunda faile verilen cezada 1/3 oranında artış olur. Sıvı veya gaz halinde enerji hakkında işlenmiş olan hırsızlık suçuna verilen ceza 5-12 yıla kadar hapis olmaktadır. Ayrıca örgüt faaliyeti etrafında işlenecek olan suç için verilen cezanın yarı oranda artışı söz konusu olurken 10.000 güne kadar da adli para cezası öngörülür.

Kamu hizmetinin geçici süre ile aksamasına yol açan hırsızlık suçu haberleşme, demiryolu veya enerji ulaşımı alanını ilgilendirdiğinde yukarıdaki fıkraların hükümleri kapsamında uygulanacak cezanın yarı nispetten iki katına varan oranlarda artışı gündeme gelir.

Hırsızlık Suçu Zamanaşımı, Şikayet ve Uzlaşma

Hırsızlık suçunda zamanaşımı süresi 8 yıl olarak kabul edilmektedir. Bu suçun takibi şikayete bağlı değildir. Hırsızlık suçunun basit veya nitelikli olarak işlendiği hallerde savcılık olayı haber aldığında kendiliğinden soruşturma başlatması gerekir.

Savcılık makamı kamu davası açmadan önce suç şüphesi oluşturmaya yetecek özellikte delil elde etmiş ise iddianame hazırlar ve ardından da davayı açar. Hırsızlık suçunun her iki hali de şikayete tabi olmadığından belirli bir şikayet süresinden bahsedilmesi doğru olmaz.

Hırsızlık suçunda şikayetten vaz geçilmesi durumunda açılan davanın düşmesi mümkün değildir. Kamu davası açılırken takibi şikayet bağlı olmayan suçlar için şikayetten vaz geçilmesi dava düşmesine yol açmamaktadır.

TCK 141 basit hırsızlık suçu kapsamında uzlaşma hükümleri uyarınca hareket edilebilir. Soruşturma veya kovuşturma aşamasında basit hırsızlık suçu için uzlaşma müessesesine başvurulabilmektedir. Uzlaşmanın sağlanamadığı hallerde ise soruşturma veya yargılamaya devam edilmektedir.

Uzlaşma ile taraflar arasında bir uzlaştırmacı aracılığı ile iletişim kurulur. Ceza hukukunda uzlaşma söz konusu olduğunda soruşturma veya kovuşturma aşamasında tarafsız bir arabulucu vasıtası ile problemin çözülebilmesi için fail ve mağdur arasında iletişim kurulmaktadır. Bu kurum adli makamların denetiminde hareket ederken yasa dışı yollar aracılığı ile sorunun kısa sürede çözümlenmesini hedefler. Alternatif uyuşmazlık çözüm metotlarından biri uzlaşmadır.

Hırsızlık Suçu Ceza Artışına veya Azalmasına Sebep Olan Haller

Hırsızlık suçu ceza artışına sebep olan haller incelendiğinde gece vakti bu suçun işlenmesinin cezayı artırdığı görülür. Basit veya nitelikli hırsızlık suçu fark etmeksizin gece vakti işlenmiş olan bu suç sebebi ile bir ceza verileceği zaman temel cezaya yarı oranda ilave yapılmaktadır.

Hırsızlık suçuna konu olan malın maddi değeri az ise faile uygulanacak ceza için indirim olabilir ya da faile hiç ceza verilmeyebilir. Ortak mülkiyet altındaki bir mal ve hukuki ilişkiden kaynaklanan alacak tahsili amacı ile ortaklardan biri tarafından bu suç işlendiğinde faile 2 ay- 1 yıl aralığında hapis cezası uygulanabilir.

Hırsızlık Suçu ve Etkin Pişmanlık

Hırsızlık suçu ve etkin pişmanlık hükümleri hukuken uygulanabilir niteliktedir. Bu suçun işlenmesi halinde fail etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilir. Mağdura verilen zarar giderildiği takdirde etkin pişmanlık hükümleri geçerli olur.

Soruşturma aşamasında gerçekleşecek olan mağdurun zararının giderilmesi cezanın 2/3 oranında indirilmesine yol açar. Kovuşturma aşamasına geçildiğinde mağdurun zararı giderildiğinde ise faile 1/2 oranında ceza indirimi uygulanmaktadır.

Hırsızlık Suçu Ve Adli Para Cezası

Bir suç işlendiğinde hapis cezası veya adli para cezası uygulanabilir. Adli para cezası tek başına veya seçenek yaptırım olarak uygulanabilir. Her iki yaptırımın beraber uygulanabileceği türde suçlar da bulunur.

Hırsızlık suçunun basit hali ile işlendiği durumlarda verilecek cezanın adli para cezasına çevrilebilmesi mümkün olmaktadır. Nitelikli hırsızlık suçunda ise verilen ceza süresi dikkate alındığında adli para cezası koşulları sağlanmaz. Sanığın yaşı küçükse veya etkin pişmanlık hükümleri uyarınca verilen cezada indirime gidildiğinde sanık hakkında verilen ceza adli para cezasına dönüştürülebilir.

Hırsızlık Suçu ve Erteleme Kararı

Bir kimse suç işlediğinde kanun uyarınca ceza verilir. Mahkeme kanalı ile verilen bu cezaların bazı durumlarda cezaevinde infazından şartlı olarak vaz geçilebilir. Bu işlemin yapılması için koşulların sağlanması gerekir.

Basit hırsızlık suçu ya da nitelikli hırsızlık suçu işleyen failin cezası için ceza ertelemesinden yararlanılabilmesi mümkündür.

Hırsızlık Suçu ve HAGB Kararı

HAGB kararı adı verilen hukuki uygulama hükmün açıklanmasının geri bırakılmasıdır. HAGB kararı verildiği takdirde sanık hakkında hükmolunmuş olan ceza belirli bir denetim süresine tabi olunmak şartı ile koşullar da sağlanırsa hüküm doğurmayacak biçimde sonlanabilir.

Bu karar sanık hakkında verildiğinde koşulları yerine getiren sanık hakkında hükmolunan ceza kararı hiçbir sonuç doğurmayacak biçimde sonlanabilir. Dava düşmesine imkan tanıyan bu hukuki yol basit ya da nitelikli hırsızlık suçu için uygulanabilmektedir.

Sıkça Sorulan Sorular

Hırsızlık Suçunda Ceza Artışı Hangi Durumlarda Uygulanır?

Hırsızlık suçunun basit veya nitelikli olarak işlenmesi durumunda gece vakti bu suç işlenmiş ise cezada artışa gidilir. Hırsızlık suçunun gece vakti işlenmesi verilen cezanın yarı oranda artmasına neden olur.

Hırsızlık Suçu Hangi Mahkemede Görülür?

Hırsızlık suçu TCK 141-142 uyarınca cezalandırılan bir suç tipidir. Hırsızlık suçunda TCK 141-147 maddeleri arasında düzenlemeler yapıldığı görülmektedir. Hırsızlık suçunu işleyen failin yargılamasını Asliye Ceza Mahkemesi yapmaktadır.

Hırsızlık Suçu Şikayete Tabi midir?

Hırsızlık suçunun basit veya nitelikli halleri şikayete tabi değildir. Bu suçun işlendiğini haber alan savcılık re ‘sen harekete geçtiğinden soruşturma başlatma yetkisi bulunur. Şikayete tabi olmadığı için şikayet süresi bulunmayan bu suç, dava zamanaşımı süresi geçmediği takdirde her zaman soruşturmaya konu olabilir.