Yaş Düzeltme, Küçültme ve Büyütme Davası
Yaş düzeltme davası, bir kişinin nüfus kütüğünde yer alan doğum tarihinin değiştirilmesi amacı ile açılan bir dava çeşididir. Kişinin nüfus kaydında yer alan bilgileri, mahkeme kararı olmadan değiştirilemez. Doğum tarihinde küçültme ya da büyütme ya da düzeltme yapmak isteyen kişiler, yaş düzeltme davası açmadan hiçbir değişiklik yapamaz.
Yaş düzeltme davası “Nüfus Kaydının Düzeltilmesi” olduğu için davayı açan kişi; mahkemeye başvurusunda yaşının büyütülmesini isteyebileceği gibi küçültülmesini de talep edebilir. Her iki başvuruda da aynı prosedür ve hukuki yol uygulanır. Mahkeme gerekli koşulların sağlanmış olması halinde kişinin talebini değerlendirir ve davanın ret ya da kabulüne karar verir.
Yaş Düzeltme Davası Şartları Nelerdir?
Yaş düzeltme, büyütme ve küçültme dava başvuru sebepleri kişiden kişiye değişir. Genellikle yaş düzeltme davalarına başvuran kişiler, kendisinden önce doğan kardeşinin kimliğinin kullanan kişilerdir. Bunun dışında sağlık kurumları dışında doğum yapılması, doğumun üzerinden birkaç yıl geçtikten sonra nüfusa kaydedilen kişiler, doğum tarihinin yanlış tescil edilmesi sonucu ortaya çıkan askerlik, emeklilik, memur sınava girme gibi sorunların giderilmesi amacı ile yaş düzeltme davalarına başvurur.
Kişiden kişiye değişiklik göstermekle beraber yaş düzeltme davası kişinin istediği zaman herhangi bir nedenle açabileceği bir davadır. Yaş düzeltme talepleri kişinin sosyal, psikolojik gerekçelerle, keyfi olarak açabileceği bir dava değildir. Böyle bir durumda dava ret ile sonuçlanır. Bu nedenle yaş düzeltme, küçültme ve büyütme davalarının açılması ve sonuca bağlanması için kanunlar bazı şartlar arar. Bu şartlar ise;
- Davacının hastanede ya da doğum evinde doğmamış olması,
- Davacının dış görünümünün iddia ettiği yaş ile uyumlu olması,
- Aynı anneden iddia edilen yaşta bir kardeşin bulunmaması,
- Haklı bir sebep ile başvuru yapılmış olması gerekir.
Yaş Düzeltme Davası Kimler Tarafından Açılabilir?
Yaş düzeltme davası, düzeltmeyi isteyen kişinin kendisi ile gerekli durumlarda Cumhuriyet Savcıları tarafından açılabilir. Yaş düzeltme isteme hakkı kişiye sıkı sıkıya bağlı bir haktır. Dolayısı ile bu dava, yaşı değiştirilecek kişi tarafından açılan bir davadır. Ancak, değişim talebinde bulunacak kişi henüz fiil ehliyete sahip olmayabilir. Böyle bir durumda davacı kişini velisi ya da vasisi olup, mahkemeden düzeltme talebinde bulunabilir. Diğer bir alternatif ise bu davanın uzman avukat yani vekil aracılığı ile açılmasıdır.
Yaş Düzeltme Davasında Hangi Mahkeme Görevlidir?
Yaş düzeltme, küçültme ve büyütme davasında asliye hukuk mahkemesi görevli mahkemedir. Bu nedenle yaş düzeltme davası asliye hukuk mahkemesinde açılmalıdır. Davanın asliye hukuk mahkemesi dışında sulh hukuk mahkemesi gibi farklı bir mahkemede açılması durumunda beklenen sonuç alınmayabilir. Böyle bir başvuruda mahkeme davaya bakmakla görevli olmadığından görevsizlik kararı verir. Yaş düzeltme davasını doğru mahkemede açmak dava sürecinin uzamaması açısından önemli olduğu gibi bu alanda uzman bir avukat ile başvuru yapmakta da ayrıca büyük öneme sahiptir.
Yaş Düzeltme Davasında Hangi Mahkeme Yetkilidir?
Yetkili mahkeme, davanın coğrafik olarak hangi asliye hukuk mahkemesinde açılacağını ifade eder. Yaş düzeltme davalarında, davayı açan kişinin yerleşim yerindeki asliye hukuk mahkemesi yetkili mahkeme olarak belirlenmiştir. Davacı Ankara’da ikamet ediyor ise İstanbul’da dava açmamalıdır. Böyle bir durumda mahkeme yetkisizlik kararı verir.
Yaş Düzeltme Davaları Kime Karşı Açılır?
Yaş düzeltme davası genellikle anne ve babaya karşı açılır ve bu durum da davalı tarafı yanlış gösterir. Yaş düzeltme davasında mahkeme, davanın uzamadan, sağlıklı bir şekilde ilerleyebilmesi için nüfus müdürlüğünden nüfus müdürünün ya da memurunun bulunmasını ister ve davayı bu şekilde yürütür. Nüfus Hizmetleri Kanunu’nda, bu davaların nüfus müdürü ya da görevlendireceği nüfus temsilcisi ile yürütülebileceği belirtilmiş olsa da, uygulamada nüfus müdürlüğü davalı olarak gösterilir.
Yaş Düzeltme Davası Kaç Kez Açılabilir?
Nüfus Hizmet Kanunu kapsamında yaş düzeltme davasının sadece bir kez açılacağı hükmü bulunuyor. Ancak, bu hüküm Anayasa Mahkemesi tarafından 2012 yılında iptal edilmiştir. Bunun yerine haklı sebeplerin bulunması hâlinde aynı konuya ilişkin ikinci kez yaş düzeltme davası açılması mümkün hale gelmiştir.
Yaş Düzeltme, Büyütme ve Küçültme Davası Ne Kadar Sürer?
Yaş düzeltme, küçültme ve büyütme davası kısa sürede sonuçlanan davalardandır. Genellikle 2 ila 4 arasında dava sonuçlanmış olur. Ancak, mahkemelerin iş yüküne, yoğunluğa ya da kemik yaşı tespitine başvurulması durumunda bu süreç en fazla 1 yıla kadar uzayabilir.
Yaş Düzeltme Davasında Tanık İstenir Mi?
Yaş düzeltme davasında gerçek yaşın ortaya çıkarılması için her türlü delil öneme sahiptir. Tanık delili bu davada sıklıkla başvurulan delillerden biridir. Bunun en önemli sebepleri içinde hastane raporunun olmaması, kemik yaşının tespit edilememesi ya da gerçek yaşı ortaya çıkaracak herhangi bir resmi delillin bulunmaması sıralanabilir. Bu tip durumlarda mahkeme tanık talep eder. Kişinin evde doğması durumunda komşunun bu olaya şahit olması olası durumlardandır. Kişinin sınıf arkadaşları gibi yaşını ortaya çıkaracak olayları bilen kişiler tanık olarak dinlenmesi istenebilir. Yaş düzeltme davasında tanık beyanları, hakimin karar vermesi açısından önemlidir.
Yaş Düzeltme Davasına Hangi Avukat Bakar?
Yaş düzeltme, küçültme ve büyütme davalarında yaşanan bölgedeki görevli olan yetkili mahkemeye başvurulması sonucunda süreç işlemeye başlar. Dava sırasında herhangi bir avukat tutma zorunluluğu olmamasına karşın bir hataya yol açmamak için alanında uzman bir avukattan destek almak önemlidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Yaş düzeltme, küçültme ve büyütme davaları ne kadar sürer?
Yaş düzeltme davası basit yargılama usulü uygulanan bir dava türüdür. Bu nedenle kısa sürede sonuçlanır. Mahkemenin iş yüküne ve delil toplama süresine göre süre değişebilir. Bu davalarda genellikle 2 ila 4 ay içinde sonuç alınır.
Yaş düzeltme davası kaç kere açılabilir?
Yaş düzeltme davaları sadece bir kez açılabilir. Kanunlar özel hallere göre birden fazla açılma hakkı da vermiştir. Yaş düzeltme davalarında uzman avukat yardımı almanız hak kaybı yaşamamanız açısından öneme sahiptir.
Yaş düzeltme davası ne zaman açılabilir?
Yaş düzeltme davası kişinin yaşını büyültme ya da küçültme talebinde haklı olması halinde her zaman açılabilir. Yaş düzeltme davasında bir süre öngörülmemiştir. Bu davalarda zamanaşımı da yoktur. Yaş düzeltme talebi haklı bir hukuki nedene sahip olan kişinin, yaşının düzeltilmesi için yetkili mahkemeden her zaman değişim talep etme hakkı bulunur.
