Tekerrür Nedir?

Cezası kesinleşen bir suçun ardından ikinci bir kez daha suç işlenmesi durumunda tekerrür söz konusudur. Burada dikkate alınan kısım ise ilk işlenen suçun cezasının kesinleşmesidir. Tekerrür Türk Ceza Kanunu’nun 58. maddesinde düzenlenmiştir. İkinci kez suç işleyen kişinin ilk kez suç işleyen kişiye oranla daha ağır yaptırımla karşılaşmasını gösteren bir ifadededir.

Tekerrürün Amacı ve Hukuki Nitelikleri Nedir? 

Tekerrürün hukuki niteliği değişiklik gösterir. Bazı hukuk sistemlerinde tekerrürün amacı farklıdır. Maddi bir ceza hukuku kurumu olarak görüldüğünde cezayı artıran neden şeklinde düzenleme yapılır. Bazı hukuk sistemlerinde ise tekerrür infaz hukuku kurumu olarak görülür. Bu durumda cezanın infaz süresini etkileyen bir neden şeklinde düzenlenir.

İnfaz hukuku da maddi ceza hukuku da tekerrür hükümlerini hükümlünün özgürlüğünü kısıtlayacak şeklinde hükümlerden oluşur. Ülkemizde uygulanan hukuk sisteminde tekerrür, infaz hukuku kurumu olarak hareket eder. Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen tekerrür, önemli bir güvenlik tedbiridir. Tekerrürün güvenlik tedbiri olması ve infaz hukuku kurumu olarak ifade edilmesi bir takım hukuki sonuçlar doğurur.

Tekerrürün Uygulanabilmesi İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?

Kişinin kesinleşmiş bir suçunun varlığı halinde ikinci kez daha suç işlemesi tekerrürü ortaya çıkarır. Ancak, yargılanan kişinin ikinci kez suç işlemesi tekerrür hükümlerinin uygulanmasında yeterlidir. Tekerrür hükümlerinin uygulanabilmesi için belli koşulların sağlanması gerekir.

İlk cezanın infaz edilmesi tekerrür hükümlerinin uygulanması için gerekli görülmez. Burada önemli nokta ilk mahkumiyet kararının kesinleşmiş olmasıdır. Mahkumiyeti kesinleşmiş olan kişinin cezaevinde yatması ya da cezanın infazının gerçekleşmesi şart değildir. Sonuç olarak;  ilk cezanın mahkumiyeti kesinleştikten sonra infaz aşamasının bir önemi bulunmaz.

Tekerrüre İlişkin Hükümlerin Uygulanamayacağı Haller Nelerdir?

Bazı hallerde tekerrüre ilişkin hükümler uygulanmaz. Bu haller şu şekildedir.

• İlk suçunu 18 yaşından küçük yaşta işleyen hükümlü ikinci suçu 18 yaşından sonra işlediğinde tekerrür hükümleri devreye girmez.
• Genel af alan biri için mahkumiyetin hukuki sonuçları ortadan kalkar. Bu sebeple genel affa uğrayan mahkumlarda tekerrür uygulanmaz.
• Ceza ertelemesi yapılması durumunda deneme süresini iyi halle geçiren mahkumlarda infaz kabul görür. Bu süre içinde ikinci bir kez suç işlenmesi durumunda tekerrür hükümleri devreye girer. Ancak, bu süreyi suç işlemeden geçirmiş olan hükümlü deneme süresi bittikten sonra ikinci kez suç işlese dahi tekerrür hükümleri uygulanmaz.
• Kabahatlar tekerrürün konusu değildir.
• Suç olarak görülen eylemin daha sonra suç olmaktan çıkması halinde tekerrür hükümleri uygulanmaz.
• Kasten birini öldürme, yaralama, uyuşturucu, dolandırıcılık gibi suçlar sebebi ile yabancı mahkemelerde verilmiş olan kümler suçta tekerrüre esas alınmaz.
• Askeri suçlar ve kasti olarak işlenen suçlarda tekerrür hükümleri devreye girmez.

Bütün bu haller dışında; güvenlik tedbirleri, tazyik hapsi, disiplin cezası ve adli para cezası tekerrür uygulamasının esası değildir. Davada zaman aşımı olması, uzlaşma sağlanması ve ön ödeme durumlarında da sanık bir cezaya mahkum olmadığı için tekerrür hükümleri uygulanmaz.

Suçta Tekerrürün Uygulanması Nedir?

Suçta tekerrürün uygulanması için kullanılan infaz rejimi mükerrirlere özgü infaz rejimi söz konusudur. Bu rejimle ceza, tekerrüre esas olan cezanın ve koşullu salıverme süresinin en ağırından fazla olamaz.

Bir suç nedeni ile 10 ay hapis cezası alan bir kişinin daha sonra işlediği bir suç sebebi ile 6 yıl ceza alması suçta tekerrür uygulamasına örnektir. Kişinin tekerrür ile ilgili tüm koşulları sağladığı varsayılırsa cezasının 2/3’ü olan 4 yılı tamamladıktan sonra koşullu serbest kalma hakkı doğar. Eğer suç tekerrür uygulamasına tabi olmasıydı 6 yıl cezaya mahkum olan kişinin 3 yıl cezaevinde yatması yeterli görülecekti.

Suçta Tekerrür Halinde Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Suçta tekerrür uygulamasında şartların gerçekleşmesi ve sonuçlar birbirinden farklıdır. Bu farklılığın sebebinde ise en temel faktörler tekerrüre ilişkin hükümlerdir. Suçta tekerrür hükümleri uygulandığı zaman ilk suçu olan kişiye göre şartlar daha ağır olur.

Tekerrür hükümleri uygulanmasıyla hükümlünün özgürlüğü normal şartlara göre daha fazla kısıtlanır. Kişinin hürriyeti söz konusu olduğunda suçta tekerrür halinde daha dikkatli ve profesyonel davranmak gerekir. Bu nedenle deneyimli bir ceza hukuku avukatı ile çalışmak her zaman daha yararlı olur.

Suçta Tekerrürün Sonuçları

Suçta tekerrür halinde sanık aleyhine ceza ve infaz hukuku hükümleri gereğince üç sonuç ortaya çıkar. Bunlar;

Mükerrirlere özgü infaz rejimi; hükümlünün cezaevinde daha fazla kalmasına yol açan bir durumdur. Bu rejimin uygulanması ile hükümlünün ne kadar süreyle cezaevinde kalacağı belirlenir.

Seçimlik Cezalardan Hapis Cezası; hükümlünün işlediği ikinci suçun cezası hapis cezası ya da adli para cezası olarak belirlendiyse, hapis cezası olarak kesinleşir. Hükmedilen hapis cezası ise adli para cezasına çevrilme hakkına sahip değildir.

Denetimli Serbestlik Tedbiri; tekerrür halinde cezanın cezasının infazından sonra gelmek üzere denetimli serbestlik tedbiri uygulaması yapılır. Mahkeme yalnız denetimli serbestlik tedbiri uygulanması kararı alır. İnfaz sonrası ne süre ile denetimli serbestlik tedbirinin uygulanması gerektiğine infaz aşamasında koşullu salıverme kararı veren mahkeme karar verir.

Suçta Tekerrür ve Zamanaşımı

Davada zamanaşımı söz konusu olduğunda kamu davasının düşürülmesine karar verileceği için mahkûmiyet şartı gerçekleşmez ve tekerrür esas alınmaz. Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen ceza zamanaşımı sadece bir infaz engelidir. Ceza zamanaşımı süresi geçtiğinde ceza düşmez ve infaz edilmez.

Suçta tekettürün zamanaşımında ön şart, kesinleşmiş mahkumiyettir. Bu mahkûmiyet infaz edilmez. Hükmin kesinleşmesinden itibaren silinme koşulları ortaya çıkana kadar tekerrüre esas teşkil edebilir. Cezanın zamanaşımına uğraması tekerrürün uygulanmasına engel olarak değerlendirilmez.

Sıkça Sorulan Sorular

Tekerrür durumunda hükümlü kaçta kaç yatar?

Tekerrür durumunda 5 yıldan daha kısa süreli cezalarda, kişi 3 yıl yatar. 5 yıldan fazla yatanlarda ise bu süre 5 yıl ile sınırlandırılabilir.

Tekerrür hangi suçlarda devreye girer?

Dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma, özel konularında işlenen kabahatler gibi birçok suçtan tekerrür dolayı hükümleri uygulanır.

Tekerrür için avukat şart mı?

Kişinin hürriyeti söz konusu olan bu tip bir durumda dikkatli ve profesyonel davranmak gerekir. Bu sebeple ceza hukukunda deneyimli bir ceza hukuku avukatı ile çalışmak gerekir.