İşten Çıkarılan İşçinin Hakları Nelerdir?
İşten çıkarılan işçinin haklarının güvence altına alınması İş Kanunu ile sağlanır. İş Hukuku kapsamında işçi ve işveren hakları korunmuş olur. Çalışma barışının sağlanmasında bu hukuk dalına ihtiyaç duyulur. İş Kanunu sayesinde işten çıkarılan işçinin haklarının korunması için çeşitli tedbirler alınır.
İş kanununun 4857 sayılı maddesi çalışma yaşamına ilişkin düzenlemeleri kapsar. Düzenlenen kanunların ihlal edilmesi halinde tarafların hukuki yollara başvurma hakkı vardır. İşçi haklarından biri olan kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve yıllık izin alacakları gibi konular kanunlar tarafından düzenlenmiştir ve uygulamaya bu kapsamda alınır. Aynı zamanda işçiler yıllık izin hakları, çalışma koşullarında değişiklik gibi çeşitli konularda haklarını da öğrenmek ister.
İşten Çıkarılan İşçi Haklarını Nasıl Alır?
İşten çıkarılan işçi haklarını, İş Kanunu’nda belirtilen kurallar çerçevesinde alabilir. 4857 sayılı İş Kanunu farklı sebepler ve yöntemlerle işten çıkarılan işçiler için ayrı ayrı ve detaylı olarak bilgiler içerir. Bu sebeple işten çıkarılan işçinin hakları ile ilgili başvuru yapabilmesi için tüm detaylara hakim olması gerekir. Önce arabuculuk ile başlayan süreç alacak ve tazminat davaları ile sonuçlanabilir.
İşçinin İşten Çıkarılması ve Kıdem Tazminatı Nedir?
İşten çıkarılan işçinin hakları içinde en önemlilerinden biri de kıdem tazminatıdır. İşçi bir iş yerinde 1 yıl ve daha uzun süredir çalışıyorsa kıdem tazminatı alma hakkı doğar. Kıdem tazminatı çalışılan her yıl için geçerli olan bir haktır. İş sözleşmesinin sonlandırılması ile işçinin bir kusuru olmaması halinde kıdem tazminatı alma hakkı doğar.
İşverenin iş sözleşmesini haklı nedenlerle feshetmesi halinde işçi kıdem tazminatı hakkına sahip değildir. Kıdem tazminatı talep edecek işçinin mutlaka bilmesi gereken noktalardan biri de davanın zamanaşımı süresidir.
İşçi haksız bir sebeple işten çıkarıldığında 1 yıl ve daha uzun süre çalışması durumunda kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Böyle bir durumda işçi işverenine kıdem tazminatı davası açabilir. Dava zamanaşımı süresine uyulması gerekir ve 5 yıllık dava zamanaşımı süresini aşmamak gerekir.
İşçinin İşten Çıkarılması ve İhbar Tazminatı Nedir?
İşten çıkarılan işçinin en önemli haklarından biri de ihbar tazminatıdır. İşçi bir iş yerinde çalışırken iş sözleşmesi sonlanıyorsa işveren tarafından sonlandırma öncesinde işçiye bildirim yapılması gerekir. Bu bildirim işçinin kıdemine göre belirlenen süre zarfı içinde yapılır.
Yasal süreye uygun olarak yapılan bu bildirim işçinin mağdur olmasını önler. İşten çıkarılma bildirimi ile işçiye yeni bir iş araması için süre verilmiş de olur. İşten çıkarılan işçinin hakları içinde olan bildirim yapıldığında, belirli sürelere göre hareket edilebilir. Bu durumda işçi bulunduğu iş yerinde 6 aydan az süre ile çalışmışsa kendisine 2 haftalık bildirim süresi tanınır. Tazminat hesabı yapılırken de 2 haftalık ücretlendirme belirlenir.
Bir işçinin 6 ay ve 1,5 yıllık çalışma dönemleri için yapılması gereken bildirim süresi 4 haftadır. Tazminat hesaplaması da 4 haftalık ücretlendirme üzerinden yapılır. 1,5 ile 3 yıl arasında çalışma süresine sahip olan işçi için bildirim süresi 6 hafta olarak belirlenmiştir. İhbar tazminatı tutarı da 6 hafta ile sınırlıdır. Bir işçi bir iş yerinde 3 yıldan fazla çalışıyorsa, 8 haftalık bildirim süresine tabi olur. Bu işçinin tazminat miktarı da 8 haftalık ücretlendirme üzerinden yapılır.
İşten çıkarılan işçinin hakları içinde bulunan ihbar tazminatı diğer tazminatlardan farklıdır. Bu tazminat iki yönlü hesaplanır. İşçinin de kurallara uymadığı durumlarda işverene tazminat ödemesi söz konusudur. İşçi işten ayrılmadan önce işverene ayrılacağı bildirimi yapmalıdır.
İşten Çıkarılan İşçi Nereye Başvurmalıdır?
İşten çıkarılan bir işçi hakları için İş Kanunu ile koruma altındadır. Ancak, işçinin böyle bir durumla karşılaştığında ne yapması gerektiğini bilmesi gerekir. İşten çıkarılma sırasında işçinin hakları verildiyse, bir sorun bulunmuyor anlamına gelir. İşçi iş akdini feshederken aynı zamanda tüm haklarını aldığına dair bir ibraname de imzalar. Ancak, bu ibranamenin doğru olmayan bilgiler içermesi halinde işçi daha sonra ödenmeyen haklarını da talep edebilir.
Bunun yanında çıkarılan işçinin haklarını alamaması halinde takip etmesi gereken adımlar bulunur. Bu adımlardan biri de zorunlu arabuluculuktur. İş Hukuku ile ilgili sorunların birçoğu zorunlu arabuluculuk ile çözümlenir. İşten çıkarılan işçinin hakları da bunlardan biridir. Arabulucu ile olan görüşmeler sonuçlanmadan işçi bir iş davası açamaz.
Arabulucu ile olan görüşmeler olumsuz sonuçlanırsa, işçi artık iş davasına geçebilir. Bu aşamada işten çıkarılan işçinin hakları ile ilgili açabileceği farklı davalar da vardır. İşçi, hangi hakkının ihlal edildiği şüphesine düşüyorsa, bununla ilgili iş mahkemelerine başvurabilir. İşçinin dava açma sürecinde dilekçe hazırlanmasından davanın sonuçlanmasına alanında uzman bir iş hukuku avukatı ile çalışmasında yarar vardır.
Sözlü Olarak İşten Çıkarılan İşçinin Hakları Nelerdir?
İş Hukuku’nda ispat oldukça önemli bir yere sahiptir. Dolayısı ile sözlü olarak işten çıkarılan işçi ne yapacağına dair ve hakları ile ilgili bilgi sahibi olmalıdır. İşçinin öncelikle yazılı bir bildirim yapması gerekir. İşveren ise yazılı bir bildirim vermeye yanaşmayabilir. Bu tip durumlarda e-mail ve faks gibi yazışmalar üzerinden irtibat kurulabilir. Ayrıca noter üzerinden ihtar çekmek zorunlu olmasa da oldukça etkili yöntemlerden biridir. İhtar metninde işçinin işten çıkarıldığı tarihi, sözlü bildirimin kim tarafından yapıldığı gibi bilgileri net bir biçimde belirtmesi gerekir. İşçi haklarını talep etmesi arabulucu ve dava sürecinde işini kolaylaştırır.
Sıkça Sorulan Sorular
İşten çıkarılan işçi nereye başvurmalıdır?
İşçi iş sözleşmesi feshedilip işten çıkarıldıysa ve haklarını da almadıysa öncelikle iş hukuku avukatı yardımı ile zorunlu arabuluculuk kurumuna başvurmalıdır. Arabuluculuk yöntemleriyle de istediğini elde edemeyen işçi işe iade davası, alacak ve tazminat davaları açabilir.
İşten çıkarılan işçi hangi haklara sahiptir?
İşten çıkarılan işçi; kıdem, ihbar, yapılan fazla mesailer, ücret, yıllık izin gibi konularda çeşitli haklara sahiptir. Bunlar dışında özel duruma göre ayrımcılık tazminatı, sendikal tazminat gibi ek alacaklar için de dava açabilir.
