İhbar Tazminatı Nedir? Nasıl Hesaplanır?

İşçi ya da işveren tarafından herhangi bir sebep aranmaksızın belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshedilmesinin karşı tarafa bildirim süresi içinde bildirilmesi ihbar olarak ifade edilir. İhbar tazminatı, bu sürelere uyulmaksızın sözleşmeyi fesheden işçi ya da işverenin karşı tarafa ödemesi gereken ücret olarak tabir edilir. İhbar süresi, işçinin işyerinde çalıştığı süreye bağlı olarak farklılık gösterir. Dolayısı ile ihbar tazminatı da bu süreye göre hesaplanır. İş hukuku konusu olan ihbar tazminatı, işveren ve işçi arasında iş akdine dayanır.

İhbar Tazminatı Nedir?

Bildirim sürelerine uyulmaksızın yapılan fesihe “usulsüz süreli fesih” adı verilir. Böyle bir durumda, bildirim şartlarına uygun hareket etmeyen taraf, diğer tarafa ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür. İş Kanunu madde 17’de “bildirim şartına uymayan taraf” olarak ifade edilen işçi de sürelere uymadığı takdirde bu tazminatı ödemekle yükümlüdür. Yargıtay kararlarına göre ihbar tazminatı, iş sözleşmesinin feshine konu olan taraf lehine iş güvencesi olarak düzenlenir. Bildirim süresine bağlı bir tazminat olarak tanımlanır. Deneme süresi içinde bir fesih söz konusuysa, ihbar tazminatı hakkı doğmaz.

İhbar Tazminatı Hakkı Nasıl Kazanılır?

İş Kanunu’na göre bazı şartların gerçekleşmesi halinde sözleşmeyi derhal sonlandırma hakkı verilir. Gerekli koşulları sağlaması durumunda işçi de, işveren de herhangi bir süre beklemeden feshi gerçekleştirme hakkına sahiptir. Herhangi taraf belirsiz süreli sözleşmeyi bildirim süresine uymaksızın feshederse ihbar ödemesi yapmakla yükümlüdür. Haklı sebeplerle fesih söz konusu ise sözleşme derhal sonlandırılabilir.

İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İş Kanunu 17. maddede ihbar tazminatını, “bildirim süresine ilişkin ücret tutarında” ödeneceği hükmünde bulunur. Yargıtay kararlarına göre, ihbar tazminatı hesabı; bildirim süresini karşılayan gün sayısının, kıdem tazminatı hesabına göre günlük son brüt ücretle çarpımı sonucu bulunur. Brüt ücret, işçinin eline geçen net miktar değildir. Sendika aidatı, sigorta primi ve vergi gibi kesintiler düşmeden ortaya çıkan ücret tutarı ihbar tazminatıdır.

İhbar tazminatı hesaplaması yapılırken, çıplak ücrete ek olarak işçiye sağlanmış para ya da para ile ölçülebilen sözleşme ve kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur. İhbar tazminatı, ücret üzerinden hesaplanır. Bunun yanı sıra kıdem tazminatında da olduğu gibi, ihbar tazminatında da, devamlılık arz eden ödemeler göz önünde bulundurulur.

İhbar Tazminatı Süre Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Belirsiz süreli iş sözleşmesi sona erdirildiğinde, fesih ihbar sürelerine uyulur. Bu sürelerin temel amacı, sözleşme sona ermeden, karşı tarafı bilgilendirmek ve durumdan dolayı yaşanabilecek mağduriyeti ortadan kaldırmaktır. Yasal düzenlemeler ile fesih bildirim sürelerinin uzunluğu işçinin çalışma süresinin uzunluğuna göre belirlenmiştir. Kanun’un 17. maddesinde belirtildiği üzere ihbar tazminatı süreleri şu şekildedir.

• 6 ayın altında süren işçi için: 2 hafta,
• 6 ay ile bir buçuk yıla kadar süren işçi için: 4 hafta,
• 1 buçuk yıl ile üç yıla kadar süren işçi için: 6 hafta,
• 3 yıldan fazla süren işçi için, 8 hafta sonra feshedilmiş kabul edilir.

Bu süreler bildirimin karşı tarafı beyanı ile başlar. Söz konusu süreler asgaridir ve azaltılması mümkün değildir. Ancak, sürelerin artırılmasında hukuki bir engel bulunmaz. Bildirim şartlarına uygun hareket etmeyen taraf, bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek ile yükümlüdür. Taraflar iş sözleşmesini feshetse bile belirtilen süreler içinde çalışmaya devam etmelidir. Böyle bir durumda işveren, bildirim süresine ait ücreti peşin ödemek şartı ile iş sözleşmesini hemen sona erdirme hakkına sahiptir. Peşin ödeme yolu ile fesih, sadece işverene tanınmış bir imkandır.

İhbar Tazminatı Kimler Alabilir?

İşçi ya da işverenin ödemekle yükümlü olduğu ihbar tazminatını hak etmek için belirli şartların sağlanması gerekir. Bu şartlar seçimlik değil, şartların birlikte gerçekleştiği durumlarda ihbar tazminatı hak edilmesini kapsar. İhbar tazminatı alma şartları şu şekildedir.

İşçi ve işveren arasında belirsiz süreli bir iş sözleşmeye dayanması gerekir.

İş sözleşmesinin feshi haklı bir nedene dayanmak durumundadır.

Kanunda öngörülen ihbar süresine uyulmadan iş akdi feshedilmiş olmak zorundadır.

İş Yerinde Kendi İsteği ile Ayrılan İşçi İhbar Tazminatı Alabilir Mi?

İş sözleşmelerinde fesih öncesi bildirim süresine uygun olacak şekilde diğer tarafa yazılı bildirimde bulunulması esas alınır. İşinden ayrılmak isteyen işçi, sağlık nedenleri ve ahlak kurallarına aykırılık ya da işin durması gibi durumlar dışında işten ayrılması halinde işverenine bildirim süresini dikkate alarak yazılı bildirimde bulunmak zorundadır. İşçinin kendi isteği ile işten ayrılması halinde, ayrılmanın nedeni önemli değildir. Herhangi bir ihbar tazminatı hakkı oluşmaz.

İhbar Tazminatı İçin Hangi Mahkemeye Başvurmak Gerekir?

İhbar tazminatı davası, iş hukuku konusudur. Bu dava, davalı gerçek ya da işverenin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yerinde yer alan iş mahkemesi ya da işin yapıldığı yerdeki iş mahkemesinde açılmalıdır. Bu dava sürecinin iş hukuku avukatı ile yürütülmesi olası hataların ortadan kaldırılması için önemlidir.

Sıkça Sorulan Sorular

Belirli süreli iş sözleşmelerinde ihbar tazminatı hakkı doğar mı?

İş Kanununun 17. maddesine göre, ihbar önel süreleri belirsiz süreli iş sözleşmeleri için düzenlenmiştir. Dolayısı ile belirli süreli iş sözleşmelerinde ihbar tazminatı hakkı doğar.

Emeklilikte ihbar tazminatı almaya hak kazanılır mı?

Kanunlar, işçinin emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmaya devam etmesi ve emekli olması ile kıdem tazminatını aldıysa, emeklilik sonrası çalışmaların yeni bir iş sözleşmesine konu olabileceğini kabul eder. Bu sebeple ihbar süresinin hesabı yapılırken, emeklilik sonrası çalışmanın dikkate alınması gerektiği kanunlarca belirtilir.

İhbar tazminatı başvurusunda avukatla çalışmak gerekir mi?

İhbar tazminatına konu olan başvurunun bir avukat eşliğinde yapılması olası hataları ortadan kaldırır. İş hukuku avukatı, sizin adınıza süreci takip eder. Tüm gelişmelerden sizi haberdar eder ve sonuçlandırır.