Özel Hayatın Gizliliğini İhlal TCK 134 Suçu ve Cezası

Özel hayat, kişinin başkaları tarafından bilinmesini istemediği yaşamıdır. Özel hayatın gizliliği ile korunan hukuki değer de sosyal yaşamın içinde kişinin sağlıklı bir birey olarak var olmasıdır. Kişinin özel yaşamına müdahale teşebbüslerinden korunması için özel hayatın gizliliğini ihlal suçu kapsamında kanun koyucu tedbirler alır.

Yaşamın özel alanlarına yönelik değerleri koruyan genel norm özelliğine sahip bir suç olan özel hayatın gizliliğini ihlal suçu, bazı durumlarda benzer suçlarla karıştırılabilmektedir. Özel hayatın gizliliği ihlal edilirken günümüzde çok sayıda araçtan yararlanılabilmektedir.

Kişinin gizli yaşam alanına girilerek başkalarınca görülmesi mümkün olmayan özel yaşam alanı saptandığında, kayıt altına alındığında yasa koyucu bu davranışı cezalandırır.

Sosyal medya platformlarının çok yaygın biçimde kullanılıyor olması sebebi ile bu mecralarda özel hayata yönelik ihlallerin yapılması kolaydır. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu; dijital ortamlarda kişinin rızası olmadan özel yaşamının görüntü ve ses kayıtları ifşa edilerek işlenmesi durumunda nitelikli hallerden ceza verilir. TCK m.134 madde metni şu şekildedir:

“(1) Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır.

(2) (Değişik: 2/7/2012-6352/81 md.) Kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İfşa edilen bu verilerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunur.”

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçunun Koşulları Nelerdir?

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu kapsamında korunan bireyin özel yaşam alanıdır. Kişinin özel hayatına yapılan müdahaleler kanun koyucu tarafından ilgili yasa uyarınca cezalandırılmaktadır. Özel hayattan kasıt ise kişinin başkalarınca bilinmeyen yaşamıdır.

Kişi özel hayatını başkaları ile paylaşmak istemeyebilir. Yalnızca belirli kişilerle de özel hayatını paylaşabilir. Kişisel ve sosyal yaşamın her anında özel hayattan söz edilebilir. Bir kimse günlük yaşamda çok sayıda farklı sosyal ortamda bulunabilir.

Bu ortamları başka bireylerle paylaşan kişi açısından özel hayat sınırlarına giren durumlar da değişiklik gösterebilir. Örnek vermek gerekirse kişinin başka bireylerle birlikte havuza girdiği bir ortamda bir kimsenin bikinili fotoğraflarının kendisinin izni dışında çekilmesi özel hayatın gizliliğini ihlal etmek anlamına gelir.

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu kapsamında kişiye ait özel hayatın bilgilerini izlemek, kaydetmek, başkaları ile paylaşmak ve bu bilgileri diğer kişilere ifşa etmek de yer alır. Kamuya açık alanlarda dahi kişinin özel hayat alanı olduğundan bu alanın ihlali söz konusu olduğunda kanun koyucu yasa uyarınca cezalandırma yapar.

Özel Hayat Nedir?

Özel hayat kişinin sadece kapalı kapılar ardındaki yaşamından oluşmaz. Bir kimsenin kamuya açık alanlarda bulunsa dahi özel hayatı vardır. Bu hayat herkesin bilmediği veya bilmemesi icap eden kişiye özel bir yaşamdır.

Kişi istediği takdirde özel hayatını başkalarına açar ya da bilinmesini istemeyebilir. Kamuya açık alanlarda dahi kişinin özel yaşamı bulunduğu için her tür ses ya da görüntünün izlenmesi, kayda alınması veya dinlenmesi özel hayatı ihlal anlamına gelir.

Kişinin  gün içinde gittiği yerler, yaptığı işler, görüştüğü kişiler sürekli denetlendiğinde ve bu bilgiler tespit edilme maksadı ile kişi denetim altında tutulduğunda özel hayat ihlal edilmiş olur. Bir olayın veya bilginin özel yaşam kapsamında olup olmadığının değerlendirmesi yapılacağı zaman o kimsenin toplum nezdindeki konumu, işi, mesleği, tanınır ya da bilinir olması, sosyal ilişkileri ve müdahalenin derecesi dikkate alınmak zorundadır.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Unsurları Nelerdir?

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu unsurları maddi ve manevi olarak ikiye ayrılır. Bu suçta maddi unsurlardan biri fiildir. Serbest hareketli fiillerle işlenebilen bu suç bir kimsenin izni dışında özel hayatı ihlal edilirse ortaya çıkmaktadır.

Suçun nitelikli halinde fiil kişinin izni dışında özel hayat alanından alınan görüntü ve seslerin ifşası şeklinde gerçekleşir. Suç sebebi ile mağdurun zarar görüp görmemesinin bir önemi yoktur. Fiilin gerçekleşmiş olması suçun oluşumunda yeterlidir.

Maddi unsurlardan biri faildir. Suçun faili herkes olabilir. Kanunda özel hayatın gizliliğini ihlal eden kişi hakkında herhangi bir özellikten bahsedilmez. Suç, kamu görevlisi tarafından görevin yaratacağı kolaylık sebebi ile işlendiğinde ya da belirli bir sanat ve mesleğin yaratacağı kolaylıktan yararlanılırsa nitelikli hal nedeni ile cezada yarı oranda artış olur.

Suçun konusu ise kişilerin gizli olan özel yaşam alanlarıdır. Gizli yaşam alanı başkaları tarafından görülmesi mümkün olmayan kişiye ait bir alandır. Bir kimse özel yaşam alanının gizli kalmasını isteyebilir ya da kendi rızası ile paylaşabilir. Rızası dışında bu alanın ihlal edilmesi kanunda suç olarak kabul edilmektedir.

Suçun maddi unsurları arasında mağdur da yer alır. Suçun mağduru suç sebebi ile doğrudan veya dolaylı olarak zarar görendir. Mağdur rızası dışında özel hayat alanı ihlal edilen herkes olabilir.

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunda manevi unsurlardan biri suçun özel kastla işlenmesidir. Fail, suçu işlerken sonuçlarını bilir ve bunu isteyerek gerçekleştirir. Bu suçun taksirli hali bulunmaz. Kasten ya da olası kastla işlenebilen bir suç olma özelliğine sahiptir.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Nasıl Yapılır?

Özel hayatın gizliliğini ihlal çeşitli biçimlerde yapılabilir. Bir kimse kamusal alanda ya da yaşam alanında iken izni dışında resminin çekilmesi, kaydetme cihazları ile kayda alınması ya da özel hayatının çıplak gözle seyredilmesi-dinlenmesi de suç teşkil eder.

Kişi kayıt altına alındığında görüntüsünün ya da sesinin anlaşılabilir olmasının önemi yoktur. Özel hayat kapsamında değerlendirilen ses ya da görüntüler gizlice çekilip kayıt altına alındığı takdirde bir ihlal suçundan söz edilebilir.

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunda görüntü ve seslerin kaydedilmesi durumunda suçun tamamlandığı görülmektedir. Mağdurun bir zarara uğrayıp uğramadığının önemi yoktur. Fail, kaydettiği görüntüleri izlemese ya da dinlemese dahi suç oluşmuş kabul edilir.

Bu suçun oluşumu için kişinin ses ya da görüntülerinin izni dışında çekilmesi, kaydedilmesi ve bu içerikleri öğrenme yetkisi olmayan kimselerle paylaşılması, açığa çıkarılması, ifşa edilmesi, kamuoyuna duyurulması gibi eylemlere gerek vardır.

Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu söz konusu olduğunda ise bir kimsenin açık alandaki resimlerinin herhangi bir biçimde çekilmiş olması yeterlidir. Bu durumda özel hayatın gizliliğini ihlal suçundan söz edilmesi uygun olmayacaktır.

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu için verilebilecek örneklerden biri de internet ortamında görüşülen kişinin çıplak fotoğraflarının rızası alınmadan kaydedilmesidir. Buna ilaveten dedektiflik bürolarınca yapılan sistemli takipler, kayıt altına alınan görüntüler de hukuki açıdan kanıt değeri taşımayacağı gibi özel hayatın gizliliğini ihlal suçuna da vücut vermektedir.

Özel hayatın gizliliğini ifşa suçu söz konusu ise dijital ortamlarda yapılan görüşmelerin, cinsel içerikli sohbet ve yazışmaların kaydedilerek üçüncü kişilerle paylaşılması gerekir.

Genel kasta işlenebilen özel hayatın gizliliğini ihlal suçu için failin bunu bile isteye yapması gerekir. Serbest hareketli suçlardan biri olan özel hayatın gizliliğini ihlal suçu nitelikli hali ile işlendiği takdirde verilen cezada da artış olmaktadır.

Bilişim Sistemleri Kullanılarak Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu

Günümüzde bilişim sistemleri yaygın olarak her alanda kullanılmaktadır. Bilişim sistemleri üzerinde yer alan çok sayıda sosyal medya platformu eş zamanlı iletişime olanak tanırken çift yönlü paylaşımlar yapılabilir hale gelmiştir.

Bilişim sistemlerinin önemli bir özelliği de verileri toplayıp işlemesi ve daha sonra bunları kayıt altına alabilmesidir. İnternet ortamında özel hayatın gizliliğini ihlal suçu kolaylıkla işlenebilmektedir.

Bilişim sistemleri kullanılmak sureti ile özel hayatın gizliliği ihlal edildiği takdirde suç nitelikli hale geldiğinden dolayı verilen cezada da artış olur.

TCK 134/2 uyarınca başkalarına ait görüntü ve seslerin ifşa edilerek suç işlenmesi durumunda verilen ceza 2-5 yıl aralığında değişmektedir.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu ve Cezası

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu basit veya nitelikli haline göre cezalandırılan bir suç tipidir. Suçu nitelikli hale getiren durum ses ve görüntülerin ifşasıdır. TCK 134/1 kapsamında suçun basit hali için verilen cezalar belirlenmektedir.

• Basit halde işlenen özel hayatın gizliliğini ihlal suçu için 1-3 yıl aralığında hapis cezası verilir. Basit halde işlenen suçta ses ve görüntülerin kayıt altına alınması durumunda ise ceza bir kat artırılmaktadır. Ceza miktarı 2-6 yıl aralığında değişir.
• Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu nitelikli haller ise 2-5 yıl aralığında değişen sürede hapis cezasına yol açmaktadır.
• Bir kimsenin özel yaşamını ihlal eden faile 1-3 yıl aralığında hapis cezası verilir.
• Görüntü ve sesler kayda alınarak özel hayat ihlali söz konusu olduğunda verilen ceza bir kat artmaktadır.
• Bir kimsenin görüntü ve sesleri hukuka aykırı biçimde ifşa edilmiş ise ve bu veriler özel hayat kapsamında olduğunda 2-5 yıl arasında hapis eczası verilir.
• Basın yayın yolu ile verilerin ifşası durumunda da 2-5 yıl aralığında hapis cezası uygulanır.

Ayrıca belirtmekte fayda var ki, hürriyetin sınırlama altına alındığı hapis cezası gibi ağır yaptırımlara sebebiyet verebilen özel hayatın gizliliğini ihlal suçuna ilişkin yargılamada ceza avukatı yardımı alınması kişi adına oldukça önemli ve yararlı olabilir.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Ceza Artışı Neden Olur?

Bu suç işlendiğinde  bazı durumlarda ceza artışı söz konusu olmaktadır. Koşulların varlığı söz konusu ise hükmolunan ceza farklı oranlarda artış gösterebilir.

Kamu görevlisince işlenen suç için kamu görevlisi görevin kendisine sağladığı yetkiyi kötüye kullanmış ise verilen ceza yarı oranda artar.

Bir meslek ya da sanatın sağlayacağı kolaylıktan istifade etmek sureti ile işlenen özel hayatın gizliliğini ihlal suçu için verilen ceza miktarı 1/2 oranında artmaktadır.

Şikayet Süresi

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu şikayete tabi suçlardan biridir. Şikayet koşulu aranan suçlarda şikayetin gerçekleşmesi ile savcılık harekete geçer. Savcılığın soruşturma başlatarak suçla ilgili delil toplamasının ardından yeterli suç şüphesi oluşturan delil tespit edilmiş ise iddianame hazırlanır.

İddianame hazırlayan savcılık makamı ardından da kamu davasını açar. Mahkemenin açılan davayı kabul etmesinin ardından da yargılama yapılır. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu şikayet süresi bakımından fail ve fiilin öğrenilmesinin ardından 6 aylık süreye riayet edilmesi gerekir.

Bu suçla ilgili olarak mağdur şikayet hakkını kullandığında ve daha sonra şikayetten vazgeçerse aynı fiile bağlı olarak yeni bir şikayet hakkı bulunmaz.

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu uzlaşma prosedürleri kapsamında yer alan bir suç tipidir. Bu suç işlendiğinde soruşturma ya da kovuşturma aşamasında uzlaştırma müessesesine gidilmesi gerekir. Uzlaşmanın sağlanamaması halinde de soruşturma ve kovuşturmaya devam edilmesi gerekmektedir.

Adli Para Cezası ve Ceza Ertelemesi

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu için adli para cezası uygulanabilir. Adli para cezası bir suça yönelik tek başına ya da hapis cezası ile uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunda da adli para cezasına çevirme mümkündür.

Ceza ertelemesi olarak adlandırılan uygulamada ise hapis cezası cezaevinde infaz edilmez. Cezanın cezaevinde infazından koşullu olarak vaz geçilmesi anlamına gelen bu uygulama sonucunda koşullar sağlanır ise ceza infaz edilmiş sayılır. Sanık denetim süresi içinde sosyal yaşama adapte olurken burada iyi halli olarak bulunması zorunludur.

Görevli ve Yetkili Mahkeme

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu işleyen fail hakkında şikayet gerçekleşmesi durumunda savcılık soruşturma başlatarak iddia makamı olarak kamu davasını açar. Dava açılması için yeterli suç şüphesi oluşturan delil toplanması gerekir.

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu söz konusu olduğunda davanın görüleceği görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir. Davaya bakma yetkisine sahip olan mahkeme ise suçun işlendiği yer mahkemesidir.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Hakkında Yargıtay Kararları

Yargıtay 12. Ceza Dairesinin, görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle özel hayatın gizliliğini ihlal, görüntü veya seslerin ifşa edilmesi suretiyle özel hayatın gizliliğini ihlal hakkında vermiş olduğu 24.06.2020 tarihli içtihat metni şöyledir:

“İçtihat Metni”

Mahkemesi :Asliye Ceza Mahkemesi

Suçlar : Görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle özel hayatın gizliliğini ihlal, görüntü veya seslerin ifşa edilmesi suretiyle özel hayatın gizliliğini ihlal

Kararlar-Hükümler : 1- Sanık … hakkında görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle özel hayatın gizliliğini ihlal suçundan TCK’nın 134/1- son, 62/1, 52/2-4, CMK’nın 231/5. maddeleri gereğince hükmün açıklanmasının geri bırakılması

2- Sanık … hakkında görüntü veya seslerin ifşa edilmesi suretiyle özel hayatın gizliliğini ihlal suçundan TCK’nın 134/2, 62/1, CMK’nın 231/5. maddeleri gereğince hükmün açıklanmasının geri bırakılması

3- Sanık … hakkında görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle özel hayatın gizliliğini ihlal suçundan TCK’nın 134/1- son, 62/1, 52/2-4. maddeleri gereğince mahkumiyet

4- Sanık … hakkında görüntü veya seslerin ifşa

edilmesi suretiyle özel hayatın gizliliğini ihlal suçundan TCK’nın 134/2, 62/1, 50/1-a, 52/2-4. maddeleri gereğince mahkumiyet

Görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle özel hayatın gizliliğini ihlal ve görüntü veya seslerin ifşa edilmesi suretiyle özel hayatın gizliliğini ihlal suçlarından sanık … hakkında verilen hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin kararlar ile görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle özel hayatın gizliliğini ihlal ve görüntü veya seslerin ifşa edilmesi suretiyle özel hayatın gizliliğini ihlal suçlarından sanık …’in mahkumiyetine ilişkin hükümler, sanıklar müdafiileri tarafından temyiz edilmekle, dosya incelenerek gereği düşünüldü:

1. A) Sanık … hakkındaki hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin kararlara yönelik temyiz isteminin incelenmesinde;

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının CMK’nın 231/12. maddesi uyarınca itiraz kanun yoluna tabi bulunduğu, aynı Kanun’un 264. maddesi uyarınca kabul edilebilir bir başvuruda mercide yanılmanın başvuranın hakkını ortadan kaldırmayacağı, mahkemece kararın temyize değil, itiraza tabi olduğu gözetilip, CMK’nın 264/2. maddesi uyarınca dosyanın merciine gönderildiği ve İstanbul 9. Ağır Ceza Mahkemesinin 24.06.2019 tarihli, 2019/621 değişik iş sayılı kararıyla sanık müdafiinin itirazının reddine karar verildiği anlaşılmakla; sanık … hakkındaki hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin kararlara yönelik temyiz istemi açısından dosyanın incelenmeksizin mahkemesine iadesinin temini için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE,

1. B) Sanık … hakkındaki mahkumiyet hükümlerine yönelik temyiz isteminin incelenmesine gelince;

Bozma ilamına uyularak yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin kovuşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamına göre, sanık müdafilerinin delillerin takdirinde yanılgıya düşülerek unsurları oluşmayan suçlardan dolayı mahkumiyet kararı verilmesinin isabetsiz olduğuna ilişkin temyiz itirazlarının reddiyle, hükümlerin isteme uygun olarak ONANMASINA, 24.06.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Yargıtay 12. Ceza Dairesinin, özel hayatın gizliliğini ihlal suçu hakkında vermiş olduğu 02.10.2012 tarihli kararı şöyledir:

“Özel hayatın gizliliğini ihlal suçundan sanıkların beraatine ilişkin hükümler, katılan vekili tarafından temyiz edilmekle, dosya incelenerek gereği düşünüldü:

5237 sayılı TCK’nın 134. maddesinde tanımlanan özel hayatın gizliliğini ihlal suçu, genel kast ile işlenebilen suçlardan olup, sanığın, “kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal etme” neticesini bilmesi ve istemesiyle anılan maddenin ilk fıkrasındaki; taksirle ya da tamamen hukuka uygun elde edilmiş olsa dahi, bir özel hayat görüntüsü ya da sesini bilerek ve isteyerek ifşa etmesi halinde anılan maddenin ikinci fıkrasındaki suçun manevi unsurunun oluşacağı; ancak her iki halde de kastın varlığından söz edebilmek için sanığın hukuka aykırı hareket ettiğini bilmesi ve bu biçimde hareket etmeye devam etmesi gerektiği, özel hayat kavramının ise, herkesin bilmediği veya bilmemesi gereken, istenildiğinde başka kişilere açıklanabilen, tamamen kişiye özel hayat olayları ve bilgilerin tamamını içerdiği, bu açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde, sanıkların, eşyalarını silkelemek ve sigara izmariti atmak suretiyle bahçelerini kirlettiklerini düşündükleri üst kat komşuları katılanın bu davranışlarını kanıtlamak amacıyla, bahçe duvarlarına yerleştirdikleri kameranın yönünü, katılanın oturduğu dairenin dış cephesini görür şekilde ayarlayarak, sürekli ve kesintisiz şekilde çekim yapmaları şeklinde gelişen olayda, sanıkların, katılanın özel hayatının gizliliğini ihlale yol açacak bir görüntü ve/veya sesi kaydetme kastıyla hareket ettiklerine dair dosyaya yansıyan bir delil ya da bu şekilde elde edilmiş bir kayıt bulunmadığı anlaşılmakla, yapılan yargılama sonucunda, sanıklara yüklenen suçun yasal unsurlarının oluşmadığı gerekçeleri gösterilerek mahkemece kabul ve takdir kılınmış olduğundan, katılan vekilinin sanıkların atılı suçtan mahkumiyetlerine karar verilmesi gerektiğine ilişkin ve yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle, hükümlerin isteme uygun olarak ONANMASINA, 02.10.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.”

 

 

Sıkça Sorulan Sorular

• Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Nasıl İşlenir?

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu basit hali ile işlenebileceği gibi nitelikli olarak da işlenebilir. Basit hali ile verilen ceza 1-3 yıl aralığında hapis cezası olur. Nitelikli hallerde ise ceza miktarı bir kat artar.

• Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Uzlaşma Kapsamında mı?

Özel hayatın gizliliği suçu işlendiği takdirde soruşturma ya da kovuşturma aşamasında iken uzlaşma prosedürlerinden yararlanılması gerekir. Bu suç uzlaşmaya tabi suçlardan biridir.

• Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu Adli Para Cezasına Çevrilir mi?

Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu için verilen hapis cezası 1 yıl ve altında ise cezanın adli para cezasına çevrilebilmesi mümkün olur. Bu suça ceza ertelemesi ya da hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararları da uygulanabilmektedir.

• Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu İçin HAGB Kararı Verilebilir mi?

Özel hayatın gizliliğini ihlal eden fail hakkında hükmolunan ceza 2 yıl ve altında ise koşulların sağlandığı hallerde mahkeme HAGB kararı verebilmektedir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verildiği takdirde sanığın yükümlülüklerini yerine getirmesi zorunludur. Aksi durumda sanık hakkında hükmolunan ceza açıklanır.