İşkence Suçu Nedir? Güncel 2025

İşkence suçu, sistematik bir şekilde belirli bir kişiye insan onuruna aykırı davranışlarda bulunarak fiziksel ya da ruhsal acı vermesi sonucunda işlenen bir suçtur. Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 94. ve 95. maddelerinde düzenlenmiştir. Bu maddelere göre, suçun temel amacı, mağdurun onurunu zedelemek, fiziksel veya zihinsel acı çektirmek, algılama veya irade yetisini etkilemektir. Bu suç, mağdurun haklarının ihlal edilmesi ve insan onurunun zedelenmesi üzerinden değerlendirilir.

Yargıtay’ın kararlarına göre, işkence suçu, süreklilik ve sistematik bir süreç gerektirir. Bu nedenle tek seferlik ve aniden gelişen bir olay, işkence suçu kapsamında değerlendirilmez. Örneğin, sokakta bir kişiye tokat atan bir polis memurunun bu eylemi işkence değil, kasten yaralama suçu olarak kabul edilir. Ancak, bu kişinin kapalı bir yere götürülerek sürekli olarak şiddete maruz bırakılması işkence olarak değerlendirilir.

İşkence suçu ile eziyet suçu sıkça karıştırılsa da, aralarındaki en önemli fark faillerin kimliğidir. İşkence suçunun faili yalnızca kamu görevlisi olabilirken, eziyet suçunun faili herhangi bir kişi olabilir. İşkence suçu, sistematik bir şekilde ve uzun vadede işlenirken, eziyet suçu daha çok bireyler arasında meydana gelen acı verici fiilleri içerir. Kanun koyucu, bu düzenlemelerle insan onurunu koruma altına almıştır.

İşkence Suçunun Unsurları ve Faili

İşkence suçu TCK 94 ve 95. maddelerinde düzenlenmiştir. Bu suçu işleyebilecek kişiler, yalnızca kamu görevlileridir. Kamu görevlisinin, mağdura karşı uyguladığı sürekli ve sistematik davranışlar işkence suçu sayılır. İşkencenin unsurları şunlardır:

1. Sistematik Davranışlar: Eylemler tek seferlik olmayıp, belirli bir zaman dilimine yayılan, planlı ve sürekli şekilde yapılmalıdır.
2. İnsan Onuruna Aykırılık: Mağdura yapılan davranışlar, onun onurunu zedelemeye yönelik olmalıdır.
3. Fiziksel ve Ruhsal Acı: Mağdurun bedensel ve zihinsel olarak acı çekmesine neden olmalıdır.

Eziyet suçu ise daha geniş bir suç tipidir ve herhangi bir birey tarafından işlenebilir. Bu suçta, mağdurun acı çekmesine neden olan bireysel eylemler mevcuttur. Eziyet suçu, sistematik olmasa da mağdurun ruhsal veya fiziksel sağlığını bozabilecek davranışlarla meydana gelir.

İşkencenin Cezası ve Ağırlaştırıcı Sebepler

TCK 94 ve 95. maddelerinde yer alan düzenlemeye göre işkence suçu, oldukça ağır yaptırımlara bağlanmıştır. Suçun temel şekli için ceza aralığı 3 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası olarak belirlenmiştir. Ancak suçun mağdurunun kadın, çocuk, savunmasız ya da gebe bir kişi olması durumunda ceza ağırlaştırılmakta ve 5 yıldan az olmamak üzere hapis cezasına çevrilmektedir.

İşkence suçu, aşağıdaki durumlarda cezayı artırıcı nitelikler taşır:

1. Çocuklara veya Gebe Kadınlara Karşı İşlenmesi: Mağdurun çocuk, hamile veya kendini savunamayacak durumda olması halinde ceza yarı oranında artırılır.
2. Cinsel Taciz Unsuru İçermesi: İşkencenin cinsel saldırı içerikli olması halinde ceza daha ağır hale gelir ve 10 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası uygulanır.
3. İşkence Neticesinde Ağırlaşmış Sonuçlar: Mağdurun ölümüne neden olacak şekilde işkence uygulanması halinde ceza ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çevrilir.

Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış İşkence Suçu

Neticesi sebebiyle ağırlaşmış işkence suçu, mağdurun işkence sonucunda fiziksel veya zihinsel bir kayıp yaşaması durumunda söz konusu olur. Bu durumda verilen ceza artırılarak uygulanır. TCK 95. maddeye göre, işkencenin sonucunda mağdurda aşağıdaki durumlar oluşmuşsa, cezada ağırlaştırmaya gidilir:

• Duyusal Kaybı: Mağdurun duyularından birinin işlevini kaybetmesi veya sürekli olarak zayıflaması.
• Organ Kaybı: Mağdurun vücut organlarından birinin işlevinin kaybolması veya zayıflaması.
• Yüzde Sabit İz: Mağdurun yüzünde kalıcı bir iz kalması.
• Cinsel Yeteneklerin Kaybı: Cinsel fonksiyonlarda kalıcı bir zarar meydana gelmesi.

Bu gibi durumlarda ceza yarı oranında artırılır. İşkence sonucunda mağdurun ölümüne sebep olunursa, fail hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilir. Ayrıca, işkence sonucu mağdurda iyileşme imkanı olmayan hastalıkların meydana gelmesi halinde ceza bir kat artırılır.

İşkence Suçunda Görevli Mahkeme ve Yargılama Süreci

İşkence suçu, ciddi bir suç türü olduğundan, bu suçla ilgili yargılamalar genellikle ağır ceza mahkemelerinde yapılmaktadır. Kamu görevlileri bu suçu işlerse, yargılama sürecinde hem suça iştirak eden kamu görevlileri hem de suça yardım eden diğer kişiler aynı şekilde cezalandırılır. Suçun işlenmesinde ihmali davranışın rolü olsa bile cezada herhangi bir indirim yapılmaz.

Bu suçla ilgili yapılan yargılamalarda, zamanaşımı da işlemez. Bu durum, mağdurun her zaman suçluya karşı dava açabileceği anlamına gelir ve suçun işlenmesinden ne kadar süre geçmiş olursa olsun, cezalandırma talebiyle yargı süreci başlatılabilir.

İşkence Suçu ve Cezası – TCK Madde 94 ve 95

İşkence suçu ve cezası, Türk Ceza Kanunu’nun 94. ve 95. maddelerinde düzenlenmiştir. Bu suç, kamu görevlileri tarafından belirli bir kişiye karşı insanlık onuruna aykırı davranışlar sergilenerek fiziksel ya da ruhsal acı verilmesi durumunda işlenmiş sayılır. Amacı, mağdurun algılama yeteneğini etkileyerek, itiraf ettirmek veya cezalandırmak gibi amaçlar taşır. İşkence suçu, gerek Türk hukukunda gerekse uluslararası hukukta ciddi şekilde cezalandırılan bir suçtur.

Bu suç, işkence fiillerinin sistematik ve süreklilik gösteren bir şekilde uygulanması durumunda oluşur. Suçun temel amacı, mağdurun insanlık onurunu zedelemek, onu aşağılamak ve fiziksel ya da ruhsal acı çektirmektir. İşkence suçu, yalnızca kamu görevlileri tarafından işlenebilir ve kamu görevlisi dışındaki bireyler bu suçu işleyemez.

İşkence Suçunun Cezası

İşkence suçu işleyen bir kamu görevlisi hakkında, mağdurun durumuna ve suçun işleniş biçimine göre farklı hapis cezaları öngörülmüştür. İşkence suçu, kamu görevlisinin insan onuru ile bağdaşmayan davranışlar sergilemesiyle işlenir ve TCK 94. maddeye göre suçun temel cezası 3 yıldan 12 yıla kadar hapis cezasıdır.

Eğer mağdur kadınsa, hükmedilecek cezanın alt sınırı 5 yıldan az olamaz. Bu durumda, kamu görevlisinin suçlu bulunması halinde 5 yıldan fazla hapis cezasına çarptırılması söz konusudur. İşkence suçunun çeşitli hallerde cezaları şu şekilde düzenlenmiştir:

İşkence Suçu Durumu	Ceza Süresi
Çocuğa, gebeye veya savunmasız birine karşı işlenmesi durumunda	8 – 15 yıl
Avukata veya başka bir kamu görevlisine karşı işlenmesi halinde	8 – 15 yıl
Cinsel taciz boyutunda işlenmesi halinde	10 – 15 yıl
İhmali davranışla işlenmesi durumunda	İndirim yapılmaz
İşkence sonucu mağdurun ölmesi halinde	Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası

Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış İşkence Suçu

Neticesi sebebiyle ağırlaşmış işkence suçu, işkence fiillerinin mağdurun fiziksel veya ruhsal sağlığında ciddi ve kalıcı zararlara yol açması durumunda söz konusu olur. Bu suç için öngörülen cezalar TCK 95. maddesinde düzenlenmiştir ve işkence sonucunda oluşan zararların niteliğine göre cezalar artırılır. Örneğin, işkence sonucu mağdurun bir organının işlevini yitirmesi durumunda ceza yarı oranında artırılır.

Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış İşkence Suçu Durumu	Ceza Artışı
Mağdurun duyusal veya fiziksel yetilerinden birinin zayıflaması	Yarı oranında artırılır
Konuşma yetisinin kalıcı olarak zarar görmesi	Yarı oranında artırılır
Yüzünde kalıcı iz oluşması	Yarı oranında artırılır
Mağdurun hayatını tehlikeye sokan bir durumun oluşması	Yarı oranında artırılır
Gebe kadına karşı işlenip bebeğin erken doğmasına neden olunması	Yarı oranında artırılır
Mağdurun iyileşemez bir hastalığa girmesi veya bitkisel hayata geçmesi	Cezanın 1 kat artırılması
Kemik kırılmasına yol açması	8 – 15 yıl arası hapis cezası
Mağdurun ölümüne neden olması	Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası

İşkence Suçunda Adli Para Cezası, Erteleme ve HAGB

Adli para cezası, hapis cezasının yerine geçebilen veya hapis cezasıyla birlikte uygulanabilen bir ceza türüdür. Ancak işkence suçu kapsamında hapis cezasının adli para cezasına çevrilmesi mümkün değildir. Bunun yanı sıra, işkence suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezasında, hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) ve cezanın ertelenmesi de söz konusu olamaz. İşkence suçu ciddi bir suç olduğundan bu tür kolaylaştırıcı hükümler uygulanmaz.

İşkence Suçunda Şikayet Süresi, Zamanaşımı ve Uzlaşma

İşkence suçu şikayete bağlı bir suç değildir, bu nedenle mağdurun şikayet etmesine gerek olmaksızın savcılık re’sen soruşturma başlatır. Bu suç için herhangi bir şikayet süresi bulunmaz, suç işlendiği andan itibaren soruşturma başlatılabilir. Ayrıca, işkence suçu için dava zamanaşımı işlemez. Bu da mağdurun ne kadar süre geçmiş olursa olsun, suçun cezalandırılması için başvurabileceği anlamına gelir.

İşkence suçunda uzlaşma yolu da kapalıdır. Uzlaşma, genellikle daha hafif suçlarda mağdur ile fail arasında anlaşma yoluyla çözülebilen bir süreçtir. Ancak işkence gibi ağır suçlarda uzlaşma mümkün değildir. İşkence suçunun yargılaması ağır ceza mahkemelerinde yapılır.

İşkence Suçunun Unsurları

İşkence suçu, serbest hareketli bir suçtur ve kanunda işkence suçunu oluşturan davranışlar detaylandırılmamıştır. Ancak, bir davranışın işkence suçu kapsamında değerlendirilebilmesi için bazı temel unsurlar vardır:

1. Kamu Görevlisi Olmak: İşkence suçunu yalnızca kamu görevlileri işleyebilir.
2. Sistematik Davranışlar: Suç, ani ve tek seferlik olmayıp belirli bir süreçte sistematik bir şekilde uygulanmalıdır.
3. İnsan Onuruna Aykırılık: Mağdura yapılan davranışlar, insanlık onurunu zedelemelidir.
4. Fiziksel ve Ruhsal Acı: Mağdurun hem bedensel hem de ruhsal olarak acı çekmesi gerekmektedir.

Bu unsurlara ek olarak, işkence suçunun oluşması için özel kast aranmaz; genel kast yeterlidir. Yani failin işkence yapma amacı taşıması değil, gerçekleştirdiği eylemlerle işkenceye yol açması yeterlidir.

Unsurlar	Açıklama
Korunan Hukuki Değer	Vücut dokunulmazlığı, insan onuru, beden ve ruh sağlığı
Maddi Unsur	Sistematik ve süreklilik gösteren, insan onuruna aykırı eylemler
Mağdur	Suç şüphesi altında bulunan kişi
Fail	Kamu görevlisi

İşkence suçu, bir kişiye fiziksel veya psikolojik olarak acı vermek, insan onurunu zedelemek amacıyla yapılan eylemleri ifade eder ve Türk Ceza Kanunu’nda ağır cezalarla karşılık bulur. İşkence suçunun cezası, suçu işleyen kişilerin kamu görevlisi olup olmamasına bağlı olarak daha da ağırlaştırılabilir. İşkence suçundan yargılanan veya mağdur olan kişilerin haklarının korunması için yargı sürecinde bir ceza avukatının desteği hayati önem taşır. Ceza avukatı, müvekkilinin haklarını en iyi şekilde savunarak, adil bir yargılama süreci geçirilmesine katkı sağlar.

İşkence suçu davalarında, delillerin toplanması ve sunulması süreci oldukça karmaşıktır. Özellikle mağdurun haklarının korunması ve suçu işleyen kişilerin yargı önünde hesap vermesi için, bir ceza avukatı rehberliği gereklidir. Ceza avukatı, müvekkilinin adaletin sağlanması adına gerekli yasal adımları atar, delillerin etkin bir şekilde kullanılmasını sağlar ve hukuki sürecin doğru bir şekilde işlemesine yardımcı olur. Bu sayede, işkence suçunun hukuki boyutu en adil şekilde değerlendirilir.