Kötü Niyet Tazminatı

Kötü niyet Tazminatı iş sözleşmesi kapsamında işçi ve işveren arasında görülen davalardandır. Belirsiz süreli iş sözleşmesi işveren tarafından olarak feshedildiğinde, iş güvencesi hükümleri çerçevesi dışında olan işçinin, işverenin yaptığı bu fesih işleminin dürüstlük kuralına uymadığını öne sürdüğü ve zarar koşuluna bağlı olmayan bir tazminat talebidir.

Kötü niyet tazminatı işçiye tanınmış bir hak olup, işverenin sözleşmeyi feshetmesi durumunda işçi tarafından kullanılır. İşçini iş sözleşmesini feshetmesi durumunda işveren kötü niyet tazminatı talep edemez.

İşçi iş sözleşmesi feshedilmesi halinde bunun kötü niyetle feshedildiğini iddia edebilir. Bunun için işe iade davası açması gerekir. İşçinin işe iade davasını kazanması durumunda mahkeme işe iadeye ek olarak işe başlatmama tazminatına hükmeder. İşe başlatmama kötü niyet tazminatı olarak da ifade edilir.

Kötü Niyet Tazminatı Nedir?

Kötü niyet tazminatı, iş güvencesine sahip olmayan ve belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan bir işçinin işveren tarafından kötü niyetle sözleşmesinin feshedilmesi durumunda işçiye ödenen tazminattır. Kötü niyet tazminatı, kıdem ya da ihbar tazminatları ile aynı değildir. Bu tazminatı almaya hak kazanan işçi, diğer tazminat türlerini alma hakkına sahiptir.

Bazı durumlarda işçi ve işveren arasında anlaşmazlık yaşanabilir. Bu durumda taraflardan biri hak arayışına girebilir. İş Kanunu, her iki tarafı da gözeterek hukuki yaptırım yolu belirlemiştir. Kötü niyet tazminat hakkı, işçinin işveren tarafından haksızlığa uğraması durumunda elde edeceği hukuki haklardan biridir.

Kötü Niyet Tazminat Hakkı Kimlere Verilir?

Bir işçinin kötü niyet tazminatı hakkından yararlanabilmesi için diğer tazminat türlerinden farklı olarak özel sebeplere ihtiyacı vardır. Yasalar kötü niyet kavramının sınırlarını kesin olarak çizmemiştir. Bu nedenle de kötü niyet tazminatı alabilmenin somut bir karşılığı olduğu söylenemez. Ancak, yapılan bir davranışın kötü niyet belirtisi olduğu somut olarak kanıtlanabilir. Bir işçi işverenine şu hallerde kötü niyet tazminatı davası açabilir.

İşçinin iş güvencesinden yararlanamıyor olması:

İş Kanununun 17. maddesine göre, kötü niyet tazminatı için İş Kanununun 18 ile 21. maddelerinin kapsamı dışında olan işçiler başvuru yapabilir. Bu başvuruda alanında uzman bir avukattan yardım alınması olası hataları ortadan kaldırır. İş hukuku avukatı aracılığı ile süreç çok daha iyi yönetilebilir. İş güvencesi kapsamında değerlendirilen işçiler bu tazminata hak kazanamaz. Yasalarca belirlenen işçinin iş güvencesi kapsamında olması durumları;

• İşçinin bulunduğu iş yerinde en az 30 işçinin çalışıyor olması,
• İşçinin 6 aydan daha az olmamak üzere kıdeminin olması,
• İşçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışıyor olması,
• İşçinin işveren vekili ve benzeri konumunda olmaması,
• İşveren ile işçi arasında imzalanan iş sözleşmesinin belirsiz süreli olması gibi şartlar aranır.

Yargıtay, süreli iş akdinin feshedilmesi halinde kötü niyet tazminatının istenemeyeceğine karar vermiştir. İşçinin kötü niyet tazminatı davası açabilmesi için işveren ile belirsiz süreli iş sözleşmesi imzalamış olması gerekir. İşverenin iş akdini kötü niyete bağlı olarak feshetmesi halinde,  bazı kriterlere bakılır. Bunlar,

• İşverenin iş sözleşmesini objektif ve iyi niyet kurallarına aykırı bir şekilde feshetmesi,
• İşçinin şikayetleri sonrası iş akdinin feshedilmesi,
• Kadın işçinin hamile olduğunu işverene beyan etmesi ile işverenin bu işçiyi işten çıkarması kötü niyet gerekçesidir.

Bir iş sözleşmesinin işveren tarafından kötü niyet ile feshedilmesi durumunda kötü niyetin varlığı işçi tarafından ispat edilebilir. Bu süreçte iş hukuku avukatı aracılığı ile ilgili meciilere başvuru yapılır.

Kötü Niyet Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Kötü niyet tazminatına dair şartların oluşması halinde tazminat hesaplaması yapılır. Kötü niyet tazminatı hesaplanırken, ihbar bildirim sürelerine dair ücretin 3 katı olacak şekilde bir hesaplama yapılır. Yapılan iş sözleşmesinde kanuni sürelerin üzerinde ihbar süresi belirlenmişse, tazminat hesabında İş Kanununda geçen ihbar süreleri geçerlidir.

İş Kanununun belirlediği asgari ihbar süreleri şu şekilde sıralanabilir.

• İşçinin iş akdinin olduğu iş yerinde 6 aya kadar olan kıdem süresi için 2 hafta,
• İşçinin iş akdinin olduğu iş yerinde 6 aydan 1,5 yıla kadar olan kıdem süresi için 4 hafta,
• İşçinin iş akdinin olduğu iş yerinde 1,5 yıldan 3 yıla kadar olan kıdem süresi için 6 hafta,
• İşçi iş akdinin olduğu iş yerinde 3 yıl ve üzeri olan kıdem süresi için ise 8 hafta ihbar süresi hakkına sahiptir.

Kötü niyet tazminatı hesabı yapacak olan işçi, kıdemine uygun ihbar süresini 3 ile çarpması gerekir. Böylece kötü niyet tazminatı hesabında kullanacağı süreyi belirlemiş olur. Kötü niyet tazminatının brüt ücret üzerinden hesaplanması gerekir.

Sıkça Sorulan Sorular

Kötü niyet tazminatı nedir?

İş güvencesi kapsamında olmayan bir işçinin, iş sözleşmesinin haksız fiiller ile feshedilmesi sonucunda işçiye ödenen miktar kötü niyet tazminat bedelidir.

Kötü niyet tazminat şartları nedir?

Kötü niyet tazminat hakkının doğması için işçinin iş güvencesi kapsamı dışında olması gerekir. İşçinin belirsiz süreli ve 6 aydan daha uzun süredir çalışıyor olması gerekir. İşverenin işçiyi kötü niyetle işten çıkarmış olması şartı aranır.

Kötü niyet tazminat talebi zamanaşımı süresi nedir?

Kötü niyet tazminatı sözleşmenin kötü niyetle feshedilmesi durumunda doğar. Kötü niyet tazminatı hakkı fesih işleminden itibaren 5 yıl içinde zamanaşımına uğrar.

İşveren kötü niyet tazminatı talep etme hakkına sahip midir?

Kötü niyet tazminatı davasını açma hakkı, sözleşmesi feshedilen işçiye aittir. İşveren bu tazminatı isteme hakkına sahip değildir.

Kötü niyet tazminatını kim ispat edebilir?

İşçinin haksız olarak işten çıkarılması halinde işveren fesih işleminin haklı nedene dayandığını ispat etmesi gerekir. Bu durumda ispat yükü işverendedir. İşverenin öne sürdüğü belgeye karşı aksini ispat yükü ise işçiye aittir.

Kötü niyet tazminatı davasında hangi mahkeme yetkilidir?

İşçinin kötü niyet tazminatı alacaklarına dair dava iş mahkemesinde görülür. Bunun için işçinin dilekçe ile ilgili mahkemeye başvurması gerekir.

Kötü niyet tazminatını davası için avukat şart mıdır?

Kötü niyet tazminatı davaları gibi işçi işveren davaları birçok detaya sahiptir. Bir eksik delil bile sonucu etkileyebilir. Bu sebeple iş hukuku avukatı ile çalışmakta yarar vardır.