Yürütmenin Durdurulması ve Şartları

Hukuka aykırı olduğu kararı verilen, kedine karşı iptal davası açılan ve dava neticesinde iptali dahi söz konusu olan bir işlemin uygulamaya devam edilmesi durumunda telafisi güç ya da imkânsız zararlar ortaya çıkmaması için yürütmenin durdurulması kararı için başvuru yapılır. Yürütmenin durdurulması kararı verilmesi ile hukuka aykırılıktan kaynaklı iptal davasına konu edilen idari işlem ile ilgili yetkili yargı yerinin dava konusu idari işlemi geçici olacak şekilde durdurur.

Hükümler uyarınca idari işleme karşı, idare mahkemelerinde iptal davası açıldığında idari işlemin yürütülmesi durdurulmaz. Böylece bir idari işlem, idare mahkemesi tarafından iptal edilmeden kadar hüküm ve sonuçlarını doğurmaya devam eder. Böyle bir durumda davacı dava konusu olan işlemin durdurulması talebinde bulunabilir. Mahkemenin buna dair olumlu bir karar vermesi halinde ise konu olan işlem daha iptal edilememiş olsa da, bu işlemin yürütülmesi durdurulur. Böylece iptal edilmiş bir idari işlem söz konusu olur.

Yürütme Hangi Koşullarda Durdurulur?

İdari yargılama, yürütmenin durdurulmasına karar verebilmek için şu şartları arar.

• İdari işlem uygulanması halinde telafisi edilmesi güç ya da imkânsız zararlardan doğan süreçler olmalıdır.
• İdari işlemlerin açıkça hukuk kurallarına aykırı olması gerekir.
• Yürütmeyi durdurma kararı verildikten sonra davacı tarafından talep edilmesi gerekir.
• Davalının savunmasının alınması gerekir ya da savunma süresinin dolmuş olması gerekir. Ancak, uygulanma ile etkisi ortadan kalkacak olan idari işlemler ile ilgili yürütmeyi durdurma kararı idarenin savunması alınmadan verilebilir. Bu duruma; kamu görevlileri hakkında arama kararı, görev ve unvan değişiklikleri, geçici ya da sürekli görevlendirmelere ilişkin idari işlemler, uygulanma ile etkisi tükenecek olan idari işlemler dahil değildir.
• Yürütmenin durdurulması kararı teminat karşılığında verilmesi gerekir. Ancak, yaşana duruma göre göre teminat aranmayan durumlar da olabilir.
• Olağanüstü haller olması durumunda, kanunla yürütmenin durdurulması kararı verilmesi sınırlandırılabilir.

Tüm bu şartların gerçekleşmesi durumunda, yürütme durdurma kararı verilip verilmemesi mahkemenin takdirindedir. Yürütmeyi durdurma kararı için gerekli koşullar sağlanmış olmasına karşın mahkeme yürütmeyi durdurma kararı vermekle yükümlü değildir. Yürütmeyi durdurma kararı gerekçeli kararlardandır. Gerekçede idari işlemin hangi gerekçelerle hukuka aykırı olduğu ya da olmadığı belirtilmek zorundadır. Aynı zamanda işlemin uygulanması durumunda doğacak telafisi güç ya da imkansız zararların neler olduğunun da belirtilmesi gerekir.

Yürütmenin Durdurulması Kararı Nasıl Verilir?

Yürütmenin durdurulması kararı; istemli iptal davasının açılmasının ardından davayı görmekle yetkili idari mahkeme yürütmenin durdurulması ile ilgili karar vermek üzere idarenin savunmasının alınmasını bekleyebilir. Bazı hallerde ise idarenin savunmasının alınması istenmeyebilir. Ancak, savunmanın bekleneceği durumlarda idareye tebligat yapılması şartı aranır. Yürütmenin durdurulması istemli davalarında 30 günlük cevap süresi kısaltılabilir. Aynı zamanda tebliğin doğrudan memur eliyle davalı idareye yapılması da talep edilebilir. Tüm bu sürecin eksiksiz olarak takip edilebilmesi için idari hukuk avukatı ile iletişime geçilmesi tavsiye edilir.

İdarenin Savunması Alınmadan Doğrudan Yürütmeyi Durdurma Kararı

Uygulanmanın etkisi tükenecek olan idari işlemlerin yürütülmesinde, idarenin savunmasına gerek duyulmaksızın durdurulma kararı alınabilir. İdarenin savunması olmadan verilen yürütmenin durdurulması kararı dosya üzerinden alınır. İdareye de tebligat yapılmaz. Bu durumda, hakim davacının dava dilekçesini ve eklerini inceler. İdareye tebligat yapmadan dosya üzerinden yürütmenin durdurulması talebi ile ilgili karar verir. Özellikle dava dilekçesi ve eklerinden yürütmenin durdurulması isteminin yerinde olmadığı tespit edilebilir. Davalı idarenin savunması alınmaksızın talebini reddedebilir.

İdarenin Savunması Alındıktan Sonra Yürütmeyi Durdurma Kararı

Yukarıdaki istisnalar dışında, iptal davalarında kural olarak davalı idarenin savunmasının alınmasının ardından savunma süresi geçtikten sonra yürütmenin durdurulması hakkında karar verilmesi gerekir. Ancak, yürütmenin durdurulması istemli davalarında, yürütmenin durdurulması talebi ile ilgili karar vermek için idarenin savunmasının alınmasının beklendiği hallerde zaman kaybı olabilir. Bunun sebebi de dava dilekçesinin davalı idareye tebliğ edilmesi ve davalı idarenin de tebliğ tarihinden 30 gün içinde davaya cevap hakkı bulunmasıdır. Davalı idare, genellikle 30 günlük süreye ek, 30 günlük ek bir süre daha talepte bulunabilir. Yürütmenin durdurulması kararı için idarenin savunmasının beklendiği durumlarda hakim tarafından 30 günlük kanuni cevap süresi kısaltılabilir. Davalı idarenin tebliğ edilmesinden itibaren 10 gün içinde cevap vermesi kararı verilebilir. Davalı idareye sunulacak tebliğin PTT yolu ile değil doğrudan bir memur eli ile yapılması kararı da verebilir. Bu uygulama ile idarenin savunmasının beklenmesi şartının, yürütmenin durdurulması talebinin etkisiz kalmasının önlenmesi hedeflenir. Bir diğer amaç ise kanuni sürelerin uzunluğu sebebi ile ortaya çıkabilecek hak kayıplarını yok etmektir.

Yürütmenin durdurulması kararı teminat karşılığında verilen bir karar olmasına karşılık, talebin durumuna göre teminat alınmaksızın yürütmenin durdurulması kararı da alınabilir. Uygulamada yürütmeyi durdurma kararları genellikle teminat alınmaksızın verilir. Adli yardımdan yararlanana kişilerden teminat alınmaz.

Yürütmeyi Durdurma Kararlarına Karşı İtiraz Nedir? Nereye Yapılır?

Yürütmeyi durdurma kararına itiraz edilebilir. Ancak, acil yargılama usulünün uygulandığı durumlar sve MEB ile ÖSYM tarafından yapılan merkezi ve ortak sınavlar ve bu sınavlara ilişkin kararlara itiraz edilemeyeceği İdari Yargılama Usulü Kanununda açıkça belirtilmiştir.

Yürütmenin durdurulması talepleri ile ilgili kararlarda; Danıştay dava dairelerince karar verilmişse en yakın bölge idare mahkemesine başvuru yapılması gerekir.

İdare ve vergi mahkemeleri ile tek hâkim tarafından verilen kararlarda, bölge idare mahkemesine başvuru yapılması şartı aranır.

Çalışmaya ara verme süresi içinde ise idare ve vergi mahkemelerince verilen kararlara en yakın nöbetçi mahkeme ya da kararı veren hâkimin katılmadığı nöbetçi mahkemeye başvuru yapılması şattı aranır.

Kararın tebliğ edilmesinden itibaren yedi gün içinde sadece bir kez olacak şekilde itiraz hakkı vardır. İtiraz mercileri, dosyanın ulaşmasından itibaren yedi gün içinde kararını bildirmek durumundadır. İtiraz üzerine verilmiş olan kararlar kesin kararlardır.

Sıkça Sorulan Sorular

Yürütmenin durdurulması nedir?

Yürütmenin durdurulması, idari işlemin yürütülmesi için açılan idari davanın sonuna kadar durduran bir karardır. Dava konusu idari işlemin tüm hukuki sonuçlarını geçici olacak şekilde durdurmaya yarayan, tedbir mahiyetinde bir karar olarak ifade edilir. Yürütmenin durdurulması kararına talep iptal davası ile birlikte yapılır.

Yürütmenin durdurulması kararı ne sürede alınır?

İdarenin savunmasının gelmesinin ardından ortalama 1 ila 2 ay içinde yürütmenin durdurulması kararı verilir.

Yürütmenin durdurulması kararında avukat şart mı?

Yürütmenin durdurulması kararı için idari hukuk avukatı ile çalışılması önerilir.