İhzar Müzekkeresi Nedir?

İhzar müzekkeresi, zorla getirme kararı olarak adlandırılır. Soruşturma ya da kovuşturma sürecinde bazı işlemlerin yerine getirilebilmesi için şikayetçi, şüpheli, sanık ya da bilirkişi ve ispat araçlarının gerektiğinde zor kullanılarak savcılık, hakim ya da mahkeme önüne çıkarılması ihzar müzekkeresidir. Zorla getirme kararı süresi, söz konusu işlemin yapılması için gerekli süre kadar uygulanır. İşlemin gerçekleştirilmesinden sonra zorla getirme tedbiri kendiliğinden kalkmış olur.

İhzar müzekkeresi; Ceza Muhakemesi Kanununa göre, “şikayetçi ve mağdurlar hakkında CMK madde 233 ve madde 44/1, tanıklar hakkında madde 43 ve 44 hükümleri çerçevesinde uygulanır. Şüpheli ve sanık hakkında uygulanan CMK madde 146, zorla getirmenin genel hükümlerini içerdiği için tanık, mağdur, müşteki ve bilirkişi nezdinde de uygulanır.”

ihzar Müzekkeresi Kararı Verme Şartları

ihzar müzekkeresi; ifade alma, sorgu ya da teşhis, keşif gibi farklı işlemlerin gerçekleştirilebilmesi için uygulanan bir koruma tedbiridir. Koruma tedbiri; ceza muhakemesinin yürütülmesi, delillerin muhafaza edilmesi ve mahkemece verilecek hükmün infaz edilebilmesi amacı ile başvurulan tedbirleridir.

Kişinin özgürlüğünü kısıtlama altına alan koruma tedbirlerinden yararlanmak için tedbirin niteliğine uygun olacak şekilde kanunda belirlenen koşulların gerçekleşmesi şarttır. Şikayet eden kişi hakkında zorla getirme kararı verilebilmesi için bazı şartların sağlanması gerekir.

• Tutuklama kararı alınması için yeterli neden görülen kişi zorla ilgili makama getirilebilir.
• Yakalama emri verilmesi için yeterli nedenler görülen kişi zorla getirilebilir.
• İfade almak için çağrılıp da davete uymayan zorla getirileceği tebliğ edilen kişi hakkında da ihzar müzekkeresi kararı alınabilir.

ihzar Müzekkeresi Kararı Verme Yetkisi

İhzar Müzekkeresi Kararı yetkisi iki farklı duruma göre değişiklik gösterir. Bunlar;

Soruşturma şamasında zorla getirme; soruşturma, suç şüphesi ile başlayan savcılıkça düzenlenen iddianamenin mahkeme tarafından kabulü ile sona eren bir süreçtir. Soruşturma sürecinde ihzar müzekkeresi kararı alma yetkisi Cumhuriyet Savcısına aittir. Polis ve jandarmanın zorla getirme yetkisi bulunmaz.

Kolluk kuvvetleri ancak zorla getirme emrinin yerine getirilmesinde yetkilidir. Soruşturma aşamasında bazı hallerde ise Sulh Ceza Hakimliği karar alabilir. Suçüstü hâli ve gecikmesinde sakınca olan hâllerde, Cumhuriyet savcısına erişilmemesi ya da olay genişliği itibarı ile Cumhuriyet savcısının iş gücünü aşıyorsa, sulh ceza hâkimi işlemleri yerine getirebilir.

Kovuşturma aşamasında ihzar müzekkeresi kararı; kovuşturma, iddianamenin kabulü ile başlayan hükmün kesinleşme sürecine kadar devam eden yargılama aşamasıdır. Kovuşturma sürecinde ihzar müzekkeresi kararı alma yetkisi hakim ya da mahkeme başkanına aittir. Kovuşturma aşaması asliye ceza mahkemesi ve ağır ceza mahkemesi kapsamında yürütülen bir süreçtir. Asliye ceza mahkemesi tek hakimlidir. İhzar müzekkeresi kararı da mahkemenin tek hakimi tarafından verilir. Ağır ceza mahkemesinde üç hakim yetkilidir. Ağır ceza mahkemesinde duruşma mahkeme başkanı tarafından yönetilir. 

Bu süreçlerin takibinde ceza hukuku avukatı ile çalışmanız sizin için öneme sahiptir. Böylece olası hataların önüne geçmiş olursunuz.

ihzar Müzekkeresi Kararı Nasıl Uygulanır?

ihzar Müzekkeresi Kararı kişi özgürlüğünü sınırlayan bir koruma tedbiri olarak işleme alınır. Zorla getirme kararında kişinin özel yaşam alanına müdahale mümkün değildir. Örnek olarak; hakkında zorla getirme kararı alınan kişiyi teslim almaya giden polis ya da jandarmada kişiye ait evin içerisine girme yetkisi bulunmaz.

Ev araması ayrı bir arama kararı gerektirir ve için buna dair ayrı bir prosedüre başvurulur. Kolluk kuvvetleri kamuya açık olmayan özel alana zorla giremez. Kişinin evinden ya da kapalı özel bir mekandan çıkmaması durumunda, kolluk kuvvetleri yakınlarından birine zorla getirme kararını tebliğ etme yetkisi vardır. Kişi; sokak, park, alışveriş merkezi gibi kamuya açık alanlarda bulunduğu zaman zorla getirme kararı zor kullanılarak yerine getirilebilir.

Uygulamada ihzar müzekkeresi kararı bir çağrı biçimi ve zorla hazır etme yöntemi olarak kullanılır. Uygulamada kolluk kuvvetleri genellikle zorla getirme kararı alınan kişinin evine gider ve zorla getirme emrini ilgili kişiye ya da yakınına tebliğ eder. Hatta evde değillerse, kapının altından not kağıdı Bu şekilde bırakılabilir. Davet yolu ile çağrılan kişi bu kararı alan adli merciin huzuruna çıkar. İfade, sorgu gibi bir işlem varsa bu işlemi tamamlar.

İşlemlerin adliyede tamamlanmasının ardından ilgili kolluk evraklarının arkasına işlemin tamamlandığına dair mahkeme kalemi ya da mübaşir tarafından not düşülür. Kolluğa teslim edilmesi ile zorla getirme kararına ilişkin işlem tamamlanmış olur.

ihzar Müzekkeresi Kararı Çeşitleri Nelerdir?

İhzar Müzekkeresi kararı savcılık, hakim ya da mahkeme tarafından iki şekilde verilebilir.

Tarihli İhzar Müzekkeresi Kararı: Savcı, hakim ya da ilgili mahkeme kişinin belirli bir tarihte hazır edilmesi ile ifade alma, sorgu ya da başkaca işlem yapılmasına karar vermiş olabilir. Bu durumda kişinin belirlenen günde hazır olması gerekir. Örnek olarak; mahkeme “sanığın ifadesinin alınması amacı ile 10.10.2020 tarihli duruşmaya zorla getirilmesi” kararı verebilir. Aynı zamanda savcılık yapılan bir teşhis için şüphelinin belli bir günde adliyede hazır bulundurulmasını, yani zorla getirilmesini talep edebilir.

Günsüz İhzar Müzekkeresi Kararı: Kişinin bu karar ile ele geçirilir geçilmez işlemin yapılacağı yerde ya da adliyede hazır bulundurulması gerekir. Ancak, günsüz ihzar müzekkeresi kararında zorla getirilen hakkında öngörülen sürelere riayet edilmesi gerekir. Zorla getirme kararı ile çağrılan kişi, yol süresi hariç en geç 24 saat içinde çağı yapan hâkimin, mahkemenin ya da Cumhuriyet savcısının önüne götürülür ve ifadesi alınır.

Sıkça Sorulan Sorular

Zorla getirme kararı nedir?

Müşteki, şüpheli, katılan, sanık, tanık ya da bilirkişi hakkında İhzar Müzekkeresi kararı verilebilir. Zorla getirme kararı bu kişilerin zor kullanılması ile savcılık ya da mahkeme önüne getirilmesidir.

İhzar Müzekkeresi kararında tanık zorla getirilebilir mi?

İhzar Müzekkeresi kararı sürecinde, usullere uygun olarak çağrı yapılmasına rağmen mazeretini bildirmeden çağrıya gelmeyen tanıklar hakkında zorla getirme kararı verilebilir.

İhzar Müzekkeresi kararı hangi hallerde alınır?

İhzar Müzekkeresi kararı; müşteki, şüpheli, katılan, sanık, tanık ya da bilirkişinin çağrılmasına rağmen gelmemesi durumunda haklarında zorla getirme kararı verilmesidir.

İhzar Müzekkeresi kararında bir avukat ile çalışmak şart mı?

İhzar Müzekkeresi kararında herhangi bir olumsuzluk ile karşılaşmamak için ceza hukuku avukatı ile çalışmak gerekir.