Zorla Getirme Kararı Nedir?

Usulüne uygun yapılan çağrıya rağmen gelmeyen şüpheli ya da sanık ile ilgili verilen bir hazır bulundurma yöntemi, başka bir ifade ile ceza muhakemesi işlemine zorla getirme kararı adı verilir. Ceza Kanunu’nun 146. Maddesine göre düzenleme altına alınmış olan şüpheli ya da sanık dışında şikayetçi, mağdur gibi diğer kişilere de uygulanabilir. 

İfadesi alınmasına karar verilen kişilerin davetiye ile yapılan çağrıya gelmemesi halinde zorla getirme kararı verilir. Bu hüküm CMK 146. Maddede açıkça belirtilmiştir. Kendisine davetiye ile usullere uygun şekilde çağrı yapılmamış bir kişinin zorla getirme yoluyla hazır bulundurulması yasalara aykırıdır. Zorla getirme kararı; kararın muhatabı olan kişinin kim olduğu, ilgili bulunduğu suç gibi durumları kapsar.

Zorla Getirme Kararı Verme Yetkisi Kime Aittir?

Zorla getirme kararı yetkisi iki farklı duruma göre değerlendirilir. Bu yetkiler şu şekilde ayrılır.

Mahkemeye Zorla Getirme Kararı Nasıl Uygulanır?

Zorla getirme kararı verilebilmesi belirli şartların varlığına bağlıdır. İlk olarak ifade etmek gerekir ki, zorla getirme kararı verilmesinin amaçlarından biri, yapılamayan muhakeme işlemlerinin yapılmasını sağlamaktır. Söz konusu işlemlerden bazıları şunlardır: ifade alma, sorgu, keşif, teşhis.

Ceza Muhakemesi Kanunu m.146/1 uyarınca, ifadesi alınmak ya da sorgusu yapılmak amacıyla hakkında davetiye çıkarılmasına karşın ilgili mercie gelmeyen kişi hakkında zorla getirme kararı çıkarılabilir. Ayrıca, hakkında tutuklama kararı verilmesi ya da yakalama emri düzenlenmesi adına yeterli sebepler bulunan kimselere çağrı kağıdı gönderilmesi şartı yoktur. Söz konusu kişiler hakkında doğduran zorla getirme emri uygulanabilir.

Zorla getirme kararına rağmen gelmeyen sanık hususu da merak konusudur. Bu konuyla ilişkili olarak ifade edebiliriz ki, zorla getirme kararına rağmen, işbu kararın yerine getirilmesi mümkün olmazsa, hakkında bu kararın verildiği kişi bulunmazsa, niçin bulunamadığı konusu köy veya mahalle muhtarı ile kolluk görevlisinin beraber düzenleyip imza altına alacakları tutanakla tespit edilir ve kararı çıkaran makama gönderilir.

Soruşturma Aşamasında Zorla Getirme

Soruşturma, suç şüphesi ile başlar ve savcılık tarafından düzenlenen iddianamenin mahkeme tarafından kabul edilmesi ile sona erer. Soruşturma sürecinde zorla getirme kararı verme yetkisi Cumhuriyet Savcısına ait bir karardır. Polis, jandarma gibi kolluk kuvvetlerinin zorla getirme yetkisi bulunmaz. Kolluk kuvvetleri ancak zorla getirme emrini yerine getirebilir. Soruşturma aşamasında  bazı durumlarda, Sulh Ceza Hakimliği de zorla getirme yetkisini kullanabilir. Suçüstü hâli ve gecikmesinde sakınca olan durumlarda, Cumhuriyet savcısına ulaşılamıyorsa ya da olay genişliği itibari ile Cumhuriyet savcısının iş gücünü aşıyorsa, sulh ceza hakimi karar verebilir.

Kovuşturma Aşamasında Zorla Getirme

İddianamenin kabulü ile başlayan hükmün kesinleşmesine kadar devam eden yargılama süreci, kovuşturma sürecidir. Kovuşturma sürecinde zorla getirme kararı alma yetkisi hakim ya da ilgili mahkemeye aittir. Kovuşturma sürecinde asliye ceza mahkemesi ve ağır ceza mahkemesi yetkilendirilir. Asliye ceza mahkemesi hakimin karar alma yetkisine sahip olduğu tek hakimli mahkemedir. Ağır ceza mahkemesinde ise duruşma mahkeme başkanı tarafından yönetilir. Bu kararı mahkeme başkanı verir. Ağır ceza mahkemesi üç hakimli bir mahkemedir.

Zorla Getirme Kararı Nasıl Uygulanır?

Zorla getirme kararının soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı görevlidir. Kovuşturma sürecinde ise sulh ceza hakimi yetkilidir. Zorla getirme kararını alma da kolluk görevlilerine yetki tanımlanmamıştır. Kolluk kuvvetleri sadece zorla getirme kararının uygulanma aşamasında devreye girer.

Zorla getirme kararının yerine getirilmesi kolluk kuvvetleri tarafından emredilen kimsenin ilgili makama getirilmesi ile uygulanır. Çağrının yapıldığı kişi mümkünse hemen, eğer mümkün değilse en geç yirmi dört saat içinde çağrı yapan Cumhuriyet savcısı, hakim ya da mahkeme önüne götürülmelidir. Bu şekilde zorla getirme kararı alınan kişi en geç yirmi dört saat içinde adliyeye götürülür. Çağrılma sebebi ile ilgili işlem tamamlanmış olur. Bu sürenin içine kişinin götürülmesi için gereken yol süresi dahil edilmemiştir.

Zorla getirme kararı, haklı olarak belirlenen bir zamanda başlayacak bir karardır. Hakkında zorla getirme kararı alınan kişi, karara uygun şekilde adliyeye giderek karara sebep olan işlemleri tamamlamalıdır. Bu işlem ile karar ortadan kalkar. Kanunun 146. Maddesinde de beyan edildiği üzere zorla getirme sorguya çekilmenin sonuna kadar devam eden bir işlemdir.

Hangi Durumda Zorla Getirme Kararı Uygulanır?

Zorla getirme kararı CMK 146. Madde kapsamında üç şekilde uygulanabilir. Bunlar ise şu şekildedir.

Sanık ya da şüpheli ile ilgili tutuklama kararı verilebilmesi için yeterli sebebe sahip olmak.

Sanık ya da şüpheli ile ilgili yakalama emri düzenlenmesi için yeterli sebebin bulunması.

Usullere uygun olacak şekilde davetiye ile çağrı yapılmasına rağmen kişinin çağrıya uymayarak gelmemesidir.

CMK’nın 100. Maddesinde tutuklama kararı verilebilecek haller düzenlenmiştir. Bu maddeye göre kuvvetli şüphe ile suçlu bulunan kişilerin kaçmalarını ya da saklanmalarını; deliller üzerinde oynama ya da tanık, mağdur gibi kişiler üzerinde baskı yapmalarını önlemek amacı ile sanık ya da şüpheli hakkında tutuklama kararı verilebilir. Tutuklama kararı alınması, hürriyeti kısıtlayıcı nitelikte bir koruma tedbiri olarak değerlendirilir. Bu koruma tedbirinde yetki; soruşturma evresinde hakimin, kovuşturma evresinde ise mahkemenindir.

Zorla Getirme Kararına İtiraz Dilekçesi

Zorla getirme kararı itirazı itiraz dilekçesi ile yapılabilir. Yasalar kapsamında, zorla getirme kararına karşı itiraz dilekçesi ile itiraz için belirlenen süre yedi gündür. Hakkında zorla getirme kararı alınan kimsenin, bizzat ya da ceza avukatı aracılığı ile bu zorla getirme kararına 7 gün içerisinde itiraz etme hakkı vardır. Bu itiraz süresi ise kararı öğrenme ya da tebliğ süresinden başlar.

Zorla getirme kararı soruşturma sürecinde savcılık tarafından alınmışsa, bu karara karşı sulh ceza hakimliğine itiraz dilekçesi ile itiraz talebinde bulunulabilir.

Zorlu Getirme Kararı Davasında Hangi Mahkeme Yetkilidir?

Zorla getirme kararımda kolluk sadece verilen zorla getirme kararını uygulayabilir. Zorla getirme kararının soruşturma sürecinde bazı durumlarda Sulh Ceza Hakimliği tarafından da zorla getirme kararı alınabilir. Ceza hukuku avukatı aracılığı ile bu süreçler ve yetkiler hakkında detaylı bilgilendirme yapılabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Zorla getirme kararı nedir?

Zorla getirme kararı; sanık, tanık, şikayetçiyi yani mağdur gibi kişilerin gerektiğinde zor kullanarak hakim ya da savcının makamına getirilme işlemidir. Zorla getirme kararı alınmasının ardından süreç kolluk kuvvetleri tarafından yerine getirilir.

Zorla getirme kararı kimler için alınabilir?

Zorla getirme kararı kanunlarca belirlenmiş olan sanık, tanık, bilirkişi ve mağdur ya da şikayetçi için alınabilir. Kişinin bu karara kanunlarca belirtilen süre kapsamında itiraz hakkı vardır.

Zorla getirme kararı için avukat şart mıdır?

Zorla getirme kararının uzmanlar tarafından takip edilmesi olası hataları ortadan kaldırır. Ceza hukuku avukatı bu konuda ihtiyacınız olan tüm soruları cevaplayacaktır.