Suça Azmettirme Kavramı ve Hukuki Tanımı – TCK 38. Madde Güncel 2025

Suça azmettirme, bireylerin iradesine etki ederek onları suç işlemeye teşvik etme eylemi olarak tanımlanır. Azmettiren kişi, doğrudan suç işlemese bile, mağdurun suçu işlemesi için yönlendirme ve teşvikte bulunur. Hukuki açıdan azmettirme, suçun işlenmesinde dolaylı bir katkı sağlamayı içerir. Azmettiren, fiili işleyen kişi üzerinde önemli bir etki yaratır ve suçun işlenmesine neden olur. Bu nedenle azmettiren de tıpkı suç işleyen gibi sorumlu tutulur.

Azmettirme, şeriklik kavramı içinde değerlendirilir ve azmettiren, suçun işlenmesinde aktif bir rol oynayan kişi olarak kabul edilir. Suça azmettirme, kişinin başka birinin suç işlemeye karar vermesini sağlaması durumunda ortaya çıkar. Bu eylem, azmettirenin mağduru suç işlemeye yönlendiren bir dizi manipülasyon, ikna veya baskı yoluyla gerçekleştirilir.

Türk Ceza Kanunu’nda Suça Azmettirme ve Yasal Düzenlemeler (TCK 38)

Türk Ceza Kanunu (TCK) 38. madde kapsamında, suça azmettirme açık bir şekilde düzenlenmiştir. Kanuna göre bir kişiyi suç işlemeye yönlendiren, teşvik eden veya bu konuda iradesine etki eden kişi, azmettiren olarak kabul edilir ve suça katılım sağladığı için aynı ceza ile cezalandırılır. Azmettirme, sadece suçu işletenin değil, suça teşvik edenin de ağır şekilde sorumlu tutulmasını sağlar.

Bu madde, özellikle suça azmettiren kişinin suç işlemeye doğrudan katkı sağlamaması durumlarında dahi sorumluluğun paylaşılmasını sağlar. Azmettiren kişi, suçu fiilen işleyen kişiden farklı bir konumda olsa da, suçun işlenmesine neden olduğu için cezai yaptırımlara tabi tutulur. Azmettirme cezası, suçu işleyen kişiye verilen ceza ile aynıdır.

Suça Azmettirme Suçunun Oluşumu ve Maddi Unsurları

Suça azmettirme suçu, belirli koşullar altında meydana gelir ve bu koşulların gerçekleşmesi suça azmettirmeyi tanımlar. Azmettirme suçunun oluşabilmesi için, failin suç işleme konusunda herhangi bir niyeti olmaması gerekir. Ancak azmettiren, failin niyetini ve iradesini etkileyerek onu suç işlemeye sevk eder. Azmettirilenin işlenecek suça dair net bir bilgiye sahip olması da azmettirme suçunun oluşumunu sağlar.

Maddi unsurlar açısından bakıldığında, azmettirmenin icrai bir fiil gerektirdiği görülmektedir. Yani azmettiren, somut bir eylem ile suç işleyen kişiyi bu fiile teşvik eder. Bu teşvik, sözlü ya da yazılı olabilir, hatta fail üzerinde fiziksel bir zorlama ya da baskı olmaksızın sadece psikolojik etki ile de suça yönlendirme mümkündür. Azmettirmenin maddi unsurları, suçun işlenişi sırasında fail üzerinde somut etkiler yaratır.

---

Azmettirme Suçunda Manevi Unsurlar ve Failin Niyeti

Azmettirme suçunun manevi unsurları, failin kastına dayanır. Azmettiren, suç işlemeye yönlendirdiği kişiyi bilerek ve isteyerek bu duruma sokar. Failin suç işleme kararını almasını sağlayan azmettiren, bilerek ve isteyerek suçun işlenmesine katkıda bulunur. Bu nedenle azmettirenin iradesi, suçun oluşumunda doğrudan etkili olan bir faktördür.

Manevi unsur, suçu işleyen failin üzerinde azmettirenin yarattığı psikolojik baskıyı içerir. Azmettiren kişi, failin suç işleme kararı almasını teşvik ederken, onun üzerinde dolaylı olarak bir kontrol sağlar. Bu kontrol, failin kendi iradesi ile hareket ediyormuş gibi görünmesine rağmen, azmettirenin planladığı şekilde gerçekleşir. Bu nedenle azmettiren, suçun işlenmesinde önemli bir rol oynar ve manevi unsurlar bu suçu oluşturan en temel faktörlerden biridir.

Suça Azmettirme Türleri ve Hukuki Sınıflandırma

Suça azmettirme, farklı türler ve sınıflandırmalar altında incelenebilir. Basit azmettirme, zincirleme azmettirme, dolaylı azmettirme ve müşterek azmettirme gibi farklı türler, suça teşvik etmenin farklı yöntemlerini içerir. Her tür, suçun işleniş şekline ve azmettirenin rolüne bağlı olarak değişir.

1. Basit Azmettirme: Tek bir kişinin başka bir kişiyi suç işlemeye yönlendirmesiyle ortaya çıkan en yaygın azmettirme türüdür. Azmettiren, fail üzerinde doğrudan etki yaparak onu suç işlemeye teşvik eder.
2. Zincirleme Azmettirme: Bir kişinin başka birini suça teşvik etmesi ve bu kişinin de başka birini suç işlemeye yönlendirmesi ile ortaya çıkan karmaşık bir azmettirme türüdür. Zincirleme azmettirmede birden fazla kişi suça dahil olabilir.
3. Dolaylı Azmettirme: Suç işlemeye niyetli olmayan bir üçüncü kişinin, azmettirenin yönlendirmesi ile suça teşvik edilmesi durumunda ortaya çıkar. Dolaylı azmettirme, azmettirenin doğrudan fail üzerinde etkili olmadan, başka bir kişiyi kullanarak suça teşvik etmesi ile gerçekleşir.
4. Müşterek Azmettirme: Birden fazla kişinin ortaklaşa bir şekilde suç işlemeye teşvik edilmesi durumudur. Bu tür azmettirme, bir grup insanın birlikte hareket ederek suça teşvik etmeleri ile meydana gelir.

Üstsoy, Altsoy ve Çocuğun Azmettirilmesi: Akrabalık İlişkilerinin Rolü

Azmettirme suçunda, üstsoy ve altsoy ilişkilerinin kullanılması cezanın artırılmasına neden olabilir. Türk Ceza Kanunu’na göre, üstsoy veya altsoydan bir kişinin etkisiyle suça teşvik edilen bir kişi, daha ağır cezalarla karşı karşıya kalabilir. Özellikle çocukların suça teşvik edilmesi durumunda, suçun ağırlığı daha da artar ve cezai yaptırımlar katlanır.

Çocuğun suça teşvik edilmesi, özellikle toplum nezdinde büyük bir ahlaki çöküş olarak değerlendirilir ve bu durum, ceza hukukunda da daha ağır yaptırımların uygulanmasına sebep olur. Akrabalık ilişkilerinin kullanılması, suça azmettirme suçunun toplumsal etkisini artırırken, failin suça daha derin bir şekilde karışmasını sağlar. Bu nedenle, bu tür azmettirme eylemlerinde ceza artırımları yapılır.

Suça Azmettirme Cezaları: Ağırlaştırıcı ve Hafifletici Sebepler

Suça azmettirme suçunda cezalar, işlenen suçun niteliğine ve azmettirenin rolüne bağlı olarak değişir. Eğer suç, üstsoy ve altsoy ilişkileri kullanılarak işlenmişse veya suça teşvik edilen kişi bir çocuksa, ceza 1/3 oranında artırılabilir. Bunun yanı sıra, eğer azmettiren suçun kim tarafından işlendiğinin anlaşılmasını sağlar ve suçun aydınlatılmasına yardımcı olursa, cezada indirim yapılabilir.

Suça azmettirme suçunda ağırlaştırıcı sebepler arasında akrabalık ilişkileri, suçu organize etme ve dolaylı yollardan azmettirme gibi faktörler yer alır. Bu durumlar, azmettirenin suç üzerindeki etkisini artırır ve dolayısıyla daha sert cezalar uygulanmasına neden olur. Ancak etkin pişmanlık durumunda, cezada indirime gidilmesi mümkündür.