İş Yerinde Mobbing Cezası

Mobbing, kişiyi gayri ahlaki şekilde ve haksız yere psikolojik baskı altına almaktır. Haksız baskı olarak ifade edilen mobing, iş ve işçi ilişkilerinde sıklıkla görülür. İşverenin işçisine karşı mobbing yapması, İş Kanunu’na aykırı olarak haksız şekilde psikolojik baskı ve işçisini bir şey yapmaya ya da yapmamaya zorlamasıdır. İşçiye uygulanan mobbing, işçi hakları bakımından ağır haldir.

İşvereni tarafından mobbinge uğrayan kişi, mobbing sebebi ile yasal yollardan hakkını arayabilir. Mobbing davası sonucunda işverenler adına oldukça ağır sonuçlar ortaya çıkar. Genellikle maddi açıdan ağır bir sonuç olan tazminat ile sonuçlanır. İşçinin haklı görülmesi halinde yalnızca bu tazminat değil, ödenmeyen hakları da talep etme hakkı vardır. Genellikle işçiyi istifaya zorlanma eklinde ortaya çıkan mobbing, uygulamada farklı şekillerde de görülebilir.

Mobbing Uygulamak Suç Olarak Mı Görülür?

İş Kanunu, “mobbing” kavramına ilişkin düzenleme yapmamıştır. Ancak, mobbing kabul edilen davranışlar sırasında Türk Ceza Kanunu bakımından tipik suç fiillerinden çoğu işlenebilir. TCK’a göre suç teşkil eden fiillerin işlenmesi durumunda, suç için soruşturma ve kovuşturma yapılmalıdır. Dolayısı ile doğrudan mobbing adı altında suç düzenlemesi yapılmaz.

Mobbing politikaları esnasında yapılan ve Türk Ceza Kanunu’nun suç kabul ettiği durumlar ise şu şekildedir.

• İşçinin cinsel taciz suçu ile karşı karşıya kalması,
• İşçinin, hukuka aykırı sözleşme ile bir yere gitme ya da bir yerde bulunma hakkının elinden alınması, 
• İşçinin ayrımcılığa maruz kalması,
• İşçinin, insan onuru ile bağdaşmayan baskılar görmesi,
• İşçinin intihara yönlendirilecek durumlar ile karşılaşması, huzurunun ve sükunun bozulması, hakarete, tehdide ve iftiraya maruz kalması gibi suçlar mobbing olarak kabul edilir.

Mobbinge yapılan kişi, mobbing ile uygulanan fiillerden hangilerine ilişkin ceza düzenlemesi olup olmadığını, işveren ya da işyerinde maruz kaldığı durumlar karşında nasıl bir yol izleyeceğini deneyimli iş hukuku avukatı aracılığı ile öğrenebilir.

İşçisine mobbing yapan işveren, hukuki açıdan herhangi bir problem yaşamamak için mobbing kapsamında gerçekleştirdiği fiillerin suç teşkil etmemesine dikkat eder. Ancak, emsal davalarla tecrübesi artmış olan bir iş hukuku avukatı, yaşanan mobbingi derin bir değerlendirmeye tabi tutarak işçiye karşı işlenen suçları tespit edebilir. Cezai sürecin başlamasını ve gereken işlemlerin yapılmasını sağlar.

Mobbing Davası Nedir? Nasıl Açılır?

Mobbing davalarında sıklıkla tazminat talebine başvurulur. Manevi tazminat doğuran mobbing davalarının konusu genellikle işinden ayrılan işçinin haklarından oluşur. Mobbinge yaşayan ve bu nedenle yasal yollara başvuran kişi, mobbing davası hakkında araştırma yapar. Mobbing davası açmadan önce sürecin doğru bir şekilde ilerlemesi ve hak kaybı yaşanmaması için iş hukuku avukatı ile görüşmek ya da vekillik hizmeti almak önemlidir.

Mobbing davası dilekçesine dikkat edilmesi gerekir. Dava dilekçesinin, yasalar ile düzenlenen kurallara uygun olması gerekir. Aynı zamanda dilekçeye eklenen ispat araçları da öneme sahiptir. Mobbing davasının görevli mahkemede şikâyet süresi içinde açılması gerekir.

Mobbing Yaşayan Kişi Ne Yapabilir?

Mobbinginden bahsedebilmek ve yargılama konusu olması için mobbing durumunun süreklilik arz etmesi gerekir. Sürekliliğin olmadığı davranışlar psikolojik taciz kapsamına girmez. Mobbing yaşayan kişi, işvereninin ya da işveren vekilinin kendisine karşı haksız tavır ve tutumlarını kayıt altına alması gerekir. Bu kayıt ve notlar delil niteliğinde olmaz ancak, yargılamanın müspet yönde seyretmesine etki edebilir.

İşçinin kendine yönelik haksız psikolojik baskı niteliğinde olan yazışma ve sair yazılı tüm unsurları da toplaması gerekir. Bunlar, işyeri panosunda yer alan bir liste ya da bir mail de olabilir. İşverenin, mesai saatleri dışında çalışanını araması gibi durumlar da mobbing kapsamında değerlendirilir. Sosyal medya üzerinden yapılan paylaşımlar da mobbing davasında işçi lehine sonuçlanabilir. Tüm bunların kayıt altına alınması mağdur açısından öneme sahiptir.

Mobbing yaşayan kişi, işyerinde yaşadıklarını mesai arkadaşları ile paylaşmalıdır. Bu sayede yaşananlara tanıklık etmelerini sağlayabilir. Sürecin ispatında tanık beyanı büyük öneme sahiptir. İşçinin çalışma şartlarında yaşanan değişiklikler de mobbinge ispat niteliğindedir. Bu değişikliklerin kayıtları ya da bu değişikliklere şahit olan kişilerin tanıklıkları süreci kolaylaştırır.

Mobbing Davası Açma Süresi Nedir?

Mobbing davası açma süresi Yargıtay kararlarına göre yerleşik olarak kabul edilen süreler olarak değerlendirilir. Bu süre, 2 yıl olarak belirlenmiştir. Dolayısı ile iki yılı geçen dava açma süresi mobbing uygulamalarının davaya konu edilmesini engeller. Diğer yandan herhangi bir ispat aracı ibraz etmeden açılan mobbing davaları, 2 yıl içinde açılmış olsa da reddedilir.

Mobbing Davasında Görevli Mahkeme Hangisidir?

Mobbing davaları ile ilgilenen mahkeme, İş mahkemeleridir. Mobbinge maruz kalan işçi, suç sayılan eylemlere de maruz kalabilir. Bu durumda, suç çeşidine göre değişiklik gösterse de asliye ceza mahkemesi ya da ağır ceza mahkemesi görevlidir. Ancak, mobbing sebebi ile maddi ve manevi tazminat gibi açılacak davalarda başvuru iş mahkemesine yapılır.

İşverenin ikametgahındaki yer mahkemesi ve işyerinin bulunduğu yer mahkemesi ortak yetkili mahkeme kabul edilir. Mobbing sebebi ile dava açacak kişi, davayı bu mahkemelerden birinde açmalıdır. Ceza davalarında ise suçun işlendiği yer mahkemesi yetkilidir.

Sıkça Sorulan Sorular

Mobbing nedir?

İşyerlerinde birileri tarafından diğer kişi ya da kişilere yönelik yapılan, sürekliliği olan; yıldırma, pasifize etme, işten soğutma, iş yaptırmama ya da işten uzaklaştırmayı amaçlayan davranışlardır. 

Mobbingin tarafları kimlerdir?

Mobbingin tarafları kişinin iş arkadaşları ya da yöneticisi olabilir. Mobbinge uğrayan kişi mağdur olurken, mobbingi yapan kişi zorbadır. İş yerinde bu zorbalığa kayıtsız kalan, zaman zaman da kendisi de mobbinge katılan, mağdurun daha çok acı çekmesine yol açan kişi de seyirci olarak değerlendirilir.

Mobbing davalarında avukat şart mı?

Mobbing davaları, diğer davalar gibi dikkat gerektirir. Tecrübeli bir iş hukuku avukatı ile çalışmakta yarar vardır.