Aile Konutu Şerhi Nedir? Nasıl Konulur ve Kaldırılır?

Avukat Görkem DemircanOcak 1, 2024

143 3 dakika okuma süresi

Aile konutu kavramı ile ilgili Türk Medeni Kanunu bir tanımlama yapmıştır. Bu kavrama birçok kanunda atıf yapılmış olmasına ve hiçbir kanunda tanımlama bulunmamasına bakıldığında, Türk Hukukunun aile kurumuna büyük önem verdiği sonucu ortaya çıkar. Bu nedenle aile konutuna ilişkin kısıtlayıcı tanımlamalardan mümkün olduğunda kaçınılmıştır. Bu konudaki boşluğun doldurulması uygulama doktrinlerine bırakılmıştır.

Yargıtay’ın aile konutu tanıma göre; eşlerin birlikte yaşamlarını sürdürmeleri amacı ile ayrılan ve aynı konutta iki tarafın da yaşama hakkını güvence altına alan hukuki kurum aile konutudur. Doktrinde ise pek çok farklı tanım vardır. Bu tanımlamaların ortak özellikleri ise şu şekildedir.

Eşler arasında yasal bir evlilik birliği kurulmuş olmalı.
Eşler tarafından seçilen konut, hukuka uygun şekilde kullanılıyor olmalı.
Konut, eşler tarafından hayatın merkezi haline getirilmiş olmalı ve normal koşullarda onları dış tehlikelerden korumaya elverişli olmalıdır.
Ailenin burada yaşaması hukuka uygun bir sebebe dayanmalıdır. Konut hukuk dışı işler için kullanılmamalıdır.

Yazı - İçindekiler

Aile Konutuna Şerh Nasıl Konur?

Aile konutu şerhi iki şekilde tapu kütüğünde işlenebilir. Bunlar içinde ilki mahkeme kararı ile aile konutunun tapuya şerh edilmesidir. Bu durumda taraflardan ayrıca bir belge sunmaları istenmez. Kararı veren mahkemenin, ilgili tapu müdürlüğüne müzekkere yazması gerekir. Böylece şerhin tapu kütüğüne şerh olarak işlenmesi sağlanır. Mahkeme kararından yola çıkarak, eşler de ilgili tapu müdürlüğünden istekte bulunabilir. Bunun dışında eşin bir de ilgili kanunlardan doğan doğrudan talep hakkı vardır. Burada eşin ilgili tapu müdürlüğünde başvuruda bulunması ve gerekli evrakları sunması gerekir. Tüm işlemlerin doğru bir şekilde öğrenilmesi bir aile ve boşanma hukuku avukatı ile görüşmekte yarar vardır.

Aile Konutuna Şerh Konması İçin Hangi Belgeler Gerekir?

Aile konutu şerhi için çeşitli belgelere ihtiyaç duyulur. Şerh için gerekli olan belgeler şu şekildedir.

Konutun, aile konutu olduğunu gösteren muhtarlık ve varsa apartman yönetiminden belge alınması gerekir. Bu hususta komşulardan alınmış tasdik edici yazılı beyanlar da başvuru sırasında ispat olarak kabul edilebilir. İlgili tapu müdürlüğünün istemesi halinde; tapu bilgileri beyan edilen taşınmazın, şerhi talep edilen taşınmaz ile aynı olduğu kadastro müdürlüğünce tespit edilmelidir. Bunun için şu nitelikte belgeler istenir.

Evlilik cüzdanı veya taşınmazın sahibi olan kişi ile evli olduğunu gösterir nüfus kayıt örneği,
Fotoğraflı nüfus cüzdanı ve fotokopisi,
Vesikalık fotoğraf,
Eğer işlem vekil veya temsilci tarafından yapılıyorsa vekaletname.

Aktif Olarak Oturulmayan Eve Aile Konutu Şerhi Konması Mümkün Müdür?

Aile konutu ile ilgili hükümlerin uygulanabilmesi için bu konutun yaşam merkezi halinde kullanılıyor olması gerekir. Bu sebeple sıradan bir konutun aile konutu olarak gösterilmesi hukuk bakımından uygun bulunmaz. Aile konutu, eşlerin ortak olarak seçtiği ve müşterek olarak kullandığı, birlikte düzenli olarak yaşadıkları konuttur. Eşler açısından anıldığı şekilde yaşam merkezi görülmeyen, fiili olarak ikamet edilmeyen konut, aile konutu niteliğinde değildir.

Ancak, eşler bu niteliğe sahip olmayan taşınmazlar için tapu kütüğüne aile konutu şerhi koyabilir. Aynı zamanda taraflar, dava konusu taşınmaz hakkında da aile konutu olduğunu iddia edebilir. Burada mahkeme detaylı bir araştırma yapar. Gerçek durumun ne olduğun tespit eder. Yargıtay’ın kararları da bu doğrultudadır.

Aile Konutu Şerhinin Kaldırılması

Aile konutu olarak tanımlanan taşınmaz malın maliki olmayan eş, Tapu Müdürlüğünden tapu kütüğüne konut ile ilgili gerekli şerhin verilmesi talebinde bulunabilir. Hukuk kurallarına göre ailenin barınma ihtiyacı, eşlerin menfaatleri ve hak sahibi eşin müdahalelerine karşı aile konutunun koruma altına alınmasının amaçlanır. Bu yasa evlilik devam ettiği sürece koruma sağlar. İlgili kanınlar tarafların bir arada yaşamıyor olmasının aile konutu vasfını değiştirmeyeceğini de açıkça belirtir. Tarafların uzun süredir ayrı yaşaması, başlı başına aile konutu şerhinin kaldırılması ile sonuçlanmaz.

Aile konutu şerhi mahkeme kararı ile konmuş olabilir. Böyle bir durumda yine bir mahkeme kararı ile kaldırılabilir. Aile konutu şerhinin mahkeme kararı ile kaldırılmasını haklı kılan bir neden olmalıdır.
Aile Konutu” olma niteliği malikin ölümü ile sonlanır. Miras payının haklarının korunması için devam eden haller istisnasını oluşturur.
Boşanma ya da evliliğin iptali kararlarının kesinleşmesi ile aile konutu niteliği de kendiliğinden kalkar.
Taşınmazın cebri icra yolu ile satılması durumunda da sona erer.

Aile konutunun şerhinin iptal edilmesi için dava açılması gerekir. Bu dava “aile konutu şerhi terkini davası” olarak ifade edilir. Bu davada iki hususun ispatı gerekir.

Aile konutu şerhi işlenmiş olan ilgili taşınmazın aile konutu niteliğine hiç sahip olmadığının ispatı
Taşınmazın aile konutu niteliğinin sonlandığının ispatı gereklidir.

Sadece malikin isteği ile şerh dava ile kaldırılamaz. Aile konut şerhinin kaldırılabileceği durumlar şu şekildedir.

Boşanma halinde mahkeme tarafından şerhin iptali kararı verilir. Mahkeme, boşanma durumunda aile konutunun durumuna yasal mal rejimi kapsamında karar verir.

Evliliğin iptal edilmesi durumunda, taşınmazın sahibi eş şerhin kaldırılmasını talep edebilir.
Eşlerden birinin ölümü halinde evlilik birliğinden söz edilemez. Dolayısı ile şerhin kaldırılması talep edilebilir.
Taşınmaza malik olmayan eşin şerh koydurması halinde, şerhi koyduran malik olmayan eşin talebi ile şerh kaldırılabilir.
Şerh, malik olan eşin talebi ile konmuşsa malik olmayan eşin rızası ya da kabulü ile şerh kaldırılabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Aile konutu şerhi nasıl konur?

Aile konutu şerhi iki şekilde konur. ilkinde mahkeme kararı ile aile konutu tapuya şerh edilir. Diğerinde ise eşin kanundan doğan doğrudan talep hakkı olmasıdır.