Cebri İcra Nedir?

Cebri icra sözlükte, zor kullanarak yerine getirme anlamına sahiptir. Bir kişinin borcunu ödememesi durumunda ve hukuki unsurların varlığı halinde, devlet iradesi ile borcun tahsil edilmesi anlamına gelir. Kanunlar kapsamında yasal olarak cebri icra işlemi gerçekleştirilir. Hukukun bireylere tanıdığı haklara riayet edilmesi ve saygı duyulması gerekir. Ancak, bunun toplumdaki her birey tarafından gerçekleşmesi olası değildir. Bu duruma önlem olarak, toplumsal düzen ve barışın sağlanması gerekir. Hukukun bireylere tanıdığı müeyyidelerin uygulanması da bu düzen uygulamalarının başında gelir.

Bir hakkın ihlali ya da inkârı iddiasında olan kişinin yapması gerekenler kural olarak iki aşamalıdır. Mahkeme aşaması ilk aşamadır. Bu aşamada kişi, hakkın varlığını ve ihlal edildiğinin tespit edilmesini ve giderilmesini talep eder. Mahkemenin böyle bir tespitte bulunduğu ancak hükme uyulmaması halinde Devletin icra organlarına başvurulması ise ikinci aşamadır. İcra iflas hukuku iki tür ayrılır. İlki, icra (cüzi icra) hukuku olmakla birlikte ikincisi ise iflas (külli icra)hukuku olarak ifade edilir. Bunlar aynı zamanda cebri icranın çeşitleridir.

Cebri İcra Çeşitleri Nelerdir?

Cebri icra hukukta ikiye ayrılır. Bunlar cüzi icra ve külli icradır. Cüzi icra ferdi icra takibi olarak da adlandırılır. Külli icra ise toplu iflas diye anılır.

Cüz-i İcra

Cüz-i icra borçlunun karşısında birden fazla alacaklı bulunması durumudur. Ancak bu durumda, borçlu olan kişi bir şirket olabilir. Böyle bir durumda alacak tutarının, borçlunun sahip olduğu malvarlığının tamamını değil de bir kısmını kapsadığı belirtilmelidir. Alacaklılar, borçluya karşı icra takibi başlatır. Takip kesinleştiği zaman borçlu olan kişinin borca yetecek kadar malı haciz edilir. Haciz edilen bu mallar ise satışa çıkarılır. Bu satıştan elde edilen para ise borçlunun borcunu karşılamak üzere alacaklılara ödenir. Cüz-i icra kendi içerisinde 4 farklı seçeneğe sahiptir.

• İlamlı İcra; hakkı yenmiş olan bir kişinin bu ihlalin önüne geçmek ve eski haline getirmek için mahkemeye başvuru yapmasıdır. Haklı çıkması halinde bu işlem kayıt altına alınır. Böylece icra takibi başlatılır. Mahkeme kararı ile gerçekleştirilen bu takip süreci, ilamlı icra takibi olarak adlandırılır.
• İlamsız İcra; bu icra takibi sadece para ve teminat borçlarını kapsayan bir karardır. İlamsız icra takibi yolu için mahkeme kararına gerek kalmaz.
• Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip; bir borç rehin ile alınmış olduğunda alacaklarda icra yoluna başvurmak isteyen alacaklı bu yol ile alacağını tahsil edebilir.
• İhtiyaci haciz; i bir hukuki koruma tedbiri olan ihtiyati haciz müessesesi ile geçici koruma sağlanır. Alacaklı takip kesinleşmeden haciz talep etme hakkına sahip değildir. Ancak, takip kesinleşene kadar borçlu, borcunu ödememek için malvarlığını başka birisine devredebilir.

Külli İcra

Külli icrada borçlu olan kişinin karşısında tüm alacaklılar yer alır. Aynı zamanda borç miktarı borçlunun tüm varlığına denk gelir. Külli icra, nevi iflas yolu olarak değerlendirilir. Külli icraya sadece iflasa tabi olan borçlular başvuru yapmak hakkına sahiptir.

İflas takibinde borçlunun tüm varlıkları satılır. Bütün alacaklıların alacağı miktarlar geri verilir. Ancak, gayrimenkul gibi değerler borçları karşılanmıyor ise, para alacaklılara alacak para ve imtiyazlarına oranla dağıtılır.

Cebri İcra ile Haciz Arasındaki Fark Nedir?

Haciz, borçlunun borcuna yetecek kadar mal ya da hakkına hukuk tarafından el konulmasını ifade eder. Borçlunun borcunu ödememesi durumunda icra yolu ile hak sahibi durumunda olduğu mülklere zorla el konulur. Haciz icra yolundan bir sonraki adımdır. Mallara el konulmasını ve satılarak alacaklıya geri verilmesini ifade eder. Haciz cebri icra içinde ve onun devamında olan bir yaptırım olarak açıklanabilir.

Cebri İcra Süresi Nedir?

Cebri icradan bahsedebilmek için bir borçlu ve bir alacaklı iki taraf olması gerekir. Bu işlem için borçlunun borcunu ödememesi ve alacaklı kişinin bu durum karşısında mahkeme kararına başvurması şartı aranır. Alacaklı mahkemeye başvurmadığı sürece cebri icra süreci başlamaz. Mahkeme sonucu çıkan karara göre cebri icra işlemi başlatılır. Takip talebi sonrası haciz ya da rehin alınan tüm varlıkların paraya dönüştürülmesi işlemi yapılır.

Borçlu cebri icra kararı ile 10 gün içinde borcunu ve çıkan masrafları ödemekle yükümlüdür. Mal beyanında da bulunması gerekir. Borçlu duruma itiraz etme hakkına da sahiptir. Bu işlemin de karar çıkmasının ardından 10 gün içerisinde yapması gerekir. Aksi halde bu hakkını kaybeder. Kişinin itiraz etmemesi ve mal beyanında bulunmaması durumunda hapse girmesi de mümkündür.

Cebri İcra Davaları Hangi Mahkeme ile Yürütülür?

Cebri icra işlemleri, yetkili icra veya iflas daireleri tarafından yürütülebileceği gibi icra mahkemeleri tarafından da yürütülür. İcra hukuku avukatı bu konuda gerekli tüm detayları aktaracaktır.

Sıkça Sorulan Sorular

Cebri icra hangi durumlarda uygulanır?

Cebri İcra işlemi, genellikle alacaklının borcunu ödememesi durumunda alacaklılardan bir tanesinin hukuki hakkını kullanması ve suçlunun mallarının haczedilmesini sağlaması için başlatılan bir işlemdir.

Cüzi İcra Yolları Nelerdir?

Cüzi icra, cebri icra hukuku içinde değerlendirilir ve bunun yolları; genel haciz yoluyla takip, kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip, rehinin paraya çevrilmesi yoluyla ilamsız takip, kiralanan taşınmazların ilamsız tahliyesine ilişkin takip olarak kanunlarda geçer.

Cebri icra için avukat şart mı?

Cebri icra davasının bir uzman tarafından takip edilmesi öneme sahiptir. Küçük bir hatanın büyük sonuçlar doğurabileceğini göz ardı etmeden böyle bir durumla karşı karşıya kaldığınızda bir icra hukuku avukatı ile çalışmalısınız.

Cebri icra durdurulabilir mi?

Cebri icrayı durdurmak için icra takibi itirazı yapılabilir. Bu itiraz tam itiraz ve kısmi itiraz olarak ikiye ayrılır. Tam itirazda, söz konusu borcun tamamına itiraz edilirken kısmi itirazda söz konusu borcun yalnızca bir bölümüne itiraz edilebilir.