Kamu Görevlisine Hakaret Cezası ve Şikayet Süreci Güncel 2025

Kamu görevlisine hakaret suçu, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 125/3 maddesi uyarınca düzenlenen ve şikâyet şartı aranmayan bir suçtur. Bu suç işlendiğinde Cumhuriyet savcılığı, mağdurun şikâyetine gerek kalmaksızın kendiliğinden soruşturma başlatma yetkisine sahiptir. Hakaret suçu, bireyin şeref ve itibarına karşı işlenen suçlar arasında yer alır ve kişilik haklarına bir saldırı niteliği taşır. Bu nedenle, kamu görevlisine karşı yapılan hakaretin ciddiyeti ve bu suça ilişkin yaptırımlar önemli bir hukuki mesele olarak ele alınır.

Hakaret suçu, failin somut bir olgu veya eylemi isnat ederek ya da genel ve soyut nitelikteki söz ve davranışlarla mağdurun şerefine saldırıda bulunmasıyla işlenebilir. Bu suçun oluşumunda mağdurun doğrudan hedef alınması ve kişilik haklarına zarar verilmesi esastır. Kamu görevlisine karşı hakaret suçu işlendiğinde, failin söz ve davranışları mağdurun mesleki görevine yönelik olmalıdır. Tüzel kişilere karşı hakaret suçu işlenemez; bu suçun mağduru yalnızca gerçek kişilerdir.

Kamu Görevlisine Hakaret Suçunun Unsurları ve Kapsamı

Hakaret suçu, kişilik haklarına doğrudan bir saldırı niteliğinde olduğu için mağdurun onur, şeref ve itibarını zedeleyici fiillerin ve sözlerin bir bütünüdür. TCK m. 125’in düzenlemeleri doğrultusunda, bu suçun işlenmesi için bir kimseye somut bir fiil isnat edilmesi veya onur kırıcı söz ve davranışların sergilenmesi gerekmektedir. Hakaret suçu, doğrudan mağduru hedef alacak şekilde işlenmeli ve failin söz ve davranışlarının mağdurun kişilik haklarını ihlal ettiği tespit edilmelidir.

Bu suç kapsamında, hakaretin mağdurun gıyabında işlenmesi durumunda, hakaretin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmiş olması gereklidir. Hakaretin mağduru hedef alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle gerçekleştirilmesi halinde ise yine hakaret suçu kapsamına girer. Kamu görevlisine hakaret suçu, görevinden dolayı işlenmişse cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.

Hakaret suçunun mağduru, gerçek kişilerdir; bu nedenle tüzel kişilere yönelik hakaret suçu işlenemez. Hakaret suçu işlendiğinde, mağdurun bu fiili öğrendiği andan itibaren altı ay içinde şikâyet hakkını kullanması gerekir. Şikâyet süresi altı ayla sınırlıdır ve bu süre içinde şikâyet yapılmaması durumunda hak düşer.

Hakaret Suçu Cezası ve Şikâyet Süresi

Hakaret suçunun cezalandırılmasında iki farklı durum söz konusudur: basit ve nitelikli haller. Basit haliyle işlenen hakaret suçunda, fail hakkında üç aydan iki yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası verilebilir. Mahkeme, hapis cezasını uygun gördüğü durumlarda adli para cezasına çevirebilir. Hakaret suçunun nitelikli halleri, verilen cezanın artmasına yol açar.

Nitelikli hakaret suçunda, kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret edilmesi, kişinin dini inançlarına ya da kutsal değerlerine yönelik hakaret işlenmesi, dini, siyasi, felsefi veya sosyal düşüncelerinden dolayı hakarete uğraması durumlarında cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz. Ayrıca, hakaretin alenen işlenmesi durumunda, verilen ceza altıda bir oranında artırılır. Kurul hâlinde çalışan kamu görevlilerine görevlerinden dolayı hakaret edilmesi durumunda da zincirleme suç hükümleri uygulanır.

Hakaret suçu işlendiğinde, mağdurun kişilik haklarına doğrudan bir saldırı olması nedeniyle davanın Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülmesi gerekmektedir. Hakaret suçları çoğu zaman şikâyete bağlı suçlar arasında yer alsa da, kamu görevlisine hakaret ve Cumhurbaşkanına hakaret suçları bu kapsama girmez ve şikâyete bağlı olmadan soruşturma başlatılır.

Kamu Görevlisine Hakaret Suçunun Cezayı Artıran Hâlleri

Kamu görevlisine hakaret suçu işlendiğinde, suçun işlendiği koşullar ve fiilin niteliği cezayı etkileyen önemli faktörlerdir. Bu suçun cezalandırılmasında bazı durumlar cezanın artırılmasına neden olabilir. Hakaret suçunun alenen işlenmesi, verilen cezanın 1/6 oranında artırılmasına yol açar. Aleniyetten kasıt, suçun işlenme esnasında, belirlenemeyecek sayıda kişinin fiili algılama ve duyma olasılığının bulunmasıdır.

Sağlık personeline karşı görevlerinden dolayı hakaret suçu işlenmesi, hakaret suçunda cezayı artıran hallerden biridir. Özel veya kamu sağlık kuruluşlarında çalışan sağlık personeline yönelik işlenen hakaret suçlarında ceza yarı oranında artırılır. Ayrıca, hakaret suçu kurul hâlinde çalışan kamu görevlilerine görevlerinden dolayı işlenirse, zincirleme suç hükümleri uygulanır ve cezada 1/4’ten 3/4’e kadar artış yapılabilir.

Cumhurbaşkanına hakaret suçu da cezayı artıran haller arasında yer alır. Bu durumda, faile verilen ceza 1/6 oranında artırılarak uygulanır. Hakaret suçunun cezayı artıran hâllerinin varlığı, suçun işlendiği koşullara bağlı olarak değerlendirilir ve cezada artışa neden olabilir.

Hakaret Suçunun İspatı Deliller ve Yargılama

Hakaret suçu işlenmesi durumunda, suçun ispatı için tanık beyanları, telefon kayıtları, SMS mesajları, görüntü ve ses kayıtları gibi çeşitli deliller kullanılabilir. Ceza davalarında tanık beyanlarının önemli bir delil kaynağı olduğu unutulmamalıdır. Hakaret suçu sebebiyle soruşturma sırasında, telefon ve diğer dijital verilerin incelenmesi de mümkündür.

İnternet üzerinden yapılan hakaret fiillerinde, sosyal medya kanallarında yapılan paylaşımların e-tespit kanalıyla tespit edilerek dosyaya eklenmesi mümkündür. Türkiye Noterler Birliği’nin sunduğu e-tespit uygulaması ile sosyal medya paylaşımları ve web içerikleri, delil niteliğinde kullanılabilir.

Telefon konuşmaları, gönderilen mesajlar, videolar ve fotoğraflar da hakaret suçunun ispatında delil olarak kullanılabilir. Suçun işlendiğine dair bu tür veriler incelendikten sonra kayıt altına alınabilir ve hukuki süreçte kullanılabilir. Ancak, bu tür kayıtların hukuka uygun alınması önem taşır. Planlı ve sürekli şekilde alınmış kayıtlar hukuka uygun kabul edilmez.

Cumhurbaşkanına Hakaret Suçu ve Cezai Yaptırımları

Cumhurbaşkanına hakaret suçu, TCK m. 299’da özel olarak düzenlenmiş olup, Cumhurbaşkanının kişilik haklarını korumayı amaçlar. Toplumca benimsenmiş değerlerin zedelenmesine yol açacak her türlü hakaret fiili bu suç kapsamında değerlendirilir. Suçun işlendiği durumlarda Adalet Bakanlığı, kovuşturma başlatma yetkisine sahiptir. Cumhurbaşkanına hakaret suçunun basit hali 1-4 yıl arası hapis cezasıyla cezalandırılırken, suçun alenen işlenmesi durumunda cezada 1/6 oranında artış yapılır.

Sanık hakkında hüküm verildiğinde, cezası ertelenebilir, hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verilebilir veya adli para cezasına çevrilebilir. Ancak bu tür cezai işlemler, suçun niteliği ve sanığın suçu işleyiş şekline göre değerlendirilir.