Basit Dolandırıcılık Suçu ve Cezai Yaptırımları

Dolandırıcılık suçu, bir kişiyi kandırmak suretiyle haksız çıkar sağlamak amacıyla işlenen ve hukuken ciddi yaptırımları olan bir suçtur. Bu suç, “basit” veya “nitelikli” olmak üzere iki farklı şekilde işlenebilir. Basit Dolandırıcılık Suçu, failin hileli davranışlarla mağduru aldatması ve bu aldatma sonucu kendisine ya da bir başkasına haksız yarar sağlamasıdır. Bu suçun takibi şikâyete bağlı değildir; savcılık, bu suç işlendiğinde kamu adına harekete geçer ve gerekli soruşturmayı başlatır.

Cumhuriyet Savcısı, basit dolandırıcılık suçunun işlendiğini öğrendiği anda re’sen bir soruşturma başlatarak kamu davası açabilir. Bu tür suçlarda mağdurun şikâyetinden vazgeçmesi, açılan davanın düşmesine neden olmaz. Kamu adına başlatılan davalar, suçun niteliğine ve delillerine göre savcılık tarafından yürütülür. Basit dolandırıcılık suçunda dava zamanaşımı süresi 8 yıl olarak belirlenmiştir ve bu suçun cezası Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 157. maddesinde düzenlenmiştir.

Basit dolandırıcılık suçu kapsamında fail, mağduru hileli davranışlarla aldatır ve mağdurun ya da başkasının zararına kendi yararına çıkar sağlar. TCK 157, bu suçun cezasını bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası olarak öngörmektedir.

Basit Dolandırıcılık Suçunun Şartları ve Unsurları

Serbest hareketli suçlar kategorisinde yer alır ve birçok farklı davranış biçimiyle işlenebilir. Fail, mağduru aldatma amacı güttüğünde, bu amaca uygun hileli hareketler sergilediğinde ve bu hareketlerin sonucunda bir zarar ortaya çıktığında, basit dolandırıcılık suçu oluşur. Bu suçun oluşması için, failin hileli bir davranış sergileyerek mağduru yanıltması ve mağdurun zararına olacak şekilde kendisine ya da bir başkasına fayda sağlaması gerekir.

Failin hileli davranışlarının mağduru kandırma ve yanılgıya düşürme derecesi önemli bir unsurdur. Failin, mağdurun muhakeme gücünü etkileyerek aldatma gücüne sahip hileli davranışlar sergilemesi gereklidir. Bu suçun ortaya çıkardığı zarar ekonomik bir zarar olup, failin hareketi ile mağdurun zararı arasında bir nedensellik bağı bulunmalıdır.

Basit dolandırıcılık suçunun unsurları, failin hileli davranışlar sergilemesi, mağdurun aldatılması ve bu aldatma sonucunda mağdurun ya da başkasının zararına olacak şekilde failin kendisine ya da bir başkasına yarar sağlamasıdır. Bu suçta failin davranışları ustaca olabilir ancak hileli hareketler karmaşık ve organize bir düzeyde olmayabilir.

Basit Dolandırıcılık Suçu ve Cezası: Hapis ve Adli Para Cezası

TCK 157, basit dolandırıcılık suçu ve bu suçun cezasına ilişkin düzenlemeleri içerir. Basit dolandırıcılık suçunu işleyen fail, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezasına ve beşbin güne kadar adli para cezasına çarptırılır. Bu cezalardan biri veya her ikisi aynı anda uygulanabilir ve ortaya çıkan zararın boyutuna göre para cezasının miktarında değişiklik olabilir.

Bu suç, üç veya daha fazla kişi tarafından işlenirse cezada yarı oranında artış yapılır. Ayrıca, suçun bir örgüt faaliyeti kapsamında işlenmesi durumunda ise ceza bir kat artırılır. Bu durumda fail, bir buçuk yıldan yedi buçuk yıla kadar hapis cezası alabilir ve yedi bin beş yüze kadar adli para cezasına çarptırılabilir.

Basit Dolandırıcılık Suçu ve Etkin Pişmanlık

Basit dolandırıcılık suçunda fail, dava açılmadan önce etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilir. Bu durumda faile verilecek cezada iki üçün oranında indirim yapılabilir. Ancak, failin bu indirimden yararlanabilmesi için mağdura verdiği zararı telafi etmesi gerekmektedir. Telafi, maddi zararın bedelinin aynen geri verilmesi veya bedelinin ödenmesi suretiyle gerçekleştirilmelidir.

Dava açıldıktan sonra, hüküm verilmeden önce zararın giderilmesi halinde ise ceza yarı oranında indirilecektir. Etkin pişmanlık hükümlerinden, suça azmettiren veya yardım eden kişiler de faydalanabilir.

Basit Dolandırıcılık Suçu ve Evrakta Sahtecilik İlişkisi

Dolandırıcılık suçu, bazen resmi veya özel evrakta sahtecilik suçu ile birlikte işlenebilir. Özel evrakta sahtecilik suçu, basit veya nitelikli dolandırıcılık suçu ile birlikte işlenebilirken, resmi evrakta sahtecilik suçu yalnızca nitelikli dolandırıcılık suçu ile birlikte işlenebilir. Bu durumda fail, tek bir fiil işlemiş olsa da her suç için ayrı ceza alır.

Basit Dolandırıcılık Suçunun Cezasının Ertelenmesi, Adli Para Cezasına Çevrilmesi ve HAGB

Basit dolandırıcılık suçu işleyen failin hapis cezası, belirli şartlar altında adli para cezasına çevrilebilir. Adli para cezası, hapis cezasına ek olarak ya da tek başına uygulanabilir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı, basit dolandırıcılık suçunda da uygulanabilir. Bu karar verildiğinde sanık, belirli bir denetim süresine tabi olur ve bu süre içinde yeni bir suç işlemezse dava düşer.

Ceza ertelemesi de sanık için uygulanabilecek bir karar olup, bu durumda sanığın cezasını cezaevinde çekmesinden şartlı olarak vazgeçilir. Sanık, denetim süresi boyunca sosyal hayatta iyi hâlli olarak cezasını çeker ve bu süreçte kendisine tanınan yükümlülüklere uymak zorundadır.

Nitelikli Dolandırıcılık Suçu ve TCK 158 Düzenlemeleri

Nitelikli dolandırıcılık suçu, basit dolandırıcılıktan farklı olarak çeşitli araçların kullanılmasıyla işlenen bir suçtur ve bu suçun işlendiği durumlarda ceza artırılır. TCK 158, nitelikli dolandırıcılık suçunu düzenler ve suçu daha ağır cezalarla cezalandırır. Bu suça neden olan hileli hareketler, mağdurun güvenini kazanarak yapılır ve çeşitli araçlar kullanılır.

Nitelikli dolandırıcılık suçu, kamu kurumlarının ve kuruluşlarının araç olarak kullanılması, dini duyguların istismarı, kişinin zor durumundan yararlanma, bilişim sistemlerinin aracı olarak kullanılması gibi birçok farklı şekilde işlenebilir.

Dolandırıcılık Suçu ve Soruşturma Usulü

Dolandırıcılık suçları, şikâyete tabi olmayan suçlar arasında yer alır. Bu nedenle savcılık, dolandırıcılık suçu işlendiğinde re’sen soruşturma başlatır. Bu suçun basit veya nitelikli olması fark etmeksizin savcılık makamı tarafından suçun soruşturulması ve delillerin toplanması gerekir. Yeterli deliller elde edildiğinde iddianame hazırlanarak kamu davası açılır ve yargılama süreci başlatılır.

Basit dolandırıcılık suçu ceza mahkemesinde görülürken, nitelikli dolandırıcılık suçu ağır ceza mahkemesinde yargılanır. Dolandırıcılık suçunun her iki türünde de savcılık, davanın sonuna kadar davaya müdahil olur.

Dolandırıcılık Suçu: Korunan Hukuki Değer ve Unsurlar

Dolandırıcılık suçunda korunan hukuki değer, kişinin malvarlığı değerleridir. Bu suçun işlenmesi durumunda, failin kendisi veya bir başkası lehine haksız menfaat sağlama amacı güdülmektedir. Fail, suçun mağduru olan kişiyi aldatma yoluyla malvarlığı değerlerine zarar verir. Bu nedenle dolandırıcılık suçunda hem maddi hem de manevi unsurlar bulunmaktadır.

Maddi unsurlar, failin hileli davranışları, mağdurun aldatılması ve bu aldatmanın ekonomik zarar doğurmasıdır. Manevi unsur ise, failin genel kastla hareket ederek hileli hareketlerle mağduru zarara uğratma niyetidir.

Dolandırıcılık Suçunun Özel Görünüş Şekilleri

Dolandırıcılık suçunda teşebbüs, iştirak ve zincirleme suç gibi özel görünüş şekilleri vardır. Failin, hileli davranışlarıyla mağduru kandırmaya teşebbüs etmesi, ancak çıkar sağlanmadan önce yakalanması durumunda suça teşebbüs gerçekleşmiş sayılır. İştirak, suça birden fazla kişinin birlikte katılması durumunda söz konusu olur.

Bu suçta, aynı mağdura karşı birden fazla dolandırıcılık fiilinin işlenmesi durumunda zincirleme suç hükümleri uygulanabilir. Failin aynı suçu, birden fazla defa ve aynı kişi üzerinden işlemesi zincirleme suç olarak değerlendirilir.

Nitelikli Dolandırıcılık Suçu ve Cezası

Nitelikli dolandırıcılık suçu, basit dolandırıcılıktan farklı olarak ağırlaştırıcı unsurlar içerir. Bu suç işlenirken fail, mağduru hileli davranışlarla kandırmak için daha karmaşık yöntemler ve araçlar kullanır. Nitelikli dolandırıcılık suçunda fail, üç yıldan on yıla kadar hapis cezası ve beşbin güne kadar adli para cezasına çarptırılabilir.

Bazı durumlarda, verilen ceza alt sınırı dört yıldan az olamaz. Bu durumlar arasında kamu kurumlarının zarara uğratılması, bilişim sistemleri kullanılarak dolandırıcılık yapılması, kamu görevlisi veya banka çalışanı gibi kişilerin güvenini kötüye kullanması sayılabilir.

Basit Dolandırıcılık Suçunda Dava Dilekçesi Hazırlama ve Süreç

Basit dolandırıcılık suçu nedeniyle ceza davası açmak için gerekli dilekçenin hazırlanması, etkin bir ceza avukatından destek almayı gerektirir. Dava dilekçesinin doğru hazırlanması, davanın seyri açısından büyük önem taşır. Dava sürecinde, sanığın savunması, tanık beyanları ve delillerin toplanması ile yargılama gerçekleştirilir.

Dolandırıcılık suçu ile ilgili Yargıtay kararları, davanın sonucuna ve yargılama sürecine ışık tutacak niteliktedir. Bu nedenle Yargıtay’ın emsal kararları, dolandırıcılık suçlarıyla ilgili davalarda önemli bir hukuki rehberdir.